"देशात अनेक अशा परंपरा आणि रीतीरिवाज आहेत, जे प्राचीन काळापासून आजपर्यंत पाळले जात आहेत. पण मध्य प्रदेशातील एका गावात गेल्या १०० वर्षांपासून एक विलक्षण परंपरा चालत आली आहे, ज्यात सापांची न्यायसभा भरवली जाते. ही अद्भुत सापांची न्यायसभा आजही श्रद्धा, परंपरा आणि लोकविश्वास यांचा अनोखा संगम मानली जाते.
भारताच्या या ठिकाणी भरते सापांची न्यायसभा, स्वतः नागदेवता देतो न्याय; १०० वर्षांची अद्भुत परंपरा
मध्य प्रदेशातील लसूडिया परिहार नावाच्या गावात शंभर वर्षांपासून ही आगळीवेगळी परंपरा सुरू आहे. या गावात दरवर्षी सापांची अदालत भरते आणि सर्पदंश झालेल्या लोकांना येथे न्याय मागण्यासाठी आणले जाते. ही अनोखी न्यायसभा जिल्हा मुख्यालयापासून सुमारे १५ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या हनुमानजींच्या मढीमध्ये भरते.
स्थानिक लोकांच्या मते, या न्यायसभेत नागदेवता स्वतः मानवाच्या शरीरात प्रवेश करून साक्ष देतात आणि त्यांनी त्या व्यक्तीला का डसले हे सांगतात. ही अद्भुत घटना दरवर्षी दिवाळीच्या दुसऱ्या दिवशी घडते आणि दूरदूरहून श्रद्धाळू लोक येथे हजेरी लावतात.
हनुमानजींच्या मंदिरात सापांना बोलवण्यासाठी कांडी आणि भरनी या पारंपरिक वाद्यांचे सूर वाजवले जातात. संगीत सुरू होताच काही पीडितांच्या शरीरात नागदेवतेची आत्मा प्रवेश करते आणि तो व्यक्ती नागासारखा हालचाल करू लागतो.
यानंतर नागदेवता त्या व्यक्तीच्या शरीरातून बोलतात आणि सांगतात की त्यांनी त्याला का डसले. बहुतांश वेळा कारण असे आढळते की कोणीतरी सापाचे घर उद्ध्वस्त केले, ट्रॅक्टरखाली साप चिरडला किंवा त्यांचे अस्तित्व बिघडवले, म्हणून नागाने दंश केला.
गावातील मन्नू गिरी महाराज सांगतात की ही परंपरा त्यांच्या कुटुंबात तीन पिढ्यांपासून सुरू आहे. सर्पदंश झालेल्या लोकांची संख्या जास्त असल्यास ही अदालत रात्रीपर्यंत चालते. शेवटी मन्नू गिरी महाराज मंत्रोच्चार करून पीडिताला नागदेवतेच्या आत्म्यापासून मुक्त करतात आणि न्यायप्रक्रियेचा समारोप होतो.
