आज जगभरात साजरा केला जातोय पत्रकारांवरील अन्यायाविरुद्धच्या लढ्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस

2 नोव्हेंबर हा 'पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांसाठी दंडमुक्ती समाप्त करण्याचा आंतरराष्ट्रीय दिवस' म्हणून ओळखला जातो. पत्रकारांविरुद्ध केलेल्या गुन्ह्यांसाठी अपराध्यांना शिक्षा न मिळणे ही एक गंभीर समस्या आहे.

आज जगभरात साजरा केला जातोय पत्रकारांवरील अन्यायाविरुद्धच्या लढ्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)

Follow Us:

Follow Us:

2 नोव्हेंबर हा ‘पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांसाठी दंडमुक्ती समाप्त करण्याचा आंतरराष्ट्रीय दिवस’ म्हणून ओळखला जातो. पत्रकारांविरुद्ध केलेल्या गुन्ह्यांसाठी अपराध्यांना शिक्षा न मिळणे ही एक गंभीर समस्या आहे. अनेक पत्रकारांना आपले जीवन धोक्यात घालून माहिती देण्याचे कार्य करावे लागते, आणि या कार्यामुळे त्यांच्यावर हल्ले होण्याचा, धमक्यांचा सामना करावा लागतो. काही वेळा तर त्यांची हत्या देखील होते. अशा गुन्ह्यांसाठी जबाबदार असणाऱ्यांना शिक्षेपासून वाचवले जाणे ही एक चिंताजनक बाब आहे.

2013 मध्ये संयुक्त राष्ट्र महासभेने (UNGA) या समस्येकडे लक्ष वेधण्यासाठी ठराव मंजूर केला आणि 2 नोव्हेंबरला हा विशेष दिवस साजरा करण्याचे निश्चित केले. या ठरावाच्या अंतर्गत, सदस्य देशांना पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांसाठी त्वरित आणि प्रभावी तपासणी करणे आणि दोषींना शिक्षा देणे आवश्यक आहे. अनेक देशांमध्ये, पत्रकारांवर हल्ले करणाऱ्यांना शिक्षा होत नाही, ज्यामुळे दंडमुक्तीची भावना निर्माण होते आणि पत्रकारितेच्या स्वातंत्र्यावर आघात होतो.

आज जगभरात साजरा केला जातोय पत्रकारांवरील अन्यायाविरुद्धच्या लढ्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)

आंतरराष्ट्रीय स्तरावर IFEX आणि इतर संस्था या दिवसाच्या स्थापनामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत. त्यांनी अनेक वर्षे पत्रकारांच्या स्वातंत्र्यासाठी लढा दिला, जागरूकता निर्माण केली, आणि सरकारांना पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांसाठी प्रभावी उपाययोजना करण्यास भाग पाडले. पत्रकारांविरुद्धचे गुन्हे थांबवून, दोषींना कठोर शिक्षा देणे हे केवळ पत्रकारांचे संरक्षण करण्यासाठी नाही, तर समाजाला योग्य आणि सत्य माहिती मिळावी यासाठीही अत्यंत आवश्यक आहे. ‘दंडमुक्ती समाप्ती दिवस’ हा पत्रकारांच्या संरक्षणासाठी जागतिक स्तरावर प्रोत्साहन देणारा एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

इतिहास

IDEI ची तारीख 2 नोव्हेंबर 2013 रोजी माली येथे दोन पत्रकारांच्या हत्येच्या स्मरणार्थ निवडण्यात आली. अल कायदाने फ्रेंच मीडिया कर्मचारी क्लॉड वर्लोन आणि घिसलेन डुपोंट यांच्या हत्येची आणि अपहरणाची जबाबदारी स्वीकारली आहे. आजपर्यंत गुन्हेगार पकडले गेले नाहीत. अधिकृत आकडेवारी इतर पत्रकारांसाठी देखील एक भयानक चित्र रंगवते.

आज जगभरात साजरा केला जातोय पत्रकारांवरील अन्यायाविरुद्धच्या लढ्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)

युनेस्कोच्या हत्या झालेल्या पत्रकारांच्या वेधशाळेनुसार, 2006 ते 2020 दरम्यान 1,200 हून अधिक पत्रकारांची त्यांच्या कामासाठी हत्या करण्यात आली. यापैकी 90% प्रकरणांमध्ये मारेकऱ्यांना शिक्षा झालेली नाही. सर्वसाधारण सभेच्या ठरावाने, ज्याने IDEI चे पालन करण्याची सुरुवात केली होती, सर्व सदस्य राज्यांना या व्यापक दडपणाच्या संस्कृतीशी लढा देणाऱ्या उपाययोजना अंमलात आणण्यासाठी प्रोत्साहित केले.

हे देखील वाचा : युद्धाच्या पार्शवभूमीवर कोरियन हुकूमशहाने खेळली ‘अशी’ चाल; अमेरिकेने घुडघे टेकले अन्…

महत्व

आयडीईआय मीडिया कर्मचाऱ्यांविरुद्धच्या गुन्ह्यांकडे लक्ष वेधते आणि अशा गुन्ह्यांमधून गुन्हेगार कसे पळून जातात. या दिवसाचे स्मरण करण्यासाठी, पत्रकारांवरील हिंसाचार रोखण्यासाठी, जबाबदारी सुनिश्चित करण्यासाठी आणि गुन्हेगारांना न्याय देण्यासाठी राज्यांना सर्वतोपरी प्रयत्न करण्याचे आवाहन केले जाते.

हा दिवस महत्त्वाचा आहे कारण पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांसाठी शिक्षा रोखणे ही अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याची हमी आणि समाजात न्याय राखण्यासाठी पूर्व-आवश्यकता आहे. सतत शिक्षा न दिल्याने आणखी हत्या होणार नाहीत. वाढत्या संघर्षाचे आणि कायदा आणि न्याय व्यवस्था मोडकळीस येण्याचेही हे लक्षण आहे.

हे देखील वाचा : कॅनडामध्ये सुपरलॅबचा भांडाफोड! मोठ्या प्रमाणात ड्रग्ज आणि शस्त्रे जप्त, भारतीय वंशाच्या व्यक्तीला अटक

पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांबद्दल जागरूकता पसरवून भारतीय लोक IDEI चिन्हांकित करू शकतात. पत्रकारांविरुद्धच्या गुन्ह्यांपासून मुक्तता संपवण्यासाठी धोरणांच्या चांगल्या अंमलबजावणीसाठी याचिकांवर स्वाक्षरी करूनही हा दिवस साजरा केला जाऊ शकतो. अशा कृत्यांना बळी पडलेल्यांना पाठिंबा दर्शवणे – हत्येपासून ते ऑनलाइन धमक्यांपर्यंत – हे देखील महत्त्वाचे आहे. या दिवसाचे पालन भारतात विशेषतः लक्षणीय आहे, जेथे 2021 हे भारतीय पत्रकारांसाठी गेल्या दशकातील सर्वात घातक वर्षांपैकी एक आहे. कमिटी टू प्रोटेक्ट जर्नालिस्ट्सच्या म्हणण्यानुसार 2021 ते 2022 दरम्यान देशात सहा पत्रकारांची हत्या करण्यात आली.

Web Title: Today marks the international day to end impunity for crimes against journalists nrhp

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com