फोटो सौजन्य- pinterest
दिवाळीचा पाच दिवसांचा सण यावर्षी सहा दिवस आहे. हिंदू धर्मात दिवाळी मोठ्या उत्साहाने साजरी केली जाते. दिवाळी कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या अमावस्येला येते. यंदा दिवाळीची सुरुवात शनिवार, 18 ऑक्टोबरपासून सुरु होत आहे आणि गुरुवार, 23 ऑक्टोबर या दिवशी भाऊबीज आहे. असा सहा दिवसांचा दिवाळीचा कालावधी आहे. दिवाळीतल्या प्रत्येक दिवसाचे महत्त्व आणि परंपरा जाणून घ्या
यावेळी रविवार, 19 ऑक्टोबर रोजी हनुमान जयंती आहे. तर दिवाळीची सुरुवात 18 ऑक्टोबर रोजी होत आहे. तर सोमवार, 20 ऑक्टोबर रोजी नरक चतुर्दशी, 21 ऑक्टोबर रोजी लक्ष्मीपूजन, 22 ऑक्टोबर बलिप्रतिपदा म्हणजे पाडवा आणि 23 ऑक्टोबर रोजी भाऊबीज आहे.
पहिला सण कार्तिक महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या तेराव्या दिवशी कोषाध्यक्ष कुबेराच्या पूजेपासून सुरू होतो आणि मृत्यूच्या देवता यमाला दिवे अर्पण करण्यापर्यंत चालू राहतो. दिवाळीत लक्ष्मीपूजेचेही विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी संध्याकाळी आणि रात्री शुभ मुहूर्तावर देवी लक्ष्मी, भगवान गणेश आणि देवी सरस्वती यांची पूजा केली जाते.
धनत्रयोदशीचा दिवस धन्वंतरी जयंती म्हणून ओळखली जाते. दिवाळीतील पाच दिवसांपैकी धनत्रयोदशी हा दिवाळीचा पहिला दिवस. या दिवसांपासून दिवाळीची सुरुवात होते. असे मानले जाते की या तिथीला आयुर्वेदाचे जनक भगवान धन्वंतरी अमृताच्या भांड्यासह समुद्रमंथनातून प्रकट झाले होते. म्हणूनच दरवर्षी धनत्रयोदशीला भांडी खरेदी करण्याची परंपरा पाळली जाते.
असे म्हटले जाते की, जो कोणी धनतेरसच्या दिवशी सोने, चांदी, भांडी, जमीन आणि मालमत्तेची शुभ खरेदी करतो, त्याची संपत्ती तेरा पटीने वाढते. या दिवशी त्रयोदशी तिथीची सुरुवात 18 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 12:18 वाजता होणार आहे आणि 19 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 1.51 वाजता त्रयोदशी तिथीची समाप्ती होईल.
चतुर्दशीला भगवान विष्णूने देवी अदितीचे दागिने चोरणाऱ्या नरकासुराचा वध करून 16 हजार तरुणींना मुक्त केले. पारंपारिकपणे, हा दिवस शारीरिक अलंकार आणि अलंकाराचा दिवस देखील मानला जातो. कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथीला नरक चतुर्दशी साजरी केली जाते. नरक चतुर्दशी ही नरक चौदस, रूप चौदस आणि रूप चतुर्दशी इत्यादी विविध नावांनी ओळखली जाते. यावेळी चतुर्दशी तिथीची सुरुवात रविवार 19 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 1:51 वाजता सुरु होणार आहे आणि या तिथीची समाप्ती 20 ऑक्टोबर रोजी दुपारी 3.44 वाजता होईल.
दिवाळीमधील लक्ष्मीपूजनाचा दिवस विशेष मानला जातो. यावेळी लक्ष्मीपूजन मंगळवार, 21 ऑक्टोबर रोजी आहे. यावेळी देवीची पूजा करण्यासाठी अडीच तासांचा कालावधी मिळणार आहे. लक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी पूजा करण्याचा मुहूर्त संध्याकाळी 6 वाजून 10 मिनिटांनी ते रात्री 8 वाजून 40 मिनिटांपर्यंत आहे. असे म्हटले जाते की, या काळात देवीची पूजा केल्याने घरामध्ये सुख समृद्धी येते.
यावेळी पाडवा 22 ऑक्टोबर रोजी आहे. या दिवशी कार्तिक मासारंभ असून गोवर्धन पूजन देखील केले जाते. कार्तिक शुद्ध प्रतिपदेस बलिप्रतिपदा असे म्हटले जाते. कार्तिक शुद्ध प्रतिपदेपासून विक्रम संवत सुरु होतो. म्हणून याला दिवाळी पाडवा असे देखील म्हटले जाते. हा हिंदू धर्मामध्ये साडेतीन मुहूर्तांपैकी अर्धा मुहू्र्त आहे. या दिवशी पत्नीने पतीला ओवाळण्याची पद्धत देखील आहे.
भाऊबीज हा दिवाळी सणाचा शेवटचा दिवस आहे. भाऊबीज हा कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या द्वितीयेला साजरा केला जातो. या दिवशी बहिणी आपल्या भावांच्या कपाळावर टिळा लावतात आणि त्यांच्या दीर्घायुष्यासाठी, सुख-समृद्धीसाठी प्रार्थना करतात. हा सण भाई दूज किंवा भैया दूज, भाई टिका, यम द्वितीया आणि भात्री द्वितीया अशा अनेक नावांनी ओळखला जातो.
(टीपः धर्म, ज्योतिष, वास्तु, फेंगशुई इत्यादी विषयांवरील लेख/बातम्या केवळ वाचकांच्या माहितीसाठी आहेत. यासंबंधी कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे. आमचे उद्दिष्ट फक्त वाचकांना माहिती देणे आहे. Navarashtra या तथ्यांची पुष्टी करू शकत नाही.)
