फोटो सौजन्य- pinterest
मकर संक्रांतीचा सण दरवर्षी 14 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. या दिवशी सूर्य धनु राशीतून मकर राशीत प्रवेश करतो, त्याला उत्तरायण असेही म्हणतात. हा सण भारतभर वेगवेगळ्या नावांनी ओळखला जातो. त्याचवेळी, उत्तर भारतात या दिवशी खिचडी खाण्याची परंपरा आहे.
भारतात दरवर्षी 14 जानेवारीला मकरसंक्रांतीचा सण मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. धनु राशीतून मकर राशीत सूर्याचा प्रवेश साजरा करण्यासाठी हा सण साजरा केला जातो. कारण या दिवसापासून सूर्य उत्तरेकडे सरकू लागतो. हा बदल हिवाळा ऋतू कमी होत आहे आणि दिवसाची वाढती लांबी दर्शवतो. त्याचबरोबर उत्तर भारतात मकर संक्रांतीचे विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी खिचडी बनवून खाण्याची परंपरा आहे.
मकर संक्रांतीच्या दिवशी खिचडी खाण्यामागील श्रद्धा अशी आहे की, हे साधे, पौष्टिक आणि हलके अन्न आहे, जे समृद्धीचे आणि पवित्रतेचे प्रतीक मानले जाते. खिचडीसोबत तीळ आणि गूळ खाल्ल्याने शरीराला ताकद मिळते. तसेच हे तामसिक गुण नष्ट करणारे अन्न मानले जाते. ते खाल्ल्याने ताजेपणा आणि शुद्धता येते.
खिचडी ही मसूर, भात आणि भाज्यांपासून तयार केलेली डिश आहे. हे केवळ स्वादिष्टच नाही तर आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर मानले जाते. हे हलके आणि पौष्टिक अन्न आहे, जे सहज पचवता येते. खिचडी खाण्याच्या परंपरेमागे धार्मिक आणि वैज्ञानिक दोन्ही कारणे आहेत. धार्मिक दृष्टिकोनातून ते पवित्रता आणि समृद्धीचे प्रतीक मानले जाते. त्याचबरोबर शास्त्रोक्त पद्धतीने थंडीत हलका व पौष्टिक आहार घेतल्यास शरीराला ऊर्जा आणि प्रतिकारशक्ती मिळते.
मकर संक्रांती संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
एका आख्यायिकेनुसार, जेव्हा खिलजीने भारतावर हल्ला केला तेव्हा त्या युद्धात भारतातील अनेक शूर योद्धे आणि योगीही सहभागी झाले होते. सगळीकडे भांडणाचे वातावरण होते. या हल्ल्यामुळे कुणालाही जेवायला वेळ मिळत नव्हता, त्यामुळे लोक हळूहळू अशक्त होत होते. या समस्येवर उपाय शोधून गुरु गोरखनाथांनी सर्वांना डाळी, तांदूळ आणि भाज्या एकत्र करून शिजवण्यास सांगितले, जे प्रत्येकासाठी खूप सोपे होते.
हस्तरेखाशास्त्र संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
शिवाय लोकांचे पोटही सहज भरले. खिलजीला पराभूत केल्यानंतर गोरखनाथांसह सर्व योगींनी मिळून मकर संक्रांतीच्या मुहूर्तावर हा नवीन पदार्थ तयार केला, वाटला आणि त्याला खिचडी असे नाव दिले. तेव्हापासून आजतागायत मकर संक्रांतीच्या दिवशी खिचडी बनवण्याची परंपरा चालत आली आहे.
मकर संक्रांतीच्या दिवशी तीळ आणि गुळाचेही विशेष महत्त्व आहे. थंडीपासून बचाव करण्यासाठी तीळ शरीराला ऊब देतात. तर गुळामुळे पचनशक्ती वाढून शरीराला ऊर्जा मिळते. तीळ आणि गुळाचे सेवन आरोग्यासाठीच फायदेशीर नाही. उलट ते शुभही मानले जाते. हे खाल्ल्याने शरीरात सकारात्मक ऊर्जा येते. मकर संक्रांतीचा आणखी एक पैलू म्हणजे सामूहिकता आणि प्रेम.
या दिवशी लोक कुटुंब आणि मित्रांसह सण साजरा करतात. गंगास्नान, पतंगबाजी आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांमुळे हा सण आणखीनच खास बनतो. मकर संक्रांत हा केवळ धार्मिक सण नसून तो हवामान, आरोग्य आणि समाज यांना जोडण्याचा संदेश देतो.
