शास्त्रज्ञांनी शोधला 12 लाख वर्षे जुना बर्फ; आता नक्कीच उलगडणार पृथीवरील 'ही' अनोखी रहस्ये ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
अंटार्क्टिका : तुम्हाला माहीत आहे का की पृथ्वीच्या हवामानाचा आणि वातावरणाचा सर्वात जुना पुरावा आता बर्फाच्या एका तुकड्यात गुंफलेला आहे? होय, शास्त्रज्ञांनी बर्फाचा आतापर्यंतचा सर्वात जुना नमुना शोधला आहे, जो अंदाजे 12 लाख वर्षे जुना आहे. अंटार्क्टिकाच्या खोल बर्फाळ थरातून हा बर्फ काढण्यात आला असून या संशोधनामुळे जगभरातील हवामान बदल, हिमयुगातील बदल आणि पृथ्वीचे प्राचीन वातावरण समजण्यास मदत होणार आहे. अलीकडेच, आंतरराष्ट्रीय शास्त्रज्ञांच्या पथकाने सुमारे 12 लाख वर्षे जुन्या बर्फाचा शोध लावला आहे. हा बर्फ काढण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी अंटार्क्टिकामध्ये 2.8 किलोमीटर खोदकाम केले आहे. या जुन्या बर्फाची हवामान बदलाच्या अभ्यासात मोठी मदत होऊ शकते, असे मानले जात आहे.
या ऐतिहासिक शोधासाठी इटलीतील आंतरराष्ट्रीय शास्त्रज्ञांनी परिश्रम घेतले असून, ते ‘Beyond Epica’ नावाच्या प्रकल्पांतर्गत हे काम करत आहेत. युरोपियन युनियन आणि इतर युरोपीय देशांच्या सहकार्याने या मोहिमेला बळ मिळाले आहे. या प्रकल्पाचे नेतृत्व इटली करत आहे.
अशा जुन्या बर्फापासून तुम्हाला काय मिळेल?
या प्राचीन बर्फाचा अभ्यास केल्यास अनेक महत्त्वाची माहिती शास्त्रज्ञांना मिळणार आहे. याद्वारे गेल्या 12 लाख वर्षांत पृथ्वीचे वातावरण आणि हवामान कसे बदलले आहे हे त्यांना कळू शकेल. याद्वारे हिमयुगाच्या चक्रातील बदल आणि वातावरणातील हरितगृह वायूंच्या पातळीत होणारे बदल समजू शकतात. या शोधामुळे पृथ्वीच्या वाढत्या तापमानात आणि वातावरणातील बदलामध्ये कार्बन डायऑक्साइड आणि मिथेनसारख्या हरितगृह वायूंची भूमिकाही स्पष्ट होईल, असे शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : थायलंडच्या ‘या’ राजघराण्यातील राजे आजही त्यांच्या नावात ‘राम’ का जोडतात? जाणून घ्या यामागची संपूर्ण कहाणी
चार वर्षांच्या मेहनतीनंतर बर्फाचा शोध लागला
हे महत्त्वाचे संशोधन पूर्ण करण्यासाठी चार वर्षे लागली. इटली आणि इतर देशांतील 16 शास्त्रज्ञ आणि सहाय्यक कर्मचाऱ्यांनी अंटार्क्टिकाच्या कडाक्याच्या थंडीत (सरासरी -35 अंश सेल्सिअस) काम केले. याआधी, 2020 मध्ये, त्याच टीमने 800,000 वर्ष जुन्या बर्फाचा नमुना काढला होता, ज्यावरून असे दिसून आले होते की गेल्या उन्हाळ्यातही हरितगृह वायूंची पातळी आजच्या तुलनेत कमी होती. परंतु 2023 मध्ये ऊर्जा क्षेत्रातून उत्सर्जनाने आता नवा विक्रम प्रस्थापित केला आहे, जो शास्त्रज्ञांसाठी चिंताजनक आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : काबासमोर 200 दहशतवादी, 1 लाख मुस्लिम कैद… मक्कातील ‘ती’ घटना, जेव्हा जग हादरले होते
हे ऐतिहासिक कार्य कसे झाले?
बर्फाचा हा प्राचीन नमुना शोधण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी अतिशय विचारपूर्वक ठिकाणे निवडली होती. बर्फाच्या शीटच्या मॉडेलिंगच्या आधारे संभाव्य स्थाने ओळखली गेली, त्यानंतर जलद ऍक्सेस समस्थानिक ड्रिल वापरून ड्रिलिंग प्रक्रिया केली गेली. या उपकरणांद्वारे बर्फाची खोली आणि वय अचूकपणे मोजले गेले. ब्रिटीश अंटार्क्टिक सर्वेक्षण (BAS) रडारच्या मदतीने, स्थानिक बर्फ क्रियाकलापांवरील डेटा गोळा केला गेला, ज्यामुळे वैज्ञानिकांना अचूक स्थान शोधण्यात मदत झाली.
हा शोध महत्त्वाचा का आहे?
हा प्रकल्प आता पृथ्वीच्या प्राचीन हवामान पद्धती आणि हरितगृह वायू यांच्यातील संबंधांबद्दल सखोल माहिती प्रदान करेल. बर्फाच्या कोरमध्ये अडकलेल्या हवेच्या बुडबुड्यांमध्ये जतन केलेल्या हरितगृह वायूंचा अभ्यास करून, तापमानातील चढउतार आणि हवामानातील बदल पृथ्वीवर कसा परिणाम करतात हे वैज्ञानिक अधिक चांगल्या प्रकारे समजू शकतात. शास्त्रज्ञांना आशा आहे की हा शोध पृथ्वीवरील पर्यावरणीय बदल समजून घेण्यासाठी एक मैलाचा दगड ठरेल.
