जागतिक राजकारण हे बुद्धिबळासारखे; नेपाळमधील बदलाने चीनला धक्का पण अमेरिकेला चांगलाच फायदा ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
केपी ओली यांना सत्तेतून बाहेर काढले, ज्यामुळे चीनला मोठा धक्का बसला आणि अमेरिकेला राजकीय संधी मिळाली.
अमेरिकेने नेपाळमधील मिलेनियम चॅलेंज कॉम्पॅक्ट (MCC) प्रकल्पाद्वारे भूमिका बजावली आहे.
तर पाकिस्तानवर अमेरिकेचा प्रभाव वाढण्याची शक्यता असून चीनवर आशियात दबाव निर्माण होण्याची स्थिती तयार झाली आहे.
US-China influence Nepal : जागतिक राजकारण हा बुद्धिबळाचा खेळ आहे; एखादी हालचाल हजारो किलोमीटरवर परिणाम घडवते. नेपाळमधील अलीकडील राजकीय घडामोडी हेच त्याचे सुस्पष्ट उदाहरण आहेत. फक्त दोन दिवस चाललेल्या युवा चळवळीने माजी पंतप्रधान केपी ओली यांना सत्तेतून बाहेर काढले, ज्यामुळे चीनसाठी मोठा धक्का बसला आणि अमेरिकेसाठी राजकीय संधी निर्माण झाली.
ओली हे नेपाळमध्ये चीनच्या जवळचे मानले जात होते. त्यांच्या कार्यकाळात नेपाळचा चीनकडे झुकाव स्पष्ट दिसत होता. बीजिंगच्या “बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्ह” ला प्रोत्साहन देणे, चीनच्या विजय दिनाच्या परेडमध्ये सहभाग घेणे यामुळे चीनच्या प्रभावाखाली नेपाळ काम करत असल्याचे दिसत होते. त्यामुळे आशियातील संतुलनावर अमेरिकेला ताण निर्माण होत होता.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Iran Revenge : जॉर्डन-सीरियापासून इराकपर्यंत… युद्धात विश्वासघात करणाऱ्या देशांवर इराण ‘असा’ घेतोय सूड
युवाचळवळीच्या माध्यमातून ओली यांना सत्तेतून बाहेर काढले गेले, आणि आता अंतरिम पंतप्रधानपद सुशीला कार्की यांच्याकडे आले आहे. कार्की यांचा भारताशी घनिष्ठ संबंध आहे; त्यांनी बनारस हिंदू विद्यापीठातून शिक्षण घेतले आहे आणि पंतप्रधान मोदींचे नाव घेऊन त्यांनी कृतज्ञता व्यक्त केली आहे. यामुळे नेपाळचा चीनकडील झुकाव कमी होण्याची शक्यता आहे आणि देश भारत-अमेरिका समन्वयाच्या जवळ येत आहे.
अमेरिकेचा या राजकीय बदलात मोठा हात असल्याचे माध्यमांच्या अहवालातून स्पष्ट होते. अमेरिकेने नेपाळमध्ये मिलेनियम चॅलेंज कॉम्पॅक्ट (MCC) प्रकल्प पुन्हा सुरू केला होता. हा प्रकल्प सुमारे $500 दशलक्षच्या मदतीने नेपाळमध्ये ऊर्जा आणि रस्ते पायाभूत सुविधा मजबूत करण्यासाठी आहे. MCC प्रकल्प चीनच्या “बेल्ट अँड रोड” प्रकल्पाशी थेट स्पर्धा करणारा असल्याने, त्याचा परिणाम ओली विरोधात झालेल्या चळवळीवर झाला असल्याचा अंदाज वर्तवला जातो.
यापुढे भारत-अमेरिका संबंध पुन्हा सुधारत आहेत. काही वर्षांपूर्वी टॅरिफ वादामुळे या संबंधांमध्ये तणाव होता; पण आता संवाद वाढत आहे. आगामी आठवड्यात अमेरिकेचे प्रतिनिधी भारत दौऱ्यावर येऊ शकतात, ज्यामध्ये IS-8I विमानांबाबत करार होण्याची शक्यता आहे. या करारामुळे भारताचा सामर्थ्य वाढेल आणि आशियात चीनवर दबाव वाढण्याची शक्यता आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Shahbaz In Doha : इस्रायली हवाई हल्ल्यानंतर दोहाला पोहोचले शाहबाज; पाकिस्तान-कतार संबंधांबाबत ‘मोठी’ घोषणा
साथच, पाकिस्तानवर अमेरिकेचा प्रभाव वाढण्याची शक्यता आहे. पाकिस्तान हा चीनचा मुख्य भागीदार आहे, परंतु आपल्या राजकीय आणि आर्थिक समस्यांमुळे अमेरिका त्याचा विश्वास जिंकण्याचा प्रयत्न करत आहे. अलीकडेच पाकिस्तानी लष्करप्रमुखांनी व्हाईट हाऊसमध्ये अमेरिकन राष्ट्राध्यक्षांसोबत जेवण केले, जे संकेत देतो की अमेरिका पाकिस्तानच्या बाजूने बदल घडवण्याचा प्रयत्न करत आहे. एकंदरीत, नेपाळमधील युवा चळवळीने आशियातील संतुलन बदलले आहे. ओलींच्या पलीकडे नेपाळ भारत-अमेरिका समीकरणात अधिक जवळ येत आहे, ज्यामुळे चीनवर दबाव निर्माण होऊ शकतो. आशियातील राजकीय खेळ आता नव्या टप्प्यात प्रवेश करत आहे, जिथे भारत-अमेरिका सहयोग आणखी मजबूत होईल आणि चीन-आधारित प्रभाव कमी होण्याची शक्यता आहे.
