उष्णतेची लाट मधुमेह असलेल्यांसाठी ठरू शकते धोकादायक, साखर नियंत्रणात ठेवण्यासाठी करा ‘हे’ सोपे उपाय

उन्हाळ्यामध्ये, विशेषत: जेव्हा उष्णतेची लाट असते तेव्हा मधुमेह असलेल्या व्यक्तींना डिहायड्रेशन म्हणजे शरीरातील आर्द्रतेचे प्रमाण कमी होण्याची शक्यता अधिक असते. विशेषत: रक्तातील ग्लुकोजची पातळी अनियंत्रित असेल तर याची शक्यता अधिकच वाढते.

Follow Us:

Follow Us:

भारतीय वेधशाळेकडून (IMD) उष्णतेच्या लाटांविषयी दिल्या जाणाऱ्या धोक्याच्या सूचनांमुळे मधुमेहींसाठी काही विशिष्ट प्रकारचे धोके समोर आले आहेत. मधुमेहाचे ( Summer Diabetes Management) व्यवस्थापन ही आधीच एक तारेवरची कसरत असते, पण जेव्हा त्यात प्रचंड उष्म्याची भर पडते तेव्हा आपले आरोग्य जपण्यासाठी स्वत:हून काही पावले उचलणे अधिकच गरजेचे होते. (Summer Care For Diabetes)

मधुमेह असलेल्या व्यक्तींनी हवामान व त्याचा बदलता कल यांच्या परिणामांविषयी जागरूक असलं पाहिजे. आपल्या ग्लुकोजच्या पातळीवर सतत लक्ष ठेवणं हे त्यांचं प्राधान्य असलं पाहिजे. मधुमेह असलेल्या व्यक्तींसाठी, रक्तातील साखरेच्या पातळीवर सतत देखरेख ठेवत राहणं महत्त्वाचं असतं. विशेषत: जीवनशैलीतील बदलांमुळे ही पातळी सतत वरखाली होत असेल तर त्याबाबत जास्त दक्ष राहिले पाहिजे. (Health Article)

[read_also content=”शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी, एक रुपयात पीक विमा आणि शेतकरी महासन्मान योजनेला राज्य सरकारच्या मंत्रिमंडळाची मंजुरी https://www.navarashtra.com/maharashtra/two-big-schemes-for-farmers-are-approved-in-maharashtra-cabinet-meeting-nrsr-406679.html”]

एंडोक्रिनोलॉजिस्ट डॉ. गिरीश परमार सांगतात, “एक आरोग्यपूर्ण दिनचर्या ही मधुमेहाच्या व्यवस्थापनाची गुरुकिल्ली आहे. उन्हाळ्याच्या महिन्यांमध्ये आपले दैनंदिन वेळापत्रक पार कोलमडून जाऊ शकते. परिणामी लोकांना त्यांचे मधुमेह-स्नेही डाएट जपता येत नाही किंवा ग्लुकोजची पातळी वेळच्या वेळी तपासता येत नाही. उन्हाळ्यामध्ये, विशेषत: जेव्हा उष्णतेची लाट असते तेव्हा मधुमेह असलेल्या व्यक्तींना डिहायड्रेशन म्हणजे शरीरातील आर्द्रतेचे प्रमाण कमी होण्याची शक्यता अधिक असते. विशेषत: रक्तातील ग्लुकोजची पातळी अनियंत्रित असेल तर याची शक्यता अधिकच वाढते. तेव्हा रक्तातील साखरेची पातळी सांभाळण्यासाठी योग्य संतुलन राखायचे असेल तर कन्टिन्यूअस ग्लुकोज मॉनिटरिंग (CGM) सह काही उपाययोजना लक्षात ठेवून करायला हव्यात, म्हणजे आपल्या दिनचर्येत आलेल्या अडथळ्यांमुळे मधुमेहाच्या व्यवस्थापनामध्ये व्यत्यय येणार नाही.”

रक्तातील ग्लुकोजची पातळी नियमितपणे तपासली पाहिजे
उन्हाची काहिली होणाऱ्या या मोसमामध्ये, विशेषत: मधुमेह असलेल्या व्यक्तींनी आपल्या रक्तातील ग्लुकोजची पातळी नियमितपणे तपासली पाहिजे आणि दिवसाच्या बहुतांश वेळी ही पातळी विशिष्ट अपेक्षित टप्प्यामध्ये (सर्वसाधारणपणे 70-180 mg/dl) मध्ये ठेवली पाहिजे. (CGM) सारख्या उपकरणांचा वापर करून हे सहज शक्य आहे, यात ग्लुकोजची पातळी किती आहे ते तपासण्यासाठी बोटाला सुई टोचावी लागत नाही. अशी उपकरणांमध्ये टाइम इन रेंज सारखी मापनपद्धती असते – आणि यातून मिळणारे निष्कर्ष हे बरेचदा तुम्ही इष्टतम पातळीमध्ये जास्तीत-जास्त किती वेळासाठी आहात याच्याशी संबंधित असतात, त्यामुळे ग्लुकोजवरील नियंत्रणामध्ये सुधारणा होऊ शकते.

