काय असतात एक्झिट पोल, कसे केले जाते सर्वेक्षण, काय आहेत निवडणूक आयोगाचे नियम? वाचा सविस्तर

कायद्यानुसार, निवडणूक प्रक्रियेदरम्यान जर कोणी एक्झिट पोल किंवा निवडणुकीशी संबंधित कोणतेही सर्वेक्षण दाखवले किंवा निवडणूक आयोगाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे उल्लंघन केले तर त्याला 2 वर्षांपर्यंत कारावास किंवा दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.

Photo Credit- Freepik (काय असतात एक्झिट पोल, कसे केले जाते सर्वेक्षण)

Follow Us:

Follow Us:

जम्मू-काश्मीर विधानसभा निवडणुकीचे मतदान पूर्ण झाले आहे. हरियाणामध्ये आज एकाच टप्प्यात 90 जागांवर मतदान होत आहे. मतदान संपल्यानंतर संध्याकाळी 6 वाजता दोन्ही राज्यांचे एक्झिट पोल समोर येणार आहेत. एक्झिट पोलमधून निवडणुकीच्या निकालाचे स्पष्ट चित्र समोर आले आहे. पण एक्झिट पोल म्हणजे काय आणि निवडणुकीच्या निकालांचा अंदाज कसा लावला जातो, याबाबत अनेक प्रश्न उपस्थित होत असतात.

 कसे घेतले जातात एक्झिट पोल?

एक्झिट पोलमध्ये सर्वेक्षण केले जाते, ज्यामध्ये मतदारांना अनेक प्रश्न विचारले जातात. त्यांनी कोणाला मतदान केले, असे विचारले जाते. हे सर्वेक्षण मतदानाच्या दिवशीच होते. सर्वेक्षण संस्थांचे पथक मतदान केंद्राबाहेर मतदारांना प्रश्न विचारतात. त्याचे विश्लेषण केले जाते आणि त्याच्या आधारे निवडणूक निकालांचा अंदाज लावला जातो. भारतात अनेक एजन्सी एक्झिट पोल घेतात.

हेही वाचा: पुरुषांची शक्ती वाढवण्यापासून ते त्वचा रोगावर प्रभावी ठरेल ‘हा’ लाल पदार्थ

निवडणूक सर्वेक्षणाचे तीन प्रकार

1. मतदानपूर्व:

हे सर्वेक्षण निवडणुकीच्या तारखा जाहीर झाल्यानंतर आणि मतदान सुरू होण्यापूर्वी केले जातात. उदाहरणार्थ, 9 ऑक्टोबर रोजी पाच राज्यांच्या निवडणुकांच्या तारखा जाहीर झाल्या. जर मध्य प्रदेशात १७ नोव्हेंबरला मतदान झाले असते, तर मतदानपूर्व सर्वेक्षण 9  ऑक्टोबरनंतर आणि 17  नोव्हेंबरपूर्वी झाले असते.

2. एक्झिट पोल:

हे सर्वेक्षण मतदानाच्या दिवशीच केले जाते. यामध्ये मतदारांच्या मनावर छेडछाड करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. छत्तीसगडमध्ये दोन टप्प्यात निवडणुका होत आहेत. अशा परिस्थितीत प्रत्येक टप्प्यासाठी मतदानाच्या दिवशीच हे सर्वेक्षण केले जाते. हे मतदान केंद्राबाहेर केले जाते आणि मतदान केल्यानंतर बाहेर पडणाऱ्या लोकांना प्रश्न विचारले जातात.

3. पोस्ट पोल:

हे सर्वेक्षण मतदान संपल्यानंतर केले जाते. 30 नोव्हेंबरला मतदान संपणार आहे. आता मतदानोत्तर सर्वेक्षण एक-दोन दिवसांनी सुरू होईल. यामध्ये सहसा कोणत्या प्रकारच्या मतदाराने कोणत्या पक्षाला मतदान केले हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो.

हेही वाचा: ‘दो पत्ती’ चित्रपटात शाहीर शेख करणार अभिनेत्री क्रिती सेनॉनसह रोमान्स!

काय आहेत एक्झिट पोलबाबतची मार्गदर्शक तत्त्वे

– भारतात पहिल्यांदा 1998 मध्ये एक्झिट पोलबाबत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करण्यात आली. कलम 324  अन्वये निवडणूक आयोगाने 14 फेब्रुवारी 1998  रोजी सायंकाळी 5  ते 7  मार्च 1998 या कालावधीत टीव्ही आणि वर्तमानपत्रांवर एक्झिट पोल आणि ओपिनियन पोलचे निकाल प्रकाशित करण्यास किंवा दाखवण्यास बंदी घातली होती. 1998 च्या सार्वत्रिक निवडणुकीचा पहिला टप्पा 16 फेब्रुवारीला आणि शेवटचा टप्पा 7 मार्च रोजी पार पडला.

– यानंतर निवडणूक आयोग वेळोवेळी एक्झिट पोल आणि ओपिनियन पोलबाबत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करतो. लोकप्रतिनिधी कायदा 1951 नुसार, मतदानाचे सर्व टप्पे पूर्ण होईपर्यंत एक्झिट पोल दाखवता येत नाहीत. मतदानाचा शेवटचा टप्पा संपल्यानंतर अर्ध्या तासाने एक्झिट पोलचे निकाल दाखवता येतील.

-कायद्यानुसार, निवडणूक प्रक्रियेदरम्यान जर कोणी एक्झिट पोल किंवा निवडणुकीशी संबंधित कोणतेही सर्वेक्षण दाखवले किंवा निवडणूक आयोगाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे उल्लंघन केले तर त्याला 2 वर्षांपर्यंत कारावास किंवा दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.

हेही वाचा: RBI कडून सोन्याची खरेदी! भारताच्या परकीय चलनात विक्रमी वाढ, कोणत्या देशाकडे किती परकीय चलन

Web Title: What are exit polls how is the survey conducted what are the election commission regulations nras

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com