टाटा पॉवरच्या 'अनोखा धागा स्मार्ट सर्कुलॅरिटी प्रोग्राम' ने प्लास्टिक कचऱ्यातून निर्माण केल्या महिलांसाठी उपजीविकेच्या संधी (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
टाटा पॉवरच्या “अनोखा धागा स्मार्ट सर्कुलॅरिटी प्रोग्राम” या सूक्ष्म-उद्योजकता उपक्रमाने ५,००० किलोहून अधिक एकदा वापरल्या जाणाऱ्या प्लास्टिक कचऱ्याचे रूपांतर उच्च-गुणवत्तेच्या, पुनर्वापर केलेल्या कापड उत्पादनांमध्ये केले आहे. सहा केंद्रांमधील महिलांच्या नेतृत्वाखालील चालवला जाणारा हा उपक्रम केवळ प्लास्टिक प्रदूषणाच्या आव्हानाचा मुकाबला करण्याचा प्रयत्न करत नाही तर स्थानिक समुदायांना देखील सक्षम बनवतो – यामध्ये महिला उद्योजकांना २० लाख रुपयांपेक्षा जास्त फेयर-ट्रेड उत्पन्न मिळते.
हा कार्यक्रम टाटा पॉवरच्या #SustainableIsAttenuable बनवण्याच्या वचनबद्धतेला बळकटी देतो. यामध्ये डेनिम डोनेशनचा देखील समावेश करण्यात आला आहे, त्यामुळे वापरलेल्या कपड्यांना नवीन उद्देश मिळतो आणि त्यांचे जीवनचक्र वाढते.
हा उपक्रम टाटा समूहाच्या “आलिंगन” प्रकल्प आणि टाटा पॉवरच्या चक्राकार अर्थव्यवस्थेच्या उपायांप्रती वचनबद्धतेला अनुरूप आहे आणि जागतिक पर्यावरण दिन २०२५ ची थीम “प्लास्टिक प्रदूषणाचा अंत करा” शी अगदी सुसंगत आहे. हा उपक्रम शाश्वत नावीन्य आणि समुदायाचे सक्षमीकरण एकत्रितपणे प्लास्टिक संकटाला कसे तोंड देऊ शकतात, इकोसिस्टिमला पुन्हा पूर्ववत करू शकतात आणि कायमस्वरूपी सामाजिक-पर्यावरणीय परिणाम कसा निर्माण करू शकतात यावर प्रकाश टाकतो.
हा उपक्रम #BeatPlasticPollution मोहिमेला बळकटी देतो. जागतिक पर्यावरण दिन २०२५ चा संदेश आहे की संपूर्ण जगभरात प्लास्टिकच्या उपयोगाबाबत पुनर्विचार केला जावा, हा संदेश जगभरात प्लास्टिकच्या हानीच्या वाढत्या वैज्ञानिक पुराव्यांवर आधारित आहे – हा उपक्रम प्लास्टिकचा उपयोग थांबवण्याच्या, कमी करण्याच्या आणि पुनर्वापर करण्याच्या आवाहनाला वास्तवात आणतो.
या प्रकल्पाची सुरुवात टाटा पॉवरच्या ट्रॉम्बे प्लांट, निवासी वसाहती आणि मुंबईतील टाटा ग्रुप आणि टाटा पॉवरच्या कार्यालयांमध्ये प्लास्टिक संकलन मोहिमेने झाली. यामध्ये कर्मचारी आणि कुटुंबांनी सक्रिय सहभाग घेतला, ज्यामुळे लँडफिलमधून मोठ्या प्रमाणात प्लास्टिक कचरा हटवण्यात आला. एक आघाडीचा चक्राकार कचरा व्यवस्थापन सामाजिक उपक्रम, रीसर्कल आणि त्यांच्या ‘सफाई साथी’ (स्वच्छता कामगार) यांच्या सहकार्याने, गोळा केलेला कचरा RPET (पुनर्प्रक्रिया केलेले पॉलिथिलीन टेरेफ्थालेट) फॅब्रिकमध्ये रूपांतरित करण्यात आला. “अनोखा धागा” मधील महिलांना पुनर्नवीनीकरण केलेल्या फॅब्रिकपासून टिकाऊ वस्तू डिझाइन आणि तयार करण्याचे प्रशिक्षण देण्यात आले. त्यांच्या कारागिरीमुळे हजारो टी-शर्ट, टोट बॅग्ज आणि हॅवर्सॅकसह विविध उत्पादने तयार झाली. या उपक्रमाने मोठ्या प्रमाणात B2B सहकार्यांसह मोठ्या इन्स्टिट्यूशनल ऑर्डर यशस्वीरित्या पूर्ण केल्या.
#SustainableisAttainable या प्रमुख उपक्रमाअंतर्गत, टाटा पॉवर शाश्वत जीवनमान, समावेशक वाढ आणि हवामान-जागरूक नवोपक्रमासाठी प्रयत्नशील आहे. हरित ऊर्जा उपायांना सुलभ आणि स्वीकारण्यास सोपे बनवून, टाटा पॉवर देशात शाश्वत जीवनमानाकडे संक्रमण सुलभ करत आहे, तसेच हरित ऊर्जेची उपलब्धता आणि ते स्वीकारण्याचे फायदे याबद्दल जागरूकता वाढवत आहे. “अनोखा धागा स्मार्ट सर्कुलॅरिटी प्रोग्राम” हा या प्रयत्नांचाच एक भाग आहे.
टाटा पॉवर अशा दृष्टिकोनाला प्रोत्साहन देते जिथे वर्तुळाकार नवोपक्रम आणि तळागाळातील सक्षमीकरण एकत्र येते, कचरा कमी करण्यासाठी, इकोसिस्टिमची पुनर्बांधणी करण्यासाठी आणि अधिक लवचिक, समावेशक आणि शाश्वत भविष्यासाठी मार्ग मोकळा करण्यासाठी पुढे वाढवता येण्याजोगे उपाय ऑफर करते, जागतिक पर्यावरण दिन २०२५ ची थीम वास्तवात साकार करते.
टाटा पॉवरच्या मोठ्या सीएसआर फ्रेमवर्कचा एक भाग म्हणून, “अनोखा धागा” ९ राज्यांमधील ३०,००० हून अधिक महिलांना सक्षम बनवते, प्रशिक्षण, बाजारपेठेशी संपर्क आणि उद्योजकतेच्या संधी प्रदान करते. महाराष्ट्रातील मुळशी येथे एका लहान मायक्रो-कलेक्टिव्ह म्हणून सुरू झालेली ही चळवळ आता एक राष्ट्रीय चळवळ बनली आहे, ज्यामुळे महिलांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण झाला आहे आणि त्यांना घर सजावट आणि ऑफिस स्टेशनरीपासून ते पौष्टिक बाजरी कुकीजपर्यंत पर्यावरणपूरक स्वदेशी उत्पादने तयार करण्यास सक्षम केले आहे.
टाटा पॉवर समावेशक, समुदाय-नेतृत्वाखालील उपक्रमांद्वारे शाश्वत नवोन्मेषात अग्रणी आहे. कचऱ्याचे संधीमध्ये रूपांतर करून, कंपनी केवळ पर्यावरणीय प्रभाव कमी करत नाही तर हरित उपजीविकेसाठी स्केलेबल, अनुकरणीय मॉडेल देखील तयार करत आहे. असे जास्तीत जास्त प्रयत्न करत, टाटा पॉवर स्वच्छ, हिरवे आणि अधिक न्याय्य भविष्य घडवण्याच्या आपल्या वचनबद्धतेची पुष्टी करत आहे.