फोटो सौजन्य.- istock
नरक चतुर्दशीला छोटी दिवाळी असेही म्हणतात आणि ती कार्तिक महिन्यातील कृष्ण चतुर्दशीच्या दिवशी साजरी केली जाते. या दिवशी मृत्यूची देवता यमराजाचीही पूजा केली जाते आणि दक्षिण दिशेला यमदीपही लावला जातो. दक्षिण दिशेला यमदीप प्रज्वलित केल्याने भगवान यम तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांचे अकाली मृत्यूपासून रक्षण करतात. जाणून घेऊया नरक चतुर्दशी का साजरी केली जाते.
नरक चतुर्दशीला कार्तिक महिन्याची चतुर्दशी म्हणतात. याला छोटी दिवाळी, रूप चौदास, नरक चौदास आणि काली चौदास असेही म्हणतात. कार्तिक महिन्याच्या कृष्ण चतुर्दशीच्या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने नरकासुर नावाच्या राक्षसाचा वध केला होता, म्हणून या दिवसाला नरक चतुर्दशी म्हणतात. त्याच्या विजयाचा सणदेखील दिवे लावून साजरा केला जातो, म्हणून याला छोटी दिवाळी म्हणतात. नरका चतुर्दशीच्या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने नरकासुर या राक्षसाचा वध कसा केला, याची कथा जाणून घेऊया
चतुर्दशी तिथी बुधवार 30 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 01:04 वाजता सुरू होईल आणि 31 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 03:11 वाजता समाप्त होईल. मेष राशीत 30 ऑक्टोबर रोजी छोटी दिवाळीची पूजेची वेळ दुपारी 04:36 ते 06:15 पर्यंत असेल.
हेदेखील वाचा- मूलांक 5 असलेल्या लोकांचा आजचा दिवस कसा असेल ते जाणून घेऊया
पौराणिक कथेनुसार, भगवान श्रीकृष्ण आपल्या पत्नींसह द्वारकेत राहत होते. एके दिवशी देवराज इंद्र भगवान श्रीकृष्णाकडे आले आणि म्हणाले की हे कृष्णा, दैत्य राजा भौमासुराच्या अत्याचारामुळे देवांना त्रास होत आहे. भौमासुरालाच नरकासुर म्हणतात. क्रूर भौमासुराने वरुणाचे छत्र, अदितीचे कानातले आणि देवतांचे रत्न हिसकावून घेतले आणि तो तिन्ही लोकांचा राजा झाला. भौमासुराने पृथ्वीवरील अनेक राजे आणि सामान्य लोकांच्या मुलींचे अपहरण केले आहे आणि त्यांना तुरुंगात टाकले आहे, कृपया या तिन्ही जगाला त्या क्रूर राक्षसापासून वाचवा.
देवराज इंद्राचे बोलणे ऐकून भगवान श्रीकृष्ण आपली पत्नी सत्यभामासह गरुडावर स्वार झाले आणि क्रूर भौमासुराचे वास्तव्य असलेल्या प्राग्ज्योतषपुरात पोहोचले. भगवान श्रीकृष्णाने सर्वप्रथम आपल्या पत्नीच्या मदतीने मुर नावाच्या राक्षसाचा सहा पुत्रांसह वध केला. मुर राक्षसाच्या वधाची बातमी ऐकून भौमासुर आपल्या सैन्यासह युद्धासाठी निघाला. भौमासुराला एका स्त्रीकडून मारले जाईल असा शाप होता. म्हणून भगवान श्रीकृष्णाने आपली पत्नी सत्यभामा हिला सारथी बनवले आणि युद्धाच्या शेवटी सत्यभामेच्या मदतीने भौमासुराचा वध केला. यानंतर त्यांनी भौमासुरचा पुत्र भगदत्त याला निर्भयतेचे वरदान देऊन प्राग्ज्योतिषाचा राजा बनवले.
हेदेखील वाचा- या राशीच्या लोकांना धन लक्ष्मी योगाचा लाभ
ज्या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने भौमासुराचा वध केला, ती कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथी होती, म्हणून या तिथीला नरक चतुर्दशी असे म्हणतात. या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने केवळ नरकासुराचा वध केला नाही तर त्याच्या बंदिवासातून सुमारे 16 हजार स्त्रियांची सुटका केली. या आनंदामुळे त्यादिवशी दीपप्रज्वलन करण्यात आले आणि चहूबाजूंनी दिवेही दान करण्यात आले. नरकासुराच्या मृत्यूनंतर, त्याच्या शरीरावरील रक्ताचे थैले स्वच्छ करण्यासाठी भगवान श्रीकृष्णाने स्वतः तेलाने स्नान केले. यामुळेच ते नेहमी अंगाला तेल लावतात, आंघोळ करतात आणि चोळतात.
धार्मिक मान्यतेनुसार नरक चतुर्दशीच्या दिवशी यमाच्या नावाने दिवा लावल्याने अकाली मृत्यूची भीती दूर होते. या दिवशी सकाळी स्नान करून श्रीकृष्णाची पूजा केल्याने सौंदर्य प्राप्त होते असे मानले जाते.
