मेक इन इंडिया पासून PLI पर्यंत, आर्थिक सक्षम बनवणाऱ्या नरेंद्र मोदींच्या बिझनेस फ्रेंडली पॉलिसीज (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
PM Modi Birthday Marathi News: आज पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा ७५ वा वाढदिवस आहे. त्यांच्या कार्यकाळात अनेक फायदेशीर योजना सुरू करण्यात आल्या आहेत, ज्यामध्ये लोकांना मोफत अन्नधान्यापासून ते ३०० युनिट मोफत वीजेपर्यंत सर्व काही मिळते. या योजनांद्वारे ते प्रत्येक घरात पोहोचले आहेत. त्यांच्या कार्यकाळाच्या सुरुवातीपासूनच राबवण्यात आलेल्या या योजनांमध्ये घराचे स्वप्न पूर्ण करणारी प्रधानमंत्री आवास योजना, मोफत वैद्यकीय उपचार देणारी आयुष्मान भारत योजना आणि मोफत वीज देणारी प्रधानमंत्री सूर्य घर योजना आणि जनतेला आर्थिक सक्षम बनवणाऱ्या अनेक योजनांचा समावेश आहे.
गरिबांसाठी घराच्या मालकीचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी मोदी सरकारने २५ जून २०१५ रोजी पंतप्रधान आवास योजना सुरू केली. आकडेवारीनुसार, मार्च २०२५ पर्यंत एकूण ४२.१ दशलक्ष घरे बांधण्यात आली आहेत. २०१५-१६ आर्थिक वर्षापासून सुरू असलेली ही योजना २०२९ पर्यंत वाढवण्यात आली आहे. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने ३.०६ लाख कोटी रुपयांच्या खर्चाने अतिरिक्त २० दशलक्ष ग्रामीण घरे बांधण्याच्या प्रस्तावाला मंजुरी दिली आहे.
देशातील प्रत्येक व्यक्तीला बँकिंग सेवा प्रदान करण्याच्या उद्देशाने पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २८ ऑगस्ट २०१४ रोजी पंतप्रधान जन धन योजना सुरू केली. या योजनेअंतर्गत, शून्य-बॅलन्स खाती उघडता येतात. खातेधारकांना ओव्हरड्राफ्ट सेवांद्वारे १०,००० रुपयांपर्यंतची रक्कम काढणे, रुपे डेबिट कार्ड आणि २ लाख रुपयांचे अपघात विमा कव्हर यासह विविध फायदे देखील मिळतात. या योजनेने २०२४ मध्ये १० वर्षांचा कालावधी पूर्ण केला. ऑगस्ट २०२५ पर्यंत, या योजनेअंतर्गत उघडलेल्या खात्यांची संख्या ५६०.४ दशलक्ष झाली होती, त्यापैकी ५५२.२ दशलक्ष खाती सक्रिय होती. महत्त्वाचे म्हणजे, एकूण जन धन खात्यांपैकी (अंदाजे ३१ कोटी खाती) अंदाजे ५५५-५६% महिलांच्या नावे आहेत.
अटल पेन्शन योजना (APY) ही भारत सरकारने ९ मे २०१५ रोजी असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्यांना पेन्शनची हमी देण्यासाठी सुरू केलेली एक सामाजिक सुरक्षा योजना आहे. या योजनेअंतर्गत, १८ ते ४० वयोगटातील नागरिक खाते उघडू शकतात आणि नियमित योगदान देऊन, ६० वर्षांच्या वयानंतर ₹१,००० ते १५,००० मासिक पेन्शन मिळवू शकतात. एप्रिल २०२५ पर्यंत, या पेन्शन योजनेअंतर्गत उघडलेल्या खात्यांची संख्या ७६.५ दशलक्षांपेक्षा जास्त झाली आहे.
पंतप्रधान मोदींच्या पहिल्या कार्यकाळात १ मे २०१६ रोजी गरिबांना चुलीच्या धुरापासून आणि स्वच्छ इंधनापासून मुक्तता देण्यासाठी एक पाऊल म्हणून पंतप्रधान उज्ज्वला योजना सुरू करण्यात आली. या योजनेअंतर्गत बीपीएल कुटुंबांना मोफत गॅस कनेक्शन आणि अनुदानित एलपीजी सिलिंडर मिळतात. १ मे २०२५ रोजी या योजनेला नऊ वर्षे पूर्ण झाली. १ मार्च २०२५ पर्यंत, या योजनेद्वारे संपूर्ण भारतात १०३.३ दशलक्ष कनेक्शन देण्यात आले आहेत.