उन्हाळ्यात पुढील 5 उपाय वापरून तुम्ही मधुमेहावर नियंत्रण ठेऊ शकता.

• भरपूर द्रवपदार्थ घ्या: प्रवास आणि घराबाहेर जास्त वेळ काढणे म्हणजे डिहायड्रेशनला निमंत्रणच. हे टाळण्यासाठी तुम्हाला तहान लागली नसेल तरीही भरपूर पाणी, ताज्या फळांचा रस आणि कॅफिनमुक्त पेयांचे सेवन करून शरीरातील आर्द्रता टिकवून ठेवा. तुम्ही शहाळ्याचे पाणी, शुगर-फ्री लेमनेट, लस्सी आणि अशी कितीतरी पेये घेऊ शकता व अल्कोहोल आणि कॅफिनचे सेवन टाळू शकता.
• कडक उन्हापासून दूर रहा: उन्हाळ्यामध्ये लोकांना कधी एकदा सहलीला जातो, मैदानात मित्रमंडळींसोबत सायकल चालवायला जातो असे होऊन जाते. मधुमेह असलेल्या व्यक्ती मात्र खूप वेळ उन्हात राहिल्यास त्यांना उष्णतेमुळे थकवा येण्याचा धोका अधिक असतो. गरगरल्यासारखे वाटणे, घाम येणे, स्नायूंमध्ये पेटके येणे, चक्कर येणे, डोकेदुखी, हृदयाची धडधड वाढणे आणि मळमळणे यांसारख्या लक्षणांकडे लक्ष ठेवा. तुम्हाला यातली कोणतीही लक्षणे सुरू झाल्यासारखे वाटत असेल तर थंड ठिकाणी जा आणि द्रवपदार्थांचे सेवन करा.
• आपल्या व्यायामाचे नियोजन हुशारीने करा: आराम हा उन्हाळा सुखात घालवायचा मंत्र आहे हे खरे, पण मधुमेहाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी व्यायामही तितकाच महत्त्वाचा आहे. तुम्ही पहाटे लवकर किंवा संध्याकाळी उशीरा घराबाहेरचे वर्कआऊट करू शकता. पण जेव्हा उन्हाचा पारा चढलेला असेल तेव्हा घरातल्या घरात व्यायाम करणे किंवा योगासने करणेच योग्य राहील.
• योग्य आहार घ्या: इतरांकडे पाहुणे म्हणून जाताना, तिथले स्ट्रीट फूड किंवा स्थानिक पदार्थ चाखून पाहण्याचा मोह होतो. सुट्टीमध्ये लोकांना नवीन रेस्टॉरंट्समध्ये जावेसे वाटते किंवा वेगवेगळ्या पाकसंस्कृतींमधले पदार्थ खावेसे वाटतात. अशावेळी मधुमेह असलेल्या व्यक्तींनी संतुलन, सकस, मधुमेह-स्नेही आहारपद्धतीचे पालन करण्यासाठी अधिकच दक्षता घेतली पाहिजे आणि आपली ग्लुकोजची पातळी बिघडवतील असे पदार्थ खाण्याचा मोह टाळला पाहिजे.

या काही सूचनांचे पालन करून, आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन आणि मधुमेह व्यवस्थापनाची एक सर्वसमावेशक पद्धत अंगिकारून तुम्ही – अगदी उन्हाळ्याच्या मोसमातही, दिवसाच्या किमान 70% भागात ग्लुकोजची अपेक्षित पातळी राखण्याचे लक्ष्य बाळगू शकता.

उन्हाळ्याची सुट्टी म्हणजे विश्रांती आणि दिलखुलास वागण्याचे दुसरे नाव. परंतु मधुमेहामुळे असे करणे कठीण जाऊ शकते हे खरे आहे. पण जीवनशैलीशी निगडित या आजाराचे व्यवस्थापन करण्यासाठीच्या छोट्या-छोट्या उपाययोजना करून, सोप्या क्लुप्ती वापरून तुम्ही आपल्या आरोग्याचा ताबा घेऊ शकता आणि या मोसमाचा मनमुराद आनंद घेऊ शकता.

Web Title: How to control diabetis in summer simple tips nrsr

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com