शास्त्रद्यांनी शोधला एक दिव्य तारा; 'असे' दृश्य याआधी ब्रह्मांडात कधीच पाहिले नव्हते ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपने (JWST) जवळच्या ताऱ्याची अशी छायाचित्रे घेतली आहेत की शास्त्रज्ञांना ते पाहून आश्चर्य वाटले आहे. त्यांनी यापूर्वी कधीही ‘पॅनकेक सारखी डिस्क’ ने वेढलेला तारा पाहिला नव्हता. डिस्कची उपस्थिती दर्शवते की या ‘वेगा’ नावाच्या ताऱ्याभोवती कोणताही ग्रह तयार झाला नसता. असे का होते याची शास्त्रज्ञांना कल्पना नाही.
‘वेगा’ हा निळा तारा आहे जो सूर्याच्या दुप्पट आहे. हे पृथ्वीपासून सुमारे 25 प्रकाश वर्षांच्या अंतरावर आहे. उघड्या डोळ्यांनी दिसणारा हा पाचवा सर्वात तेजस्वी तारा आहे. गेल्या 20 वर्षांपासून, खगोलशास्त्रज्ञ वेगाभोवती असलेल्या धूळ आणि वायूच्या 161 अब्ज किलोमीटर रुंद डिस्कचा अभ्यास करत आहेत. हे प्रोटोप्लॅनेटरी डिस्कसारखेच आहे ज्याने सूर्याच्या जन्मानंतर, सुमारे 4.5 अब्ज वर्षांपूर्वी सूर्यमालेतील ग्रहांना जन्म दिला.
वेगा तारा सुमारे 500 कोटी वर्षे जुना आहे, याचा अर्थ तो ग्रहांना जन्म देण्यास सक्षम असावा. परंतु, निरीक्षण केल्यावर, डिस्कमध्ये कोणतेही छिद्र दिसत नाहीत, जे दर्शविते की या ताऱ्याजवळ कोणताही ग्रह तयार झाला नाही. ही चकती चित्रपट आणि छायाचित्रांमध्ये देवांच्या मागे दिसणाऱ्या आभासारखी आहे.
‘वेगा’ हा निळा तारा आहे जो सूर्याच्या दुप्पट आहे. ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
हे देखील वाचा : पाकिस्तानला नक्की कशाची भीती? ट्रम्पच्या विजयानंतर पाकच्या लष्करप्रमुखांची सौदीच्या क्राऊन प्रिन्सला भेट
‘Vega’ च्या डिस्कचा आढावा
एका नवीन अभ्यासात, संशोधकांनी JWST च्या मदतीने ‘Vega’ च्या डिस्कचा आढावा घेतला. जी चित्रे समोर आली आहेत ती आतापर्यंतची सर्वात स्पष्ट चित्रे आहेत. संशोधकांच्या मते, व्हेगाची डिस्क ‘पॅनकेकसारखी गुळगुळीत दिसते, ग्रहांची चिन्हे नाहीत.’ “वेगा डिस्क गुळगुळीत, अत्यंत गुळगुळीत आहे,” ॲरिझोना विद्यापीठातील खगोलशास्त्रज्ञ, अभ्यासाचे सह-लेखक आंद्रेस गॅस्पर यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे. ‘ही एक रहस्यमय प्रणाली आहे कारण ती आपण पाहिलेल्या इतर सर्कमस्टेलर डिस्कपेक्षा वेगळी आहे.’
हे देखील वाचा : ट्रम्प यांच्या ‘अमेरिका फर्स्ट’ अजेंड्याचा भारतावर काय परिणाम होणार? जाणून घ्या कोणत्या वस्तूंचा शुल्क वाढणार
हबलच्या चित्रांनीही पुष्टी केली
याच संशोधकांनी हबल स्पेस टेलिस्कोपच्या माध्यमातून वेगाची छायाचित्रेही घेतली. या चित्रांमध्येही JWST वरून घेतलेल्या चित्रांप्रमाणेच एकरूपता आहे. दोन्ही चित्रांमध्ये वेगाभोवती एक काळी पट्टी दिसू शकते. तथापि ताऱ्यापासून (सूर्यापासून नेपच्यूनच्या दुप्पट अंतरावर) सुमारे 60 खगोलशास्त्रीय एककांच्या अंतरावर दिसणारे हे ‘अंतर’ हे तारकीय किरणोत्सर्गाने वेगामधून उडून गेलेल्या लहान धूलिकणांचा परिणाम आहे.