या योजनेअंतर्गत, १८ ते ७० वयोगटातील लोकांना अपघाती विमा संरक्षण मिळते. सरकार २० रुपयांच्या वार्षिक प्रीमियमवर २ लाख रुपयांपर्यंतचे कव्हर देते. आंशिक अपंगत्व आल्यास, १ लाख रुपयांपर्यंतचे कव्हर दिले जाते. PIB च्या आकडेवारीनुसार, PMSBY अंतर्गत एकूण नोंदणी ५१०.६ दशलक्षांपेक्षा जास्त झाली आहे आणि १५७, १५५ दाव्यांसाठी ३,१२१.०२ कोटी रुपये देण्यात आले आहेत.
ही योजना फक्त ₹४३६ च्या वार्षिक प्रीमियमवर ₹२ लाखांचे विमा संरक्षण देते. १८ ते ५५ वयोगटातील व्यक्ती याचा लाभ घेऊ शकतात. ही देशातील सर्वात परवडणाऱ्या जीवन विमा पॉलिसींपैकी एक आहे. PMJJBY अंतर्गत २३६.३ दशलक्षाहून अधिक नोंदणी झाली आहे आणि २३ एप्रिल २०२५ पर्यंत ₹१८,३९७.९२ कोटी रुपयांचे वितरित करण्यात आले आहे.
लोकांना मोफत वैद्यकीय उपचार देण्यासाठी, मोदी सरकारने २३ सप्टेंबर २०१८ रोजी आयुष्मान भारत योजना सुरू केली, जी ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार देते. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने आयुष्मान भारत योजनेचा (AB PM-JAY) विस्तार ११ सप्टेंबर २०२४ पर्यंत करण्यास मान्यता दिली, ज्यामध्ये ७० वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या सर्व ज्येष्ठ नागरिकांना, त्यांचे उत्पन्न काहीही असो, समाविष्ट केले जाईल. या विस्ताराने सुमारे ४५ दशलक्ष कुटुंबांना समाविष्ट केले आहे, ज्यामध्ये ६० दशलक्ष ज्येष्ठ नागरिकांचा समावेश आहे. आजपर्यंत, या योजनेअंतर्गत ३४७ दशलक्षांहून अधिक आयुष्मान कार्ड जारी करण्यात आले आहेत.
ही मोदींच्या कार्यकाळात शेतकऱ्यांच्या फायद्यासाठी सुरू करण्यात आलेल्या सर्वात लोकप्रिय सरकारी योजनांपैकी एक आहे. २४ फेब्रुवारी २०१९ रोजी सुरू करण्यात आलेली ही योजना लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांना तीन हप्त्यांमध्ये दरवर्षी ६,००० रुपयांची आर्थिक मदत देते. आतापर्यंत या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांच्या खात्यात २० हप्ते जमा करण्यात आले आहेत. मोदी सरकारने राबवलेली ही योजना २ हेक्टरपेक्षा कमी जमीन असलेल्या ८५% पेक्षा जास्त भारतीय शेतकऱ्यांसाठी जीवनरेखा ठरली आहे.
पंतप्रधान मोदी यांच्या सरकार अंतर्गत सुरू करण्यात आलेली आणखी एक महत्त्वाची योजना म्हणजे गरीब कल्याण अन्न योजना, जी मोफत रेशन देते. ती २६ मार्च २०२० रोजी सुरू करण्यात आली. या योजनेअंतर्गत, देशातील ८० कोटी लोकांना दरमहा ५ किलो मोफत धान्य मिळत असे. सरकार या योजनेची अंतिम मुदत सतत वाढवत आहे आणि प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना १ जानेवारी २०२४ पासून पाच वर्षांसाठी वाढवण्यात आली आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गेल्या वर्षी १५ फेब्रुवारी २०२४ रोजी जनतेला मोफत वीज पुरवण्याच्या उद्देशाने पंतप्रधान सूर्य घर योजना सुरू केली. या योजनेअंतर्गत, लाभार्थ्यांना ३०० युनिट मोफत वीज मिळते. याव्यतिरिक्त, सरकार सौर पॅनेल बसवण्यासाठी ₹७८,००० पर्यंतचे भरीव अनुदान देते. या मोफत वीज योजनेअंतर्गत, १० मार्च २०२५ पर्यंत १० लाख घरांमध्ये सौर पॅनेल बसवण्यात आले, ही एक ऐतिहासिक कामगिरी आहे. शिवाय, या योजनेअंतर्गत ४.७३ दशलक्ष अर्ज प्राप्त झाल्याने, या उपक्रमाने आधीच ६.१३ दशलक्ष लाभार्थ्यांना ₹४,७७० कोटी रुपयांचे अनुदान वितरित केले आहे.
