(फोटो सौजन्य: wikipedia)
बहुतेक स्त्रिया कधीतरी असे स्वप्न बघतात की त्यांचा पती त्यांच्या प्रेमासाठी ताजमहलसारखी एखादी भव्य इमारत उभी करेल. पण असे स्वप्न प्रत्यक्षात उतरवणारा एकच राजा होता. आपल्या पत्नीच्या निधनानंतर त्याने कालीगंडकी नदीकाठावर एक सुंदर महाल उभारला. या महालाला रानीमहल किंवा राणीघाट पॅलेस असे म्हणतात. यालाच “नेपाळचा ताजमहल” असेही संबोधले जाते. हा महाल मूळ ताजमहलइतका भव्य नाही, पण त्याची वेगळीच शोभा आहे. शांत वातावरण, कमी गर्दी आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे येथे कोणतेही प्रवेश शुल्क नाही. त्यामुळे पर्यटक अतिशय निवांतपणे येथे फिरू शकतात.
राणीमहलचा इतिहास
सन 1892 मध्ये खड्ग शम्शेर राणा यांच्या पत्नी तेजकुमारी देवी यांचे पल्पा-गौडामध्ये निधन झाले. पत्नीच्या आठवणी जपण्यासाठी त्यांनी एका वर्षाच्या आत नदीकाठावर एक सुंदर महाल उभारला आणि त्याचे नाव ठेवले राणीमहल. त्याचप्रमाणे आजूबाजूच्या जंगलाला रानीवन आणि घाटांना राणीघाट अशी नावे देण्यात आली. परंतु 1902 मध्ये खड्ग शम्शेर आपले संपूर्ण कुटुंब घेऊन भारतात गेले आणि त्यानंतर हा महाल उजाड होऊ लागला.
महालाची रचना
तानसेन बाजारातील गजबजाटापासून दूर, कालीगंडकीच्या शांत किनारी हा महाल उभा आहे. निओ-क्लासिकल कला आणि वास्तुकलेचे उत्कृष्ट उदाहरण मानला जाणारा हा राजवाडा खड्ग शम्शेर यांच्या पत्नीवरील प्रेमाचे प्रतीक आहे. हा महाल बांधायला सुमारे पाच वर्षे लागली. आत अनेक खोल्या, पाहुण्यांसाठी निवास, बागा, सुंदर तलाव आणि स्वयंपाकघर आहे. त्यामुळे याला पाल्पा प्रदेशाचे गहना असे म्हटले जाते.
स्थान
हा महाल 19व्या शतकात स्यांगजा आणि पाल्पा जिल्ह्यांच्या सीमेवर, कालीगंडकी नदीकाठावरील मोठ्या दगडावर उभारला गेला. तानसेन शहरापासून सुमारे 13 किलोमीटर अंतरावर असलेले हे ठिकाण शांत, एकांत आणि अत्यंत निसर्गरम्य आहे.
लोकल बसने
तानसेनहून दुपारी 2 वाजता बस सुटते. भाडे सुमारे 80-85 रुपये असते. बसमधून उतरल्यावर 25 मिनिटे चालावे लागते.
जीपने
शहरातील हॉटेल्समधून किंवा अमर नारायण मंदिराजवळून जीप मिळते. भाडे अंदाजे 140 रुपये. जीप दुपारी 2:30 वाजता सुटते. परतण्यासाठी सकाळी 8:30 ची जीप असते. प्रवास साधारण दीड तासांचा असतो.
पायी (ट्रेकिंगने)
साहसी प्रवाशांसाठी हा उत्तम पर्याय आहे. तानसेनहून खाली उतरताना साधारण 2 तास लागतात, परंतु परतीला चढाई असल्यामुळे 4 तास लागू शकतात.
राणी महालाला नेपाळचा ताजमहाल का म्हणतात?
राणी महालाला नेपाळचा ताजमहाल असे संबोधले जाते कारण दोन्ही इमारती त्यांच्या प्रियकराच्या स्मृतीप्रित्यर्थ बांधल्या गेल्या आहेत आणि नदीच्या काठावर आहेत.
राणी महालला भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ कोणता?
राणी महालला भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ ऑक्टोबर ते मार्च या हिवाळ्यातील महिन्यांत असतो जेव्हा हवामान आल्हाददायक असते आणि ऐतिहासिक स्थळे पाहण्यासाठी आदर्श असते.
