सलाम बॉम्बे फाउंडेशनच्या उद्योजकता इनक्यूबेटरद्वारे 550 हून अधिक व्यवसायांना चालना (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
Salaam Bombay Foundation’s Dolphin Tanki Marathi News: उद्योजकतेचा उल्लेख आला की डोळ्यांसमोर कॉर्पोरेट बोर्डरूम, व्हेंचर कॅपिटल आणि महानगरांतील स्टार्टअप हब्स येतात. मात्र, डॉल्फिन टँकी 4.0, जो सलाम बॉम्बे फाउंडेशनचा उपक्रम आहे, हे सिद्ध करत आहे की कमी संसाधने असलेल्या नागरी आणि ग्रामीण भागातील तरुण उद्योजक योग्य संसाधने, मार्गदर्शन आणि सीड फंडिंग मिळाल्यास स्वतःचा टिकाऊ व्यवसाय निर्माण करू शकतात. सलाम बॉम्बे फाउंडेशनच्या उद्योजकता इनक्यूबेटर द्वारे आतापर्यंत 550 हून अधिक व्यवसायांना चालना मिळाली आहे, त्यातील 70% महिला नेतृत्वाखाली आहेत.
स्कूल ऑफ बिझनेस मॅनेजमेंट, एनएमआयएमएस मुंबई येथे आयोजित या कार्यक्रमात 20 गोल्ड विजेत्यांनी ₹50,000 ते ₹60,000 आणि 8 सिल्व्हर विजेत्यांनी ₹25,000 ते ₹30,000 चे सीड फंडिंग जिंकले, ज्यामुळे या तरुण उद्योजकांना त्यांच्या व्यवसायाची स्थापना आणि वाढ करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण संधी मिळाली. या वर्षी प्रथमच डॉल्फिन टँकीमध्ये ग्रामीण भारतातील उद्योजकांचा सहभाग पाहायला मिळाला, ज्याने हे दाखवून दिले की प्रतिभा आणि नवकल्पना भौगोलिक मर्यादांमध्ये अडकलेल्या नाहीत.
आपल्या चौथ्या वर्षात पदार्पण करत असलेल्या डॉल्फिन टँकी या सीड-फंडिंग प्लॅटफॉर्मद्वारे सलाम बॉम्बे फाउंडेशनच्या उद्योजकता इनक्यूबेटरमधील तरुण उद्योजकांना संधी मिळते. या उद्योजकांनी आपल्या व्यवसायाच्या कल्पना व्यावसायिक नेते आणि उद्योगतज्ज्ञांसमोर सादर केल्या, जिथे त्यांनी आपल्या लघु व्यवसायांचे रूपांतर मोठ्या प्रमाणात वाढू शकणाऱ्या कंपन्यांमध्ये करण्यासाठी भांडवल उभारण्याची संधी मिळवली.
सलाम बॉम्बे फाउंडेशन 21व्या शतकातील कौशल्यांनी युवकांना सक्षम बनविण्याचे कार्य करते, जेणेकरून शिक्षण आणि आर्थिक स्वातंत्र्य यामधील दरी भरून निघेल. कला, मीडिया, क्रीडा आणि व्यवसाय शिक्षण यामध्ये प्रत्यक्ष प्रशिक्षण देऊन, विद्यार्थ्यांना उदरनिर्वाहाचे कौशल्य मिळते. जे विद्यार्थी उद्योजकतेच्या दिशेने प्रगती करताना दिसतात, त्यांना उद्योजकता इनक्यूबेटरमध्ये सामील केले जाते, जिथे त्यांना योग्य मार्गदर्शन, बाजारपेठेतील संधी आणि एक “स्टार्टर किट” मिळते, ज्यामध्ये त्यांचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आवश्यक असलेली साधने असतात, जसे की ब्युटी प्रॉडक्ट्स, मोबाईल रिपेअर किट किंवा बेकरी साहित्य.
