मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन प्रकल्पात एक मोठी प्रगती झाली (फोटो सौजन्य-X)
मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन प्रकल्पात एक मोठी प्रगती झाली आहे. NHSRCL ने महाराष्ट्रातील बुलेट ट्रेन कॉरिडॉरवर पहिला ४० मीटर लांबीचा प्री-स्ट्रेस्ड काँक्रीट (PSC) बॉक्स गर्डर यशस्वीरित्या लाँच केला आहे. हे काम डहाणूतील साखरे गावात झाले. हा गर्डर फुल स्पॅन लाँचिंग गॅन्ट्री (FSLG) तंत्रज्ञानाने लाँच करण्यात आला. हा बुलेट ट्रेन प्रकल्प भारतासाठी खूप महत्त्वाचा आहे आणि २०२६ पर्यंत पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.
NHSRCL च्या निवेदनानुसार, शिल्फाटा आणि गुजरात-महाराष्ट्र सीमेदरम्यान १३ कास्टिंग यार्ड बांधले जातील. त्यापैकी ५ सध्या कार्यरत आहेत. निवेदनात असेही म्हटले आहे की एप्रिल २०२१ पासून बुलेट ट्रेन प्रकल्पात या तंत्रज्ञानाचा वापर केला जात आहे. यासह, गुजरातमध्ये ३१९ किमी व्हायाडक्टचे काम पूर्ण झाले आहे. प्रत्येक ४० मीटर लांबीच्या PSC बॉक्स गर्डरचे वजन सुमारे ९७० मेट्रिक टन आहे. भारतातील बांधकाम उद्योगात हे सर्वात जड आहे. हे गर्डर एकाच युनिटमध्ये बनवले जातात. त्यात कोणताही जॉइंट नसतो. ते बनवण्यासाठी ३९० घनमीटर काँक्रीट आणि ४२ मेट्रिक टन स्टील वापरले जाते. बुलेट ट्रेन प्रकल्पासाठी फुल-स्पॅन गर्डर चांगले आहेत. कारण सेगमेंटल गर्डरपेक्षा १० पट वेगाने काम करता येते.
फुल-स्पॅन प्री-कास्ट बॉक्स गर्डर लाँच करण्यासाठी विशेष मशीन वापरल्या जात आहेत. यामध्ये स्ट्रॅडल कॅरियर, ब्रिज लॉन्चिंग गॅन्ट्री, गर्डर ट्रान्सपोर्टर आणि लॉन्चिंग गॅन्ट्री यांचा समावेश आहे. गर्डरच्या पुरवठ्यात कोणताही अडथळा येऊ नये म्हणून, ते आधीच बनवले जात आहेत आणि कास्टिंग यार्डमध्ये ठेवले जात आहेत. ५ सप्टेंबरपर्यंत, महाराष्ट्रात बुलेट ट्रेन प्रकल्पाचे काम वेगाने सुरू आहे. ठाणे, विरार आणि बोईसर या तिन्ही एलिव्हेटेड स्टेशनवर काम वेगाने सुरू आहे. विरार आणि बोईसर स्टेशनसाठी पहिला स्लॅब टाकण्यात आला आहे. अनेक ठिकाणी पियर फाउंडेशन आणि पियरचे काम सुरू आहे. आतापर्यंत सुमारे ४८ किमीचे खांब बांधण्यात आले आहेत.
डहाणू परिसरात पूर्ण स्पॅन बॉक्स गर्डर लाँचिंगद्वारे व्हायाडक्टचे बांधकाम सुरू झाले आहे. पालघर जिल्ह्यातील ७ टेकडी बोगद्यांमध्ये उत्खननाचे काम सुरू आहे. ६ किमी बोगद्यांपैकी २.१ किमी खोदण्यात आले आहे. वैतरणा, उल्हास आणि जगणी नद्यांवर पूल बांधण्यास सुरुवात झाली आहे. मुंबईतील वांद्रे-कुर्ला कॉम्प्लेक्स आणि शिल्फाटा दरम्यान २१ किमी लांबीचा भारतातील पहिला भूमिगत/समुद्राखालील बोगदा बांधण्यात येत आहे. २१ किमी बोगद्यांपैकी १६ किमी बोगद्याचा बांधकाम टनेल बोरिंग मशीनने आणि उर्वरित ५ किमी न्यू ऑस्ट्रियन टनेलिंग मेथड (NATM) तंत्रज्ञानाने केला जाईल. यामध्ये ठाणे खाडीतील ७ किमीचा समुद्राखालील बोगदा देखील समाविष्ट आहे.
न्यू ऑस्ट्रियन टनेलिंग मेथड (NATM) द्वारे शिल्फाटा येथून ४.६५ किमी बोगदा खोदण्यात आला आहे. विक्रोळी (५६ मीटर खोलीवर) आणि सावली शाफ्ट (३९ मीटर खोलीवर) येथे बेस स्लॅबचे कास्टिंग पूर्ण झाले आहे. शाफ्टच्या ठिकाणी गाळ प्रक्रिया प्रकल्प बसवला जात आहे. महापे बोगद्याच्या अस्तर कास्टिंग यार्डमध्ये बोगद्याचे अस्तर विभाग बनवले जात आहेत. वांद्रे कुर्ला कॉम्प्लेक्समध्ये बांधल्या जाणाऱ्या मुंबई बुलेट ट्रेन स्टेशनवर ८३% उत्खनन काम पूर्ण झाले आहे. स्टेशन साइटच्या दोन्ही टोकांवर जमिनीपासून १०० फूट खाली बेस स्लॅबचे कास्टिंग सुरू झाले आहे.
रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी मार्चमध्ये सांगितले होते की बुलेट ट्रेन प्रकल्प २०२६ पर्यंत तयार होईल. सुरुवातीला सुरत आणि बिलिमोरा दरम्यान सेवा सुरू होतील. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि तत्कालीन जपानी पंतप्रधान शिंजो आबे यांनी १४ सप्टेंबर २०१७ रोजी अहमदाबाद येथे या प्रकल्पाचे उद्घाटन केले होते. भारतातील हाय-स्पीड रेल्वे कॉरिडॉरना वित्तपुरवठा, बांधकाम, देखभाल आणि व्यवस्थापन करण्याच्या उद्देशाने कंपनी कायदा, २०१३ अंतर्गत १२ फेब्रुवारी २०१६ रोजी नॅशनल हाय-स्पीड रेल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (NHSRCL) ची स्थापना करण्यात आली.
