अंतराळात राहूनही कोणताही प्राणी प्रजनन करू शकतो का? पाहा काय सांगते विज्ञान ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
2009 मध्ये अमेरिकन स्पेस एजन्सी नासाने एक अभ्यास केला, ज्यामध्ये असे आढळून आले की अंतराळात उंदराच्या भ्रूणांचा विकास पृथ्वीवरील विकासापेक्षा वेगळा आहे. अंतराळात गुरुत्वाकर्षण नसते. याशिवाय पृथ्वीसारखे जीवनाला पोषक वातावरण नाही. आता प्रश्न पडतो की अवकाशयानात राहणारे लोक किंवा प्राणी प्रजनन करू शकतात का? जर होय, तर जन्माला येणारे मूल पृथ्वीवर जन्मलेल्या मुलासारखेच असेल का? या बातमीत त्याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
अंतराळात पुनरुत्पादन
वास्तविक, अवकाशातील पुनरुत्पादनाची प्रक्रिया पृथ्वीवरील पुनरुत्पादनाच्या प्रक्रियेपेक्षा वेगळी असू शकते. यामागे अनेक कारणे असू शकतात. पण मुख्य कारण म्हणजे अंतराळातील भिन्न वातावरण आणि सूक्ष्म गुरुत्व म्हणजेच कमी गुरुत्वाकर्षण. याचा विचार करा, पृथ्वीवरील गर्भधारणेदरम्यान, गुरुत्वाकर्षण मदत करते, जसे की गर्भाचा योग्य विकास आणि त्याच्या शरीराच्या ऊतींचे योग्य विभाजन. हे सर्व गुरुत्वाकर्षणावर देखील अवलंबून असते. पण जेव्हा एखादा जीव अंतराळात गरोदर होतो तेव्हा तिथल्या नगण्य गुरुत्वाकर्षणामुळे त्याच्या गर्भाचा योग्य विकास होऊ शकत नाही.
हे देखील वाचा : ‘झुकणार नाही…’, ऑस्ट्रेलियन मीडियाचा कॅनडावर हल्लाबोल; जयशंकर यांची परिषद दाखवण्यास घातली होती बंदी
गर्भवती असू शकते
काही संशोधनानुसार, शुक्राणू आणि अंड्याचे मिलन म्हणजेच गर्भाधान सामान्यपणे अवकाशात होऊ शकते. कारण ही प्रक्रिया रासायनिक आणि जैविक अभिक्रियांवर अवलंबून असते. त्यावर गुरुत्वाकर्षणाचा फारसा परिणाम होत नाही. परंतु, जेव्हा गर्भाच्या विकासाचा विचार केला जातो तेव्हा अंतराळातील गर्भधारणा पृथ्वीवरील गर्भधारणेपेक्षा वेगळी असते.
अंतराळात राहूनही कोणताही प्राणी प्रजनन करू शकतो का? पाहा काय सांगते विज्ञान ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
नासाचे संशोधन
2009 मध्ये अमेरिकन स्पेस एजन्सी NASA ने एक अभ्यास केला होता ज्यामध्ये असे आढळून आले की अंतराळात उंदराच्या भ्रूणांचा विकास पृथ्वीवरील विकासापेक्षा वेगळा आहे. विशेषत: गर्भाची हाडे आणि स्नायू व्यवस्थित तयार होत नव्हते. या संशोधनातून हे स्पष्ट झाले की जर एखाद्या गर्भवती जीवाला अंतराळात राहून आपल्या गर्भाचा विकास करायचा असेल तर गुरुत्वाकर्षणाच्या अभावामुळे ते गर्भाच्या विकासासाठी घातक ठरू शकते.
हे देखील वाचा : जपानने लाँच केला लाकडी सॅटेलाईट; जाणून घ्या आता कसे बदलणार अंतराळाचे अद्भुत जग
जपान स्पेस एजन्सी (JAXA)
याशिवाय जपाननेही यावर संशोधन केले आहे. 1990 च्या दशकात, जपान स्पेस एजन्सी (JAXA) ने एक अंतराळ प्रयोग देखील केला ज्यामध्ये जंतू (C. elegans) आणि पुनरुत्पादक पेशींचा अभ्यास केला गेला. या प्रयोगात असेही आढळून आले की सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणातील काही पेशींचा विकास पृथ्वीच्या तुलनेत सामान्य नाही.