रासायनिक युद्धातील सर्व बळींचा स्मृतिदिन : जाणून घ्या या महत्त्वपूर्ण दिवसाचे महत्त्व आणि इतिहास ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
नवी दिल्ली : रासायनिक युद्धाचे भीषण स्वरूप जगाने पाहिले आहे. मानवतेसाठी घातक ठरलेल्या या युद्धातील बळींचे स्मरण करण्यासाठी 30 नोव्हेंबर हा दिवस दरवर्षी “रासायनिक युद्धातील सर्व बळींचा स्मृतिदिन” म्हणून साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्रसंघाने 2005 साली या दिवसाची स्थापना केली. हा दिवस रासायनिक शस्त्रास्त्रांमुळे बळी पडलेल्या व्यक्तींना श्रद्धांजली वाहतो आणि अशा शस्त्रास्त्रांचा धोका संपवण्याच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देतो.
रासायनिक शस्त्रास्त्रांचा पहिला वापर पहिल्या महायुद्धात मोठ्या प्रमाणावर झाला. त्या काळात या घातक शस्त्रांनी 100,000 हून अधिक लोकांचा बळी घेतला, तर लाखो लोकांना कायमचे अपंगत्व आले किंवा त्यांचे आयुष्य वेदनांनी भरले गेले. 1915 मध्ये बेल्जियमच्या येप्रस येथे प्रथम रासायनिक शस्त्रांचा वापर झाला, ज्यामुळे संपूर्ण जगाला त्याच्या विनाशकारी परिणामांची जाणीव झाली.
युद्धातील या रसायनांचा प्रभाव केवळ युद्धभूमीपुरता मर्यादित नव्हता; यामुळे पर्यावरणाची हानी झाली आणि नंतरच्या पिढ्यांनाही त्याचे दुष्परिणाम भोगावे लागले. या शस्त्रांचा मानवतेवर झाला परिणाम पाहता, अनेक देशांनी याविरुद्ध आवाज उठवला आणि जागतिक स्तरावर रासायनिक शस्त्रे संपवण्यासाठी पावले उचलली.
रासायनिक शस्त्रांचा धोका ओळखून, 20व्या शतकाच्या उत्तरार्धात अनेक देशांनी रासायनिक शस्त्र नष्ट करण्यासाठी करारांवर स्वाक्षरी केली. “रासायनिक शस्त्र अधिवेशन” (Chemical Weapons Convention) हा करार 1993 मध्ये अस्तित्वात आला आणि 1997 मध्ये अंमलात आला. यामध्ये सहभागी देशांनी त्यांच्या सर्व रासायनिक शस्त्रास्त्रांचा संग्रह नष्ट करण्याचे वचन दिले.
या अधिवेशनामुळे रासायनिक शस्त्र निर्मिती आणि वापरावर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर बंदी घालण्यात आली. या प्रयत्नांमुळे आतापर्यंत मोठ्या प्रमाणावर रासायनिक शस्त्रे नष्ट करण्यात यश आले आहे. तरीही, काही देशांकडून अद्याप या शस्त्रांचा वापर होण्याचा धोका कायम आहे, ज्यामुळे अशा स्मृतिदिनांचे महत्त्व अधोरेखित होते.
जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : अमेरिकेच्या सामर्थ्याशी झुंजत होता चीन; आता बनवले हे रहस्यमय ‘Weapon’
रासायनिक युद्धातील सर्व बळींचा स्मृतिदिन हा केवळ श्रद्धांजली वाहण्याचा दिवस नाही, तर जागतिक शांतीसाठी आणि निःशस्त्रीकरणासाठी एक आवाहन आहे. रासायनिक शस्त्रांचा वापर केवळ सैनिकांवर नव्हे, तर नागरिकांवरही गंभीर परिणाम करतो. या दिवसाचे उद्दिष्ट आहे की जागतिक नेते, संस्था, आणि सामान्य नागरिक यांना रासायनिक शस्त्रांपासून निर्माण होणाऱ्या धोका लक्षात आणून देणे.
आजच्या युगात, शस्त्रास्त्रांच्या आधुनिक स्वरूपामुळे रासायनिक युद्धाचा धोका अजूनही पूर्णतः संपलेला नाही. काही प्रादेशिक संघर्षांमध्ये रासायनिक शस्त्रांचा वापर झाल्याच्या बातम्या अधूनमधून येतात. त्यामुळे अशा प्रकारच्या घटनांना रोखण्यासाठी जागतिक सहकार्याची आणि कठोर आंतरराष्ट्रीय धोरणांची गरज आहे.
जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : काश्मीरबाबत पाकिस्तानने केले ‘असे’ विधान; सोशल मीडियावर व्हिडिओ होतोय तुफान व्हायरल
30 नोव्हेंबरचा हा दिवस आपल्याला रासायनिक युद्धाच्या विनाशकारी परिणामांची जाणीव करून देतो. त्याचवेळी, हा दिवस शांतता, सुरक्षा आणि मानवतेच्या कल्याणासाठी घेतलेल्या पावलांचा पुनरुच्चार करतो. रासायनिक शस्त्रे नष्ट करण्याच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देत आपण हा दिवस साजरा करूया आणि अशा विनाशकारी शस्त्रांचा कायमचा अंत करण्यासाठी योगदान देऊया.