फोटो सौजन्य- istock
वर्षाचा तो काळ पुन्हा आला आहे जेव्हा रोज सकाळी अंथरुणातून उठणे ही लढाई जिंकण्यापेक्षा कमी वाटत नाही. डिसेंबरचे शेवटचे दिवस त्यांच्या थंडीचा पुरेपूर परिणाम दाखवत आहेत. थंडगार वाऱ्याची प्रत्येक झुळूक, रक्ताचा थरकाप उडवणारा थरकाप आणि धुक्याने आच्छादलेले रस्ते हे सगळे मिळून थंडीचा खरा रंग दाखवत आहेत.
पण या थंडीत एक मनोरंजक गोष्ट तुमच्या लक्षात आली आहे का? दोन प्रकारचे लोक आहेत: एक, जे थंडीबद्दल प्रत्येक गोष्टीबद्दल तक्रार करतात – “अरे, खूप थंड आहे!” आणि इतर, जे हसतात आणि म्हणतात, “अहो, तितकीशी थंडी नाही.” आता प्रश्न पडतो की असे का होते? शेवटी, एकाच हंगामात, त्याच तापमानात, काही लोक थंडीने थरथर कापू लागतात आणि काही हसतात? हा फक्त शरीराच्या रचनेत फरक आहे की त्यामागे काही खोल वैज्ञानिक कारण आहे?
आधी तुम्हाला थंडी का वाटते ते समजून घ्या. खरं तर, थंडीच्या काळात तापमानात सातत्याने घट होत असते. निरोगी व्यक्तीच्या शरीराचे तापमान सुमारे 98.7 अंश फॅरेनहाइट असते. म्हणजे 37.05 अंश सेल्सिअस तापमान होते. तर थंडीच्या मोसमात बाहेरचे तापमान सतत वर-खाली होत असते. कधी 10 अंश, कधी 15 अंश किंवा कधी 5-6 अंश. म्हणजे शरीराबाहेरचे तापमान शरीराच्या तापमानापेक्षा कमी असते.
थंडीच्या संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
हायपोथालेमस आपल्या शरीराचे तापमान नियंत्रित करते. हा आपल्या मेंदूचा एक छोटासा भाग आहे, जो मज्जासंस्था आणि हार्मोन्स यांच्यातील संपर्क राखतो. शरीराचे हृदय गती, तापमान, भूक आणि तहान, आपली मनःस्थिती हे सर्व इथूनच ठरवले जाते. हायपोथालेमस आपले सध्याचे तापमान तपासतो आणि बाहेरील तापमानाशी त्याची तुलना करतो. आता असे झाल्यावर आपल्या शरीरातून उष्णता निघून जाते आणि आपल्याला थंडी जाणवते.
काहींना थंडी कमी तर काहींना जास्त का वाटते यामागे 5 मोठी वैज्ञानिक कारणे आहेत.
रेसिपी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
याचा अर्थ असा की, जर एखादी व्यक्ती शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय असेल म्हणजे योग किंवा व्यायाम करत असेल तर त्याला कमी थंडी जाणवते. पण दुसरीकडे, शारीरिकदृष्ट्या निष्क्रिय असलेल्या व्यक्तीला व्यायाम करणाऱ्या व्यक्तीपेक्षा जास्त थंडी जाणवते.
याचे कारण म्हणजे शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय व्यक्तीचे स्नायू सक्रिय राहतात आणि ते उर्जेचा योग्य वापर करण्यास सक्षम असतात. त्यामुळे शरीरात उष्णता कायम राहते.
ज्या लोकांच्या शरीरात चरबीचे वितरण कमी आहे त्यांना थंड वाटते कारण चरबी इन्सुलेटरसारखे कार्य करते, त्यामुळे जास्त चरबी असलेल्या लोकांमध्ये थंड तापमानापासून चांगले नैसर्गिक इन्सुलेशन असते.
थंडी जाणवण्यात तुमची जीन्सही भूमिका बजावतात. काही लोकांची शरीरे नैसर्गिकरित्या तापमान चांगल्या प्रकारे हाताळतात, तर काहींना सहज सर्दी होते.
मासिक पाळी किंवा रजोनिवृत्तीदरम्यान, हार्मोनल बदलांमुळे महिलांना जास्त थंडी जाणवू शकते. वाढत्या वयाबरोबर शरीराची तापमान नियंत्रित करण्याची क्षमता कमकुवत होते, त्यामुळे वृद्धांना थंडी जास्त जाणवते.
कोणत्याही आजाराने त्रस्त असलेल्या लोकांना हिवाळ्यात खूप थंडी जाणवते. उदाहरणार्थ, ज्यांना हायपोथायरॉईडीझम आणि ॲनिमियाचा त्रास होतो, त्यांना थंडी जास्त जाणवते.
कमकुवत थायरॉईड ग्रंथी चयापचय मंदावते, ज्यामुळे जास्त थंडी जाणवते.
रक्तातील लोहाच्या कमतरतेमुळे, ऑक्सिजनचा पुरवठा कमी होतो, ज्यामुळे शरीराला थंडी जाणवते.
या स्थितीत, जेव्हा थंडीशी संपर्क येतो तेव्हा बोटांच्या आणि बोटांच्या नसा आकुंचन पावतात, ज्यामुळे बधीरपणा आणि सर्दी होते.
