2025 मधील Top 10 भारतीय कौटुंबिक व्यवसायात ठरले भारी, संपत्ती भारताच्या GDP ला टाकेल मागे; संपत्ती वाचून व्हाल अवाक् (फोटो सौजन्य - Pinterest)
Top 10 Most Valuable Indian Family Businesses in 2025 Marathi News: अंबानी कुटुंबाने २०२५ बार्कलेज प्रायव्हेट क्लायंट हुरुन इंडिया मोस्ट व्हॅल्युएबल फॅमिली बिझनेस लिस्टमध्ये सलग दुसऱ्या वर्षी अव्वल स्थान पटकावले आहे, ज्याचे मूल्यांकन २८.२ लाख कोटी रुपये आहे. त्यानंतर, बिर्ला कुटुंब दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
अहवालानुसार, २०२५ च्या हुरुन इंडिया मोस्ट व्हॅल्युएबल फॅमिली बिझनेसची यादी प्रसिद्ध झाली आहे आणि मुकेश अंबानी यांच्या नेतृत्वाखालील रिलायन्स कुटुंबाने त्यात अव्वल स्थान पटकावले आहे. हे सलग दुसरे वर्ष आहे, तर अंबानी कुटुंबाच्या व्यवसायाने अव्वल स्थान मिळवले आहे. अंबानींच्या कौटुंबिक व्यवसाय, रिलायन्स इंडस्ट्रीजचे मूल्य २८.२ लाख कोटी रुपये आहे, जे भारताच्या सकल देशांतर्गत उत्पादनाच्या (जीडीपी) सुमारे १२ वे आहे. मुकेश अंबानींचा रिलायन्स इंडस्ट्रीज केवळ ऊर्जा क्षेत्रातील एक प्रमुख खेळाडू नाही तर रिटेल आणि डिजिटल सेवांमध्येही त्याचे वर्चस्व आहे.
१९५७ मध्ये धीरूभाई अंबानी यांनी स्थापन केलेली ही कंपनी आता दुसऱ्या पिढीकडून व्यवस्थापित केली जाते आणि भारतीय अर्थव्यवस्थेत मोठे योगदान देत आहे. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की गेल्या वर्षी त्याच हुरुन अहवालात अंबानी कुटुंबाचा व्यवसाय अव्वल स्थानावर होता आणि त्यावेळी त्याचे मूल्य ३०९ अब्ज डॉलर्स (२५.७५ लाख कोटी रुपये) असल्याचे सांगितले गेले होते आणि त्यावेळी या कुटुंबाच्या एकूण व्यवसायाचे मूल्य भारताच्या जीडीपीच्या १०% इतके होते.
अहवालानुसार, केएम बिर्ला कुटुंबाने बजाज कुटुंबाला मागे टाकत यादीत दुसऱ्या क्रमांकावर पोहोचले आहे ज्यांचे मूल्यांकन ६.५ लाख कोटी रुपये आहे. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत या कुटुंबाच्या व्यवसायाचे मूल्य १.१ लाख कोटी रुपयांनी वाढले आहे. जिंदाल कुटुंब ५.७ लाख कोटी रुपयांच्या मूल्यांकनासह तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. विशेष म्हणजे यादीतील टॉप-३ मधील कुटुंब व्यवसायांचे एकूण मूल्य ४०.४ लाख कोटी रुपये आहे, जे फिलीपिन्सच्या जीडीपीच्या जवळपास आहे.
टॉप-१० यादीत समाविष्ट असलेल्या इतर व्यावसायिक घराण्यांबद्दल बोलायचे झाले तर, २०२५ मध्ये ज्यांनी मोठी झेप घेतली त्यात वेदांताचे अध्यक्ष अनिल अग्रवाल आणि त्यांचे कुटुंब यांचा समावेश आहे, ज्यांची एकूण संपत्ती २.६ लाख कोटी रुपये एवढी होती आणि ती सहा स्थानांनी वर चढून पहिल्यांदाच टॉप-१० यादीत समाविष्ट झाली आहे. यादीतील टॉप-१० मध्ये समाविष्ट करण्यासाठी किमान मूल्य २.२ लाख कोटी रुपये झाले आहे, जे भारतातील सर्वात मोठ्या कौटुंबिक व्यवसायांच्या वाढत्या आकाराचे प्रतिबिंब आहे.
संजीव बजाज यांच्या नेतृत्वाखालील बजाज कुटुंब ५.६ लाख कोटी रुपयांच्या मूल्यासह चौथ्या स्थानावर आहे.
महिंद्रा कुटुंब ५.४ लाख कोटी रुपयांच्या मूल्यांकनासह पाचव्या स्थानावर आहे.
शिव नाडर यांच्या नेतृत्वाखालील नादर कुटुंब एचसीएल टेकसाठी ४.७ लाख कोटी रुपयांच्या मूल्यासह सहाव्या स्थानावर आहे.
मुरुगप्पा कुटुंब चोलामंडलम इन्व्हेस्टमेंट अँड फायनान्सद्वारे २.९ लाख कोटी रुपयांच्या मूल्यासह सातव्या स्थानावर आहे.
विप्रोच्या प्रेमजी कुटुंबाच्या व्यवसायाचे मूल्य २.८ लाख कोटी रुपये आहे आणि या आकड्यासह ते आठव्या क्रमांकावर आहे.
अनिल अग्रवाल कुटुंब नवव्या स्थानावर आहे आणि एशियन पेंट्सचे सह-संस्थापक दानी, चोक्सी आणि वकील कुटुंब २.२ लाख कोटी रुपयांच्या मूल्यांकनासह १० व्या स्थानावर आहे.
या यादीत, व्यावसायिक कुटुंबांची रँकिंग जाहीर करताना, त्यांच्या व्यवसायांच्या मूल्याची संपूर्ण माहिती दिली जाते. ही यादी भारतातील सर्वात मौल्यवान व्यवसायांना त्यांच्या एकूण मूल्याच्या आधारावर रँक करते. यामध्ये विशेषतः कुटुंबाच्या मालकीच्या व्यवसायांचा समावेश आहे, जिथे संस्थापक कुटुंबातील वंशज व्यवसाय चालवण्यात किंवा बोर्ड सदस्य म्हणून योगदान देण्यात सक्रिय भूमिका बजावतात.