अहमदाबद एअर इंडिया विमान अपघातातील ब्लॅक बॉक्स अमेरिकेमध्ये नाही तर होणार भारतामध्ये डिकोड होणार आहे (फोटो - सोशल मीडिया)
गुजरात : गुजरातमधील अहमदाबाद येथे झालेल्या विमान अपघातामध्ये 274 लोकांचा दुर्दैवी मृत्यू झाला आहे. या अपघाती विमानाचा ब्लॅक बॉक्स सापडला आहे. मात्र आगाची भडका तीव्र असल्यामुळे या ब्लॅक बॉक्सला डिकोड करणे अवघड झाले आहे. यामुळे ब्लॅक बॉक्स हा पुढील संशोधनासाठी अमेरिकेत पाठवले जात असल्याची बातमी समोर आली होती. पण आता नागरी विमान वाहतूक मंत्रालयाने (MoCA) हे दावे फेटाळून लावले आहे. असे दावे हे खोटे आणि दिशाभूल करणारे असल्याचे म्हटले आहे. अशा संवेदनशील तपास प्रक्रियेवर अंदाज लावू नका आणि तपास गांभीर्याने आणि व्यावसायिकपणे पूर्ण करू द्या, असे आवाहन मंत्रालयाने केले.
१२ जून २०२५ रोजी गुजरातमधील अहमदाबाद येथे एअर इंडियाचे विमान एआय-१७१ कोसळले. या अपघातात विमानातील २४१ जणांचा आणि इतर ३३ जणांचा मृत्यू झाला. या वर्षी एप्रिलमध्ये, नागरी विमान वाहतूक मंत्री राम मोहन नायडू यांनी नवी दिल्लीतील उडान भवन येथील विमान अपघात अन्वेषण ब्युरो (AAIB) संकुलात डिजिटल फ्लाइट डेटा रेकॉर्डर (DFDR) आणि कॉकपिट व्हॉइस रेकॉर्डर (CVR) विश्लेषण प्रयोगशाळेचे उद्घाटन केले. ही प्रयोगशाळा हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) च्या सहकार्याने सुमारे 9 कोटी रुपये खर्चून बांधण्यात आली आहे.
राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा
या प्रयोगशाळेचे उद्दिष्ट रडार, उड्डाण कामगिरी आणि कॉकपिट रेकॉर्डिंग यासारख्या विविध स्रोतांचे संयोजन करून अपघातग्रस्त ब्लॅक बॉक्स दुरुस्त करणे, डेटा काढणे आणि अपघाताचे कारण अचूकपणे तपासणे आहे. हे आंतरराष्ट्रीय मानकांनुसार ICAO सदस्यत्वाखाली विकसित केले गेले.
नागरी विमान वाहतूक मंत्रालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, क्रॅश झालेल्या एअर इंडियाच्या विमान AI171 शी संबंधित काही माध्यमांच्या वृत्तात दावा करण्यात आला आहे की त्याचे ब्लॅक बॉक्स (CVR आणि DFDR) तपासणीसाठी परदेशात पाठवले जात आहेत. यावर, नागरी विमान वाहतूक मंत्रालयाने स्पष्ट केले आहे की ब्लॅक बॉक्सची तपासणी कुठे आणि कशी करायची याचा निर्णय विमान अपघातांची चौकशी करणारी एजन्सी एएआयबी तांत्रिक, सुरक्षा आणि इतर सर्व आवश्यक बाबी लक्षात घेऊन घेईल.
नवराष्ट्र विशेष लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा
विमान अपघाताची चौकशी कोण करत आहे?
आम्ही तुम्हाला सांगतो की AI-171 अपघाताची चौकशी १२ जून २०२५ रोजी सुरू झाली, ज्यामध्ये AAIB टीम तसेच यूएस नॅशनल ट्रान्सपोर्टेशन सेफ्टी बोर्ड (NTSB) आणि विमान उत्पादक कंपन्यांचे (OEM) तज्ञ समाविष्ट होते. ही संपूर्ण प्रक्रिया आयसीएओने घालून दिलेल्या आंतरराष्ट्रीय तपास प्रोटोकॉल अंतर्गत केली जात आहे.
एअर इंडियाच्या एआय-१७१ विमानात, बोईंग ७८७-८ ड्रीमलायनरमध्ये ब्लॅक बॉक्स सिस्टीमचे दोन संच बसवण्यात आले होते, प्रत्येक संचात एक डीएफडीआर आणि एक सीव्हीआर होता. पहिला संच १३ जून रोजी सापडला आणि दुसरा १६ जून रोजी ढिगाऱ्यातून बाहेर काढण्यात आला.
विमान उड्डाणानंतर काही सेकंदातच का कोसळले हे शोधण्यासाठी या ब्लॅक बॉक्सचा वापर केला जाईल. डीएफडीआर उड्डाणाचा वेग, उंची आणि इंजिन थ्रस्ट यांसारखा डेटा प्रदान करेल, तर सीव्हीआर कॉकपिटमध्ये वैमानिकांचे संभाषण आणि अलर्ट रेकॉर्डिंग ऐकेल. आयसीएओच्या नियमांनुसार, अपघाताचा प्राथमिक अहवाल ३० दिवसांच्या आत आणि अंतिम तपशीलवार अहवाल एका वर्षाच्या आत जारी केला जाईल. या चौकशीत संभाव्य वैमानिकाच्या चुका, तांत्रिक बिघाड, हवामानविषयक परिस्थिती आणि उड्डाणपूर्व तपासणीतील त्रुटी लