लोअर बर्थबाबत नियम बदलले (Photo Credit - X)
मुंबई: भारतीय रेल्वेने प्रवाशांना अधिक चांगला, आरामदायक आणि निष्पक्ष अनुभव देण्यासाठी लोअर बर्थ (Lower Berth) च्या नियमांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. या बदलांमुळे आता लोअर बर्थवर प्राधान्य कोणाला मिळणार आणि सीटवर बसण्या-झोपण्याच्या वेळेचा गोंधळ कसा दूर होणार, हे स्पष्ट झाले आहे.
रेल्वेच्या नवीन नियमांनुसार, आता ज्येष्ठ नागरिक, गर्भवती महिला आणि दिव्यांग प्रवाशांना लोअर बर्थ सीटवर प्राधान्य दिले जाईल. याव्यतिरिक्त, ४५ वर्षांपेक्षा अधिक वयाच्या महिला प्रवाशांसाठी सिस्टीममध्ये स्वयंचलित (Automatic) लोअर बर्थ वाटप सुविधा देण्यात आली आहे. म्हणजेच, जागा खाली असल्यास सिस्टीम स्वतःच लोअर बर्थ आवंटित करेल.
तिकीट तपासणी कर्मचाऱ्याला (TTE) आता अधिकार देण्यात आला आहे की, जर एखाद्या ज्येष्ठ नागरिकाला वरची (Upper) किंवा मध्यभागी (Middle) बर्थ मिळाली असेल आणि लोअर बर्थ खाली असेल, तर ती जागा TTE त्यांना हस्तांतरित करू शकतील.
जे प्रवासी लोअर बर्थला प्राधान्य देतात, त्यांच्यासाठी रेल्वेने स्पष्ट केले आहे की, आता लोअर बर्थ केवळ उपलब्ध असल्यासच बुक करता येईल. सिस्टीममध्ये “लोअर बर्थ ऑप्शन” निवडण्याची सुविधा तेव्हाच उपलब्ध असेल, जेव्हा त्या वेळी खाली जागा शिल्लक असतील.
रेल्वेने काही महिन्यांपूर्वी ‘RailOne App’ नावाचे ॲप लॉन्च केले होते, जे प्रवाशांसाठी एक ‘वन-स्टॉप सोल्युशन’ आहे. या ॲपद्वारे प्रवासी सीटची उपलब्धता, तिकीट बुकिंग आणि प्रवासाचे ट्रॅकिंग यांसारखी सर्व माहिती एकाच ठिकाणी मिळवू शकतात. लोअर बर्थ आरक्षण प्रक्रियेतील तांत्रिक अडचणी दूर करण्यासाठीही यात सुधारणा केल्या आहेत.
रेल्वेने प्रवाशांमधील भांडणे आणि गैरसोय टाळण्यासाठी ट्रेनमध्ये झोपण्याची आणि बसण्याची वेळ स्पष्टपणे निर्धारित केली आहे:
साईड लोअर बर्थवर प्रवास करणाऱ्यांसाठीही नवा नियम लागू झाला आहे. दिवसाच्या वेळी आरएसी (RAC) प्रवासी आणि साईड अप्पर बर्थ (Side Upper Berth) असलेला व्यक्ती एकत्र बसू शकतील. मात्र, रात्री १० ते सकाळी ६ या वेळेत साईड अप्पर बर्थ असलेल्या व्यक्तीचा लोअर बर्थवर झोपण्यासाठी कोणताही दावा राहणार नाही. रेल्वेचे म्हणणे आहे की, हे सर्व बदल प्रवाशांना अधिक चांगला, आरामदायक आणि निष्पक्ष अनुभव देण्यासाठी केले आहेत. यामुळे रात्रीच्या प्रवासात झोपणे आणि दिवसा बसण्यावरून होणाऱ्या वादाचा अंत होईल.
रेल्वेने लोअर बर्थच्या नियमांमध्ये कोणते महत्त्वाचे बदल केले आहेत?
रेल्वेने लोअर बर्थचे प्राधान्य, बसण्याची आणि झोपण्याची वेळ निश्चित केली आहे, तसेच TTE (तिकीट तपासणी कर्मचारी) यांना लोअर बर्थ वाटपाचे अधिकार दिले आहेत.
लोअर बर्थवर प्राधान्य मिळण्यासाठी आता कोण पात्र आहेत?
उत्तर: नवीन नियमांनुसार, ज्येष्ठ नागरिक, गर्भवती महिला, दिव्यांग प्रवासी आणि ४५ वर्षांपेक्षा अधिक वयाच्या महिलांना लोअर बर्थवर प्राधान्य मिळेल.
लोअर बर्थवर बसण्याची आणि झोपण्याची वेळ रेल्वेने काय निश्चित केली आहे?
प्रवाशांना रात्री १० ते सकाळी ६ वाजेपर्यंत झोपण्याची परवानगी असेल. दिवसाच्या वेळी म्हणजेच सकाळी ६ ते रात्री १० या वेळेत सर्व प्रवाशांना सीटवर बसण्याची व्यवस्था करावी लागेल.