डॉल्फिन टँकी हा पुढचा टप्पा आहे, जिथे हे तरुण उद्योजक आर्थिक साक्षरता, किंमत ठरवण्याच्या धोरणे, ब्रँडिंग आणि बाजारपेठेतील ज्ञान मिळवतात, ज्यामुळे त्यांना स्वतःचा टिकाऊ व्यवसाय उभारता येतो.
कार्यक्रमाच्या तीन आठवड्यांपूर्वीपासून एमबीएच्या विद्यार्थ्यांकडून या तरुण उद्योजकांना व्यवसायाचे मूलभूत तत्त्व, वित्तीय व्यवस्थापन, ग्राहक संवाद आणि वाढीच्या रणनीती शिकविल्या जातात. या सहकार्यामुळे दोन्ही गटांना मौल्यवान ज्ञान मिळते. बिझनेस विद्यार्थी सामाजिक उद्योजकतेचा अनुभव घेतात, तर तरुण उद्योजकांना प्रत्यक्ष व्यवसाय मार्गदर्शन मिळते. एनएमआयएमएस मुंबईने या कार्यक्रमासाठी जागा देखील उपलब्ध करून दिली.
या उपक्रमाबद्दल बोलताना, डॉ. मीना गलियारा, संचालक, जसानी सेंटर फॉर सोशल एंटरप्रेन्योरशिप अँड सस्टेनेबिलिटी मॅनेजमेंट, एसबीएम, एनएमआयएमएस, म्हणाल्या:
“डॉल्फिन टँकी हा केवळ एक स्पर्धात्मक कार्यक्रम नसून तो उद्योजकतेला सर्वसमावेशक करण्याची चळवळ आहे. हा कार्यक्रम कमी संसाधन असलेल्या समाजातील तरुणांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची आणि तो वाढविण्याची संधी प्रदान करतो. योग्य मार्गदर्शन आणि समर्थनासह, ही स्टार्टअप्स आपल्या समाजाला आणि स्वतःला सक्षम बनवू शकतात.”
गेल्या विजेत्यांची कमाई 2.5 ते 3 पट वाढली आहे, ज्यामुळे ज्या कुटुंबांमध्ये मासिक उत्पन्न निश्चित नव्हते, त्यांना आर्थिक स्थैर्य मिळाले. अनेक उद्योजकांनी आपल्या व्यवसायात पुन्हा गुंतवणूक केली, आपल्या सेवा वाढवल्या आणि नवीन कर्मचाऱ्यांची भरती केली, ज्यामुळे त्यांच्या समाजात आर्थिक संधी निर्माण झाल्या.
स्पर्धकांना सीड फंडिंग, उद्योगातील तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन, आर्थिक नियोजन, विपणन आणि ग्राहक संवाद यामध्ये अनुभव मिळतो आणि त्यांना स्वतःचा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर वाढवण्यासाठी रणनीतिक दिशानिर्देश मिळतात. हा उपक्रम सलाम बॉम्बे फाउंडेशनच्या त्या मिशनशी संलग्न आहे, जो युवकांना सक्षम बनवून त्यांना एका पिढीत गरीबीच्या चक्रातून बाहेर काढण्याचे काम करतो. जेव्हा व्यवसाय केवळ उपजीविकेसाठी नसून दीर्घकालीन वाढीच्या संधींसाठी असतो, तेव्हा हे तरुण सिद्ध करतात की योग्य संधी मिळाल्यास आर्थिक स्वातंत्र्य प्राप्त करता येऊ शकते.
गौरव अरोरा, वरिष्ठ उपाध्यक्ष, स्किल्स आणि स्पोर्ट्स, सलाम बॉम्बे फाउंडेशन, म्हणाले, “उद्योजकता ही केवळ काही जणांसाठी मर्यादित असू नये, तर ती ज्या कुणाकडे क्षमता आणि दृष्टी आहे त्यांच्यासाठी खुली असली पाहिजे. डॉल्फिन टँकी हे सिद्ध करत आहे की हे तरुण स्वतःसाठीच नव्हे, तर त्यांच्या कुटुंबांसाठी आणि समाजासाठीही टिकाऊ व्यवसाय उभारू शकतात.”