(फोटो सौजन्य: Freepik)
१५ ऑगस्ट १९४७ हा दिवस भारताच्या इतिहासातील सुवर्णक्षण मानला जातो. या दिवशी भारताने ब्रिटिश सत्तेतून मुक्त होऊन स्वातंत्र्याचा श्वास घेतला. २०२५ मध्ये आपण स्वातंत्र्य दिनाचा ७८ वा वर्धापनदिन साजरा करत आहोत. हा केवळ आनंदाचा दिवस नाही, तर त्या बलिदानांच्या, संघर्षांच्या आणि अनकथित गोष्टींच्या आठवणींना उजाळा देण्याचा क्षण आहे. हा दिवस भारतीयांना त्यांच्या स्वतंत्र्याची आठवण करून देतो आणि शिकवतो की, हे स्वातंत्र्य आपण येणाऱ्या पिढ्यांसाठी जपले पाहिजे. भारतात या दिवशी अनेक कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते, तिरंगा फडकवला जातो आणि देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी क्रांतिवीरांनी दिलेल्या बलिदानाचे स्मरण केले जाते. या खास दिनानिमित्त आज आपण स्वातंत्र्य लढ्याच्या काही अनकथित गोष्टी आणि आजच्या काळात त्याच्या सादरीकरणाच्या पद्धती याविषयी सविस्तर जाणून घेणार आहोत.
स्त्रियांचे योगदान
राणी लक्ष्मीबाई, भीकाजी कामा, अरुणा आसफ अली यांच्यासारख्या धैर्यवान महिलांनी स्वातंत्र्य संग्रामात पुरुषांच्या बरोबरीने काम केले, पण त्यांचा उल्लेख इतिहासात कमी प्रमाणात झाला आहे.
प्रादेशिक चळवळींची ताकद
आसाम, मणिपूर, नागालँडसारख्या ईशान्येकडील राज्यांमध्येही स्वातंत्र्यासाठी लढा सुरू होता, ज्याचा फारसा उल्लेख मुख्य प्रवाहातील इतिहासात होत नाही.
गुप्त संघटना आणि हेरगिरी
आझाद हिंद सेनेचे सदस्य, क्रांतिकारकांचे गुप्त संदेशवाहक आणि साधारण नागरिकांनी जीव धोक्यात घालून ब्रिटिशांविरुद्ध माहिती गोळा केली.
विद्यार्थी चळवळी
स्वातंत्र्य लढ्यात विद्यार्थ्यांनी संप, मोर्चे, प्रचार आणि साहित्यिक योगदान देऊन महत्त्वाची भूमिका बजावली.
अल्पसंख्याकांचे योगदान
विविध धर्म आणि जातीतील लोकांनी स्वातंत्र्याकरिता एकत्र येऊन ‘एक भारत’ची संकल्पना दृढ केली.
राष्ट्रीय ध्वजवंदन
शाळा, महाविद्यालये, शासकीय कार्यालये आणि गावे येथे ध्वजारोहण सोहळे पार पडतात.
सांस्कृतिक कार्यक्रम
देशभक्तीपर गाणी, नाटिका, भाषणे आणि कवितांचे सादरीकरण करून स्वातंत्र्य संग्रामातील कथा जनमानसात पोहोचवल्या जातात.
परेड आणि शौर्य प्रदर्शन
दिल्लीतील लाल किल्ल्यावर पंतप्रधानांचा भाषणानंतर सैन्य आणि विविध राज्यांची झांकी पाहायला मिळते.
डिजिटल साजरीकरण
सोशल मीडियावर देशभक्तीचे संदेश, व्हिडिओ, ऑनलाइन स्पर्धा आणि वेबिनार्सद्वारे युवक सहभाग घेतात.
स्वच्छता आणि सामाजिक उपक्रम
अनेक संस्था व गट रक्तदान, वृक्षारोपण आणि स्वच्छता मोहिमा राबवतात.
इतिहासाचा अभ्यास
ग्रंथालये, संग्रहालये आणि डॉक्युमेंट्रीजद्वारे युवा पिढीला स्वातंत्र्य लढ्याचा वारसा समजावून सांगितला जातो.