ऐतिहासिक बाराबार टेकडी गुहा; श्रद्धा आणि इतिहासाचा अप्रतिम संगम

जुन्या संस्कृतींबद्दल जाणून घेण्यास इच्छुक असलेल्या पर्यटकांसाठी वानावर टेकड्यांवरील लेणी हे भेट देण्यासाठी उत्तम ठिकाण आहे.

सौजन्य: istock

Follow Us:

Follow Us:

एक काळ असा होता की गुहा ही लोकांसाठी सुरक्षित घर असायची आणि सर्व प्रकारच्या हवामानापासून त्यांचे संरक्षण करायची. वानावर (बराबर) टेकड्यांवरील सुबकपणे बांधलेली लेणी याचा प्रत्यक्ष पुरावा आहेत. हे एक जुन्या संस्कृतींबद्दल जाणून घेण्यास इच्छुक असलेल्या पर्यटकांसाठी एक अविस्मरणीय सहलीचा अनुभव भेटेल असे ठिकाण आहे.  वानावर टेकड्यांवरील लेणी हे त्याचे उत्तम उदाहरण आहेत.  प्राचीन संस्कृतींबद्दल जाणून घेण्याची ही एक चांगली संधी असेल. याशिवाय, येथे येऊन एक अतिशय मनोरंजक आणि रोमांचक अनुभव मिळेल. वानावर टेकड्या खूप जुन्या आहेत आणि परिसरातील लोक त्यांना मगधचा ‘हिमालय’ देखील म्हणतात. ही लेणी जेहानाबाद जिल्ह्यातील मखदुमपूर प्रदेश , बिहारमध्ये आहेत. ऑक्टोबर ते मार्च दरम्यान येथे प्रवास करणे चांगले ठरते.

सिद्धेश्वरनाथ महादेव मंदिर हे भगवान शिवाला समर्पित असलेले खूप जुने मंदिर आहे. हे वानावर नावाच्या उंच टेकडीवर वसलेले आहे. या मंदिरात लोक वर्षभर पाणी अर्पण करण्यासाठी येत असले तरी श्रावण महिन्यात येथे दर्शनासाठी येणाऱ्यांची संख्या जास्त असते. मंदिरात सम्राट अशोक राजाने राज्य केले तेव्हाचे काही खास शिलालेख आहेत. हे लेख आपल्याला इतिहासाबद्दल सांगतात. वानावर हे केवळ पर्वत आणि जंगलांसाठीच नाहीतर औषध आणि लोह धातूसाठी वापरल्या जाणाऱ्या वनस्पतींसाठीही ओळखले जाते. ते गयापासून 30 किलोमीटर आणि जेहानाबादपासून 25 किलोमीटर अंतरावर आहे. या ठिकाणचे नैसर्गिक सौंदर्य अतिशय शांत आणि स्वच्छ आहे. टेकडीवर सुंदररॉक पेंटिंगही पाहायला मिळतील.गेल्या काही काळापासून हे ठिकाण अधिक सुंदर आणि सुरक्षित करण्यासाठी शासनस्तरावर काम सुरू आहे. सुरक्षेसाठी पोलीसठाणे बांधण्यात आले आहे. दरवर्षी राज्य बनवर महोत्सवही येथे आयोजित केला जातो. डोंगरावर चढणे सोपे व्हावे म्हणून ते एक लांब रोपवे बांधत आहेत, पण त्याला बराच वेळ लागत आहे.

सम्राट अशोकाने बौद्ध भिक्खूंसाठी गुहा बांधल्या होत्या

वानावरच्या डोंगरावर एकूण सात गुहा आहेत, ज्या पाहण्यासाठी पर्यटक लांबून येतात. यापैकी चार वानावर टेकड्यांवर आणि तीन जवळच्या नागार्जुन टेकड्यांवर आहेत. हजारो वर्षांपूर्वी मानवाने अतिशय काळजीपूर्वक पर्वतांमध्ये अतिशय सुंदर गुहा तयार केल्या. यातील अनेक लेण्यांच्या भिंती पाहून थक्क लोक थक्क होतात. त्याचा गुळगुळीतपणा आज स्थापित केलेल्या टाइलपेक्षा कमी नाही. मौर्यकाळातील स्थापत्यकलाही पर्यटकांना आश्चर्यचकित करते. ते अजिवाक पंथातील बौद्ध भिक्षूंना राहण्यासाठी सम्राट अशोकाच्या आदेशानुसार बांधले गेले होते. लेण्यांच्या प्रवेशद्वारावर सम्राट अशोकाचे शिलालेख आहेत. ज्यांना ब्राह्मीलिपी माहीत आहे त्यांना ती वाचता येते आणि समजते.

बाबा सिद्धनाथांचे मंदिर सातव्या शतकात बांधले गेले

बाबा सिद्धनाथ मंदिर हे वानावर पर्वताच्या शिखरावर वसलेले एक विशेषस्थान आहे. ते फारपूर्वी, सातव्या शतकात बांधले गेले होते. लोक असेही म्हणतात की जरासंध नावाच्या अत्यंत महत्त्वाच्या सम्राटाने हे मंदिर त्याच्याही आधी वेगळ्या काळात बांधले होते, ज्याला द्वापरयुग म्हणतात. जुन्या काळात राजगीर किल्ल्यावर जाण्यासाठी लोक छुप्या मार्गाने जात असत. हा किल्ला मगधचे मुख्य शहर असायचे. जरासंधही याच मार्गाचा वापर करून प्रार्थना करण्यासाठी मंदिरात येत असे. डोंगराच्याखाली असलेल्या पाताळगंगेच्या विशाल जलाशयात स्नान करून मंदिरात पूजा करायची. हा जलाशय आजही अस्तित्वात आहे.

Web Title: Historic barabar hill caves a wonderful confluence of faith and history nrhp

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com