Israel-Iran War : पश्चिम आशियातील तणाव आणखी वाढत असताना, इस्रायल आणि ईरान यांच्यातील संघर्ष आता थेट शहरी भागांवर दिसू लागला आहे. शुक्रवार ( दि. 13 जून 2025 ) रात्री आणि शनिवारी सकाळी लवकर ईरानने इस्रायलच्या तेल अवीव शहरावर अनेक बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांनी हल्ला केला.
या हल्ल्याने जागतिक स्तरावर सर्वाधिक आधुनिक मानल्या जाणाऱ्या इस्रायलच्या मल्टीलियर एअर डिफेन्स सिस्टमची कसोटी घेतली. बहुतेक क्षेपणास्त्रे हवेतच नष्ट करण्यात आली, मात्र काही क्षेपणास्त्रे थेट तेल अवीवमध्ये आदळली, ज्यामुळे इमारतींचे मोठे नुकसान झाले आणि अनेक नागरिक जखमी झाले आहेत.
ईरानकडून संयमाच्या सीमा ओलांडणारा हल्ला
ईरानकडून आलेल्या या हल्ल्याची व्याप्ती, गती आणि अचूकता पाहता तज्ञांनी याला रणनीतिक यश मानले आहे. विशेष म्हणजे, अमेरिकेच्या मदतीने उभ्या राहिलेल्या इस्रायलच्या हवाई संरक्षण यंत्रणेलाही या हल्ल्याचे पुरेसे उत्तर देता आले नाही, हे लक्षात आले आहे. इस्रायलच्या लष्कराने दावा केला की त्यांनी अनेक क्षेपणास्त्रे हवेतच पाडली, पण काही क्षेपणास्त्रे नागरी वस्त्यांवर कोसळली. यामुळे नागरिकांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे. तेल अवीवच्या अनेक भागांमध्ये सायरनचे आवाज आणि स्फोटांचे हादरे सतत ऐकायला मिळाले.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Israel Iran war : खामेनेईंच्या इराणला एका रात्रीत हादरवले; इस्रायलचे RAAM, SOUFA और ADIR ठरले बाहुबली
इस्रायलची एअर डिफेन्स प्रणाली: एक बहुस्तरीय ढाल
इस्रायलची हवाई सुरक्षा व्यवस्था ही जगातील सर्वात प्रगत संरचनांपैकी एक मानली जाते. ही प्रणाली अनेक स्तरांवर कार्यरत असते, जिच्यात विविध प्रकारच्या शत्रू हल्ल्यांना तोंड देण्यासाठी वेगवेगळे तंत्रज्ञान वापरले जाते.
1. Arrow system – ही प्रणाली दीर्घ पल्ल्याच्या बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांचा मुकाबला करण्यासाठी डिझाइन करण्यात आली आहे.
2. David Sling – ही प्रणाली मध्यम पल्ल्याच्या क्षेपणास्त्रांवर लक्ष ठेवून त्यांचा नाश करण्यासाठी वापरली जाते. विशेषतः लेबनानी गट हिजबुल्लाह विरोधात ही प्रणाली प्रभावी ठरली आहे.
3. Iron Dome – ही सर्वात प्रसिद्ध प्रणाली आहे, जी अल्प पल्ल्याचे रॉकेट्स, तोफांचे गोळे आणि ड्रोन यांना अचूकपणे लक्ष्य करते. इजरायलचा दावा आहे की आयरन डोमची यशस्वीता 90% पेक्षा अधिक आहे.
या प्रणालींशिवाय, इस्रायल लेझरवर आधारित नवीन सुरक्षा यंत्रणा देखील विकसित करत आहे. इस्रायल सरकारच्या मते, ही प्रणाली भविष्यात “गेम चेंजर” ठरू शकते.
एअर डिफेन्स असूनही इस्रायलवर हल्ला कसा यशस्वी ठरला?
या हल्ल्यातून स्पष्ट होते की, ईरानच्या बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांमध्ये अचूकता आणि वेगात मोठी सुधारणा झाली आहे. विश्लेषकांच्या मते, एकाच वेळी अनेक दिशांनी हल्ला केल्यास कोणतीही एअर डिफेन्स सिस्टम अडचणीत येऊ शकते, आणि ईरानने याचाच फायदा घेतला. तसेच, गाझा, लेबनॉन, सीरिया, इराक, यमन आणि आता थेट ईरान येथून होणाऱ्या बहुआयामी हल्ल्यांचा सामना करताना इस्रायलची सुरक्षा यंत्रणा सतत सज्ज असली तरीही ती पूर्णपणे अभेद्य नसल्याचे हे उदाहरण आहे.
पश्चिम आशियातील तणाव शिगेला
ईरान-इजरायल संघर्ष आता प्रत्यक्ष युद्धात बदलण्याच्या उंबरठ्यावर असल्याचे चित्र दिसत आहे. तेल अवीववर थेट हल्ला केल्यानंतर, इजरायलकडून प्रतिउत्तर अपेक्षित आहे, ज्यामुळे या संघर्षाचा व्याप आणखी वाढू शकतो. जागतिक स्तरावरही याचे गंभीर पडसाद उमटू शकतात, कारण अमेरिका, रशिया आणि चीनसारखे महासत्ता देश या दोन्ही देशांशी विविध पातळ्यांवर संबंधित आहेत.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘Popeye’ क्षेपणास्त्र बनले इस्रायलचे ब्रह्मास्त्र, इराणी रडार उद्ध्वस्त; भारत-इस्रायल कारवायांमध्ये धक्कादायक साम्य
इस्रायलसारख्या प्रगत एअर डिफेन्स प्रणालीला भेदले
ईरानकडून इजरायलवरील बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांचा हल्ला हा केवळ तात्कालिक लष्करी कारवाई नसून, तो पश्चिम आशियातील सामरिक सत्तासंतुलन बदलण्याचा संकेत आहे. इस्रायलसारख्या प्रगत एअर डिफेन्स प्रणालीला भेदण्यात ईरान यशस्वी ठरतो, हे भविष्यातील लढायांचे स्वरूप आणि लष्करी धोरणे ठरविण्यात निर्णायक ठरू शकते. जगाने या संघर्षाकडे आता केवळ राजकीय नव्हे, तर प्रगत तंत्रज्ञानाच्या युद्धाच्या नव्या पर्वाच्या सुरुवात म्हणून पाहणे गरजेचे आहे.
