Quantum clock : जगात प्रथमच ब्रिटनच्या गुप्तचर प्रयोगशाळेत बनवले जात आहे क्वांटम घड्याळ ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
लंडन : ब्रिटन एक असे घड्याळ बनवत आहे ज्याचा उपयोग विशेषतः युद्धाच्या वेळी त्याला खूप मदत होईल. हे घड्याळ एका गुप्त प्रयोगशाळेत तयार केले जात आहे. या घड्याळाच्या मदतीने ब्रिटिश सैनिक अधिक सुरक्षित आणि अचूकपणे काम करू शकतील. हे क्वांटम घड्याळ GPS तंत्रज्ञानावरील अवलंबित्व कमी करून बुद्धिमत्ता आणि देखरेखीची शैली सुधारण्याच्या दिशेने एक मोठे पाऊल असल्याचे बोलले जात आहे. कल्पना करा, एक घड्याळ जे दर सेकंदाला अचूकतेचे नवे मापदंड ठरवते, ज्याची गणना इतकी परिपूर्ण आहे की दहा लाख वर्षांतही एका सेकंदाचा फरक पडणार नाही. ही विज्ञानकथा नाही, तर क्वांटम घड्याळाचे जग आहे, जिथे वेळ मोजण्यात चूक होण्यास वाव नाही.
आता ब्रिटन या क्षेत्रात मोठे पाऊल टाकणार आहे. देशातील पहिले क्वांटम घड्याळ ब्रिटनच्या संरक्षण मंत्रालयाच्या निधीतून एका गुप्त प्रयोगशाळेत विकसित केले जात आहे. हे घड्याळ केवळ काळाचे नवे मापदंड ठरवणार नाही, तर राष्ट्रीय सुरक्षा, सायबर संरक्षण आणि आधुनिक नेव्हिगेशन प्रणालींमध्येही क्रांती घडवू शकते. चला, ब्रिटनचे हे पाऊल भविष्यात विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाला नवीन उंचीवर कसे घेऊन जाईल हे जाणून घेऊया.
क्वांटम घड्याळ कसे कार्य करते?
क्वांटम घड्याळ हा एक क्रांतिकारी शोध आहे जो वेळ रेकॉर्ड करण्यासाठी पारंपारिक पद्धतींऐवजी क्वांटम मेकॅनिक्स वापरतो. हे घड्याळ अणूंच्या आतील ऊर्जेच्या पातळीतील बदलांचे मोजमाप करते, ज्यामुळे ते आतापर्यंतचे सर्वात अचूक वेळ मोजणारे उपकरण बनते.
अचूक वेळ मोजण्याचे हे तंत्रज्ञान आधुनिक जगाची गरज बनली आहे. सॅटेलाइट नेव्हिगेशन असो, मोबाइल फोन नेटवर्क असो किंवा डिजिटल टीव्ही ब्रॉडकास्टिंग – सर्वत्र अचूक वेळेची आवश्यकता असते, शिवाय, हे तंत्रज्ञान क्वांटम सायन्ससारख्या संशोधन क्षेत्रांमध्ये देखील नवीन मार्ग उघडत आहे, जिथे सूक्ष्मता आवश्यक आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : 42 कोटींची घड्याळे, 17 कोटींची हँडबॅग… ‘या’ देशाच्या पंतप्रधानांची संपत्ती जाणून तुम्हाला धक्का बसेल
सामान्य घड्याळे मर्यादा
पारंपारिक घड्याळे, मग ती ॲनालॉग किंवा डिजिटल, ठराविक मर्यादेपर्यंतच वेळ मोजण्यात अचूक असू शकतात. जसजसा वेळ जातो तसतसा दर महिन्याला काही सेकंदांचा फरक पडतो. तापमान, वातावरणाचा दाब आणि चुंबकीय क्षेत्र त्यांच्या कार्यावर परिणाम करतात, ज्यामुळे अचूकता आणखी कमी होते.
