ड्रग्जच्या अतिसेवनाने दर आठवड्याला १२ जणांचा मृत्यू, NCRBच्या अहवालात धक्कादायक खुलासा
NCRB report on Drug Overdose: देशात दररोज ड्रग्जच्या अतिसेवनाने जीव गमावले जातात. एनसीआरबीने नवीनतम डेटा जारी केला आहे, ज्यामध्ये २०१९-२०२३ दरम्यान ड्रग्जच्या अतिसेवनाने झालेल्या मृत्यूंचा समावेश आहे. या अहवालानुसार, ड्रग्जच्या अतिसेवनाने दर आठवड्याला १२ जणांचा मृत्यू होत असल्याची नोंद आहे.
नॅशनल क्राइम रेकॉर्ड्स ब्युरो (एनसीआरबी) नुसार, २०२३ मध्ये ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे दर आठवड्याला १२ लोकांचा मृत्यू होत होता. २०१९ ते २०२३ दरम्यान, ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे दररोज २ मृत्यू होत होते. या अहवालात फक्त ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे झालेल्या मृत्यूंची पुष्टी झाली आहे. ड्रग्ज ओव्हरडोसची अनेक प्रकरणे नोंदवली जात नाहीत आणि त्यांचा डेटा एनसीआरबी अहवालात समाविष्ट नाही.
सुरुवातीच्या आकडेवारीत ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे मृत्यूच्या यादीत तामिळनाडू अव्वल स्थानावर होते, परंतु आता राज्यातील प्रकरणे कमी होऊ लागली आहेत. २०१९ मध्ये, तामिळनाडूमध्ये ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे १०८ लोकांचा मृत्यू झाला. तथापि, २०२३ मध्ये हा आकडा ६५ पर्यंत घसरला. तथापि, २०१९ मध्ये पंजाब पहिल्या ५ राज्यांमध्ये नव्हता. तथापि, २०२२ मध्ये, पंजाबमध्ये ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे १४४ लोकांचा मृत्यू झाला. २०२३ मध्ये, हा आकडा ८९ नोंदवला गेला आहे.
देशात ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे होणाऱ्या मृत्यूंची संख्या अधिक असण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे. अनेक अपुष्ट पण संभाव्य प्रकरणांची नोंद न झाल्याने वास्तविक आकडेवारी आणखी गंभीर असू शकते. तथापि, हे ओव्हरडोस अंमली पदार्थांमुळे की प्रिस्क्रिप्शन औषधांच्या अतिवापरामुळे झाले, हे स्पष्ट झालेले नाही. झोपेच्या गोळ्या आणि वेदनाशामक औषधेही या मृत्यूंचे एक कारण असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे.
अधिकृत आकडेवारीनुसार, २०१९ मध्ये देशभरात ड्रग्ज ओव्हरडोसमुळे ७०४ मृत्यू झाले होते. कोविड लॉकडाऊनमुळे २०२० मध्ये हा आकडा ५१४ वर घसरला. मात्र २०२१ मध्ये मृतांची संख्या ७३७ वर गेली, तर २०२२ आणि २०२३ मध्ये अनुक्रमे ६८१ आणि ६५४ मृत्यूंची नोंद झाली. सुरुवातीच्या काळात तामिळनाडूमध्ये सर्वाधिक मृत्यू झाले, तर २०२३ मध्ये पंजाब या यादीत अव्वल ठरला. राजस्थान आणि मध्य प्रदेशही या आकडेवारीत सातत्याने वरच्या स्थानावर राहिले.
तामिळनाडूमध्ये २०१९ मध्ये १०८ मृत्यू झाले होते, जे २०२१ मध्ये २५० वर गेले, परंतु २०२३ मध्ये ६५ वर आले. पंजाबमध्ये २०२२ मध्ये १४४ मृत्यू झाल्यानंतर २०२३ मध्ये ८९ मृत्यूंची नोंद झाली. राजस्थानमध्ये दरवर्षी सरासरी ६० ते ११७ मृत्यू होत असून, २०२३ मध्ये हा आकडा ८४ वर पोहोचला. मध्य प्रदेशात मात्र आकडेवारीत वाढ झाली असून, २०२१ मधील ३४ मृत्यू २०२३ मध्ये ८५ पर्यंत पोहोचले.
अहवालात भारतातील ड्रग्ज ओव्हरडोसच्या गंभीर स्वरूपाकडे लक्ष वेधले आहे. तज्ज्ञांच्या मते, प्रिस्क्रिप्शन औषधांचा चुकीचा किंवा जास्त प्रमाणातील वापरही धोकादायक ठरत आहे. या पार्श्वभूमीवर देशभरात जनजागृती, उपचारसुविधा आणि नियंत्रण यंत्रणा अधिक मजबूत करण्याची गरज व्यक्त केली जात आहे.
