SEBI ची मोठी कारवाई! 'ऑर्डर स्पूफिंग'च्या आरोपावरून पटेल वेल्थ अॅडव्हायझर्सवर घातली बंदी (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
SEBI Marathi News: ‘ऑर्डर स्पूफिंग’ च्या कथित फसव्या ट्रेडिंग पद्धतीमध्ये, सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (सेबी) ने सोमवारी स्टॉक ब्रोकर पटेल वेल्थ अॅडव्हायझर्स आणि त्यांच्या चार संचालकांना सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये व्यवहार करण्यास बंदी घातली. सोमवारी जारी केलेल्या एकतर्फी अंतरिम आदेशात, नियामकाने त्यांच्याकडून मिळालेले ३.२२ कोटी रुपये बेकायदेशीर नफा जप्त करण्याचे निर्देश दिले आहेत. सेबी या प्रकरणाची सविस्तर चौकशी करेल.
बाजार नियामकाच्या निष्कर्षांवरून असे दिसून येते की जानेवारी २०२१ ते जानेवारी २०२५ दरम्यान १७३ स्क्रिपमध्ये रोख आणि डेरिव्हेटिव्ह्ज विभागांमध्ये पीडब्ल्यूए व्यापक स्पूफिंग क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होते. त्यांच्या क्रियाकलापांमुळे ६२१ अद्वितीय स्पूफिंगच्या घटना घडल्या. ऑर्डर स्पूफिंग म्हणजे बेकायदेशीर प्रथेचा संदर्भ आहे जिथे एखादी व्यक्ती अंमलबजावणीपूर्वी ऑर्डर रद्द करण्याच्या उद्देशाने बोली लावते आणि त्याच वेळी विरुद्ध बाजूने व्यवहार करते.
सेबीच्या निष्कर्षांवरून असे दिसून आले आहे की पीडब्ल्यूएने विविध स्क्रिपमध्ये अनेक मोठे ऑर्डर प्रचलित बाजारभावापेक्षा लक्षणीयरीत्या कमी किंवा जास्त किमतीत दिले, या व्यवहारांचा हेतू नसतानाही. अशा प्रलंबित ऑर्डरमुळे स्क्रिपमध्ये मागणी किंवा पुरवठ्यात वाढ झाल्याचा चुकीचा आभास निर्माण झाला, त्यामुळे गुंतवणूकदारांची दिशाभूल झाली आणि किंमतीवर परिणाम झाला, असे सेबीने नमूद केले.
अल्पावधीतच, पीडब्ल्यूएने परस्परविरोधी व्यवहार केले आणि चुकीचे नफा मिळवला. नंतर, प्रलंबित मोठी ऑर्डर रद्द करण्यात आली. सेबीने ऑर्डरमध्ये असे नमूद केले आहे की नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) कडून वारंवार कारणे दाखवा नोटीस आणि सुरुवातीच्या कार्यवाही असूनही कंपनी अनुचित व्यापार पद्धतींमध्ये गुंतत राहिली.
“ऑर्डर स्पूफिंग ही एक हेरफेर करणारी, फसवी आणि अन्याय्य व्यापार पद्धत आहे जी PWA द्वारे इतर बाजारातील सहभागींना फसवण्यासाठी आणि किंमतीतील चढ-उतारातून नफा मिळवण्यासाठी वापरली जाते. त्यांनी बाजारात बेफिकीर गुंतवणूकदारांना आकर्षित केले. या पद्धतीमुळे बाजारातील किंमती विकृत झाल्या आणि बाजारातील कार्यक्षमता कमी झाली,” असे सेबीचे पूर्णवेळ सदस्य कमलेश वार्ष्णेय यांनी ४१ पानांच्या ऑर्डरमध्ये नमूद केले आहे. ऑर्डर बुकमध्ये अशा गुंतागुंतीच्या आणि व्यापक फेरफार ओळखण्यासाठी सेबीने क्षमता विकसित केल्या आहेत, असे आदेशात म्हटले आहे.