परंतु ही अचूकता वैज्ञानिक संशोधन, अंतराळ संशोधन आणि आधुनिक नेव्हिगेशन प्रणालीसारख्या प्रगत तंत्रज्ञानासाठी पुरेशी नाही. म्हणूनच क्वांटम घड्याळाचा विकास खूप महत्त्वाचा आहे, ही वेळ मोजण्यात एक नवीन क्रांती आहे, जी मानवाला वेळ आणि जागा समजून घेण्याच्या नवीन परिमाणांवर घेऊन जाते.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : 19 वर्षीय तरुणी 450 दिवस हमासच्या ताब्यात, हृदय पिळवटून टाकणारा व्हिडिओ आला समोर
क्वांटम तंत्रज्ञानावर अनेक देशांचा भर
क्वांटम तंत्रज्ञानाची सुरुवात 20 व्या शतकात क्वांटम मेकॅनिक्सच्या तत्त्वांनी झाली. 1920 च्या दशकात मॅक्स प्लँक आणि अल्बर्ट आइनस्टाइन यांनी ऊर्जा आणि प्रकाश कणांवर संशोधन केले. क्वांटम कॉम्प्युटिंगची संकल्पना 1980 मध्ये आली. आता हे तंत्रज्ञान घड्याळे, संगणक आणि दळणवळणात क्रांती घडवत आहे.
आज जगभरातील सरकारे आणि कंपन्या क्वांटम तंत्रज्ञानाच्या अफाट क्षमतेचा फायदा घेण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक करत आहेत. नुकतीच, Google ने आपली नवीन क्वांटम कॉम्प्युटिंग चिप सादर केली आहे, जी काही मिनिटांत अशी कामे करू शकते, सुपर कॉम्प्युटरला मात देते, ज्याला सुपर कॉम्प्युटरसाठी 10 सेप्टिलियन वर्षे लागतील.
अमेरिका आणि चीन देखील क्वांटम संशोधनात मोठी गुंतवणूक करत आहेत. अमेरिकेने या संवेदनशील तंत्रज्ञानाच्या निर्यातीवर कडक निर्बंध लादले आहेत. अहवालानुसार, गेल्या पाच वर्षांत या तंत्रज्ञानातील खाजगी आणि सार्वजनिक गुंतवणूक $20 अब्जांपर्यंत पोहोचली आहे. 2022 मध्ये, क्वांटम मेकॅनिक्सच्या शास्त्रज्ञांना नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.
GPS वर अवलंबित्व कमी होईल
हे क्रांतिकारी तंत्रज्ञान ब्रिटनच्या संरक्षण विज्ञान आणि तंत्रज्ञान प्रयोगशाळेद्वारे विकसित केले जात आहे. हे क्वांटम घड्याळ GPS वरील अवलंबित्व कमी करेल, जे शत्रूद्वारे सहजपणे व्यत्यय आणू शकते किंवा अवरोधित करू शकते. तथापि, हे जगातील पहिले क्वांटम घड्याळ नाही. सुमारे 15 वर्षांपूर्वी, यूएसएच्या कोलोरॅडो विद्यापीठाने नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ स्टँडर्ड्स अँड टेक्नॉलॉजी (NIST) च्या सहकार्याने पहिले क्वांटम घड्याळ तयार केले. ब्रिटिश सरकारच्या म्हणण्यानुसार, यूकेमध्ये विकसित केलेले हे पहिलेच उपकरण असेल.
ब्रिटनच्या संरक्षण मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, पुढील पाच वर्षांत ते सैन्यात तैनात केले जाऊ शकते. हे तंत्रज्ञान लहान आणि मोठ्या प्रमाणात उत्पादनासाठी तयार केले जाईल. यामुळे हे घड्याळ लष्करी वाहने आणि विमाने अशा इतर अनेक तंत्रज्ञानामध्ये वापरण्यासाठी उपलब्ध होणार आहे.