देवी दुर्गा कशी प्रकट झाली, जाणून घ्या पौराणिक कथा (फोटो सौजन्य - iStock)
या विश्वाची शक्ती देवी दुर्गा आहे, जी निसर्ग आणि सृष्टीचे रक्षण करण्यासाठी वेळोवेळी विविध रूपे धारण करते. जेव्हा देवतांचे युद्ध कौशल्य एका राक्षसाविरुद्ध कमी पडले, तेव्हा आई आदिशक्ती भवानी स्वतः तिच्या पुत्रांचे रक्षण करते. देवी दुर्गेचे भयंकर रूप तिच्या भक्तांचे रक्षण करते आणि दुष्टांचा नाश करते, तर आईचे मातृरूप तिच्या भक्तांना अपार प्रेमाने जपते. असे मानले जाते की पाच देवतांपैकी एक असलेली देवी दुर्गा सर्वशक्तिमान आहे, ती केवळ स्त्री शक्तीचे मूर्त स्वरूपच नाही तर तिच्या भक्तांसाठी भक्तीचे अंतिम उद्दिष्ट देखील दर्शवते.
देवी दुर्गा का प्रकट झाली?
पंडित रामचंद्र जोशी यांच्या मते आणि पौराणिक कथांनुसार, एकेकाळी महिषासुर नावाचा एक भयंकर राक्षस सर्वत्र कहर करत होता. तो सर्वत्र मृत्युचे नृत्य करत असे आणि त्याच्या अनुयायांनी ऋषींनी केलेल्या यज्ञांमध्ये व्यत्यय आणला. महिषासुराला असे वरदान मिळाले होते की कोणताही देव, प्राणी किंवा मानव त्याला मारू शकत नाही, म्हणून त्रिमूर्ती देखील त्याला मारू शकली नाही. अत्याचारी राक्षस राजा महिषासुराने आपल्या वरदानाचा ढाल म्हणून वापर करून स्वर्गातही आपले वर्चस्व प्रस्थापित केले आणि देवांना हाकलून लावले. त्याने देवांच्या यज्ञांवरही ताबा मिळवला.
देवतांनी त्रिमूर्तीकडे घेतली धाव
राक्षस राजामुळे निराश होऊन सर्व देव त्रिमूर्तीकडे गेले आणि त्यांची स्तुती करू लागले. त्रिमूर्तीला त्यांच्या चेहऱ्यावरील चिंतेचे कारण आधीच माहीत होते. हे जाणून भगवान शिव हसले आणि म्हणाले, “हे नारायण! आता देवी आदिशक्तीच्या प्रकटीकरणाची वेळ आली आहे. आता आपण सर्वांनी या विश्वाच्या रक्षक देवी दुर्गेला आपल्या तेजाने आवाहन करण्याची वेळ आली आहे.” हे ऐकून भगवान ब्रह्मा आणि नारायण स्वतः सहमत झाले.
देवी दुर्गेचे अवतार
यानंतर, भगवान शिव, भगवान विष्णू आणि भगवान ब्रह्मा यांच्या शरीरातून तेज बाहेर पडले आणि ते एकाच ठिकाणी विलीन झाले. त्यानंतर, उपस्थित असलेल्या सर्व देवतांच्या शरीरातून महान तेज बाहेर पडले आणि सर्व त्रिमूर्तीच्या सर्वोच्च तेजात विलीन झाले. त्या दिव्य तेजाने एका सुंदर स्त्रीचे रूप धारण केले.
महादेवाच्या तेजाने मातेचा चेहरा निर्माण केला, नारायणाच्या तेजाने तिचे आठ हात निर्माण केले, ब्रह्मदेवाच्या तेजाने तिचे पाय निर्माण केले, यमराजाच्या तेजाने तिचे डोके आणि केस निर्माण केले, चंद्राच्या तेजाने तिचे स्तन निर्माण केले, देवराजाच्या तेजाने तिची कंबर निर्माण केली, वरुणाच्या तेजाने तिचे मांड्या निर्माण केले आणि त्याचप्रमाणे, इतर देवांच्या तेजाने तिचे उर्वरित शरीर निर्माण केले.
सर्वांनी प्रदान केली शस्त्रे
या सर्वांनी मिळून मातेला उत्कृष्ट शस्त्रे आणि वस्त्रे प्रदान केली. महादेवाने आपल्या त्रिशूळापासून भाला निर्माण केला, नारायणाने आपल्या चक्रातून एक दिव्य चक्र निर्माण केले, ब्रह्मदेवाने एक दिव्य कमंडलू निर्माण केला, देवांचा राजा इंद्राने एक दिव्य आणि शक्तिशाली वज्र निर्माण केला, समुद्राने सुंदर रत्नजडित अलंकार, कधीही न मिटणारे कपडे आणि मुकुट प्रदान केला. वरुणदेवाने शंख प्रदान केला, हिमालयाने तिच्या वाहनासाठी सिंह प्रदान केला आणि त्याचप्रमाणे, दिव्य शिल्पकार विश्वकर्माने तिच्यासाठी दिव्य शस्त्रे आणि बाहू निर्माण केले. मातेचे हे रूप अत्यंत तेजस्वी आणि भयानक होते.
महिषासुराचा वध
देवी दुर्गेचे हे विशाल आणि भव्य रूप पाहून सर्व देवांनी हात जोडून स्तुती केली आणि तिच्यावर फुलांची वृष्टी केली. प्रसन्न होऊन देवी म्हणाली, “हे देवा! मी कशासाठी प्रकट झाले आहे ते मला सांगा. मी अत्यंत प्रसन्न झाले आहे. मला सांगा, मी आत्ताच तुमची समस्या सोडवीन.” त्यानंतर देवांनी संपूर्ण घटना सांगितली. त्यानंतर, युद्धभूमीवर, देवीने एक भयंकर रूप धारण केले, प्रथम राक्षस राजाच्या सैन्याचा नाश केला आणि नंतर ९ दिवस युद्ध करून महिषासुराचा वध केला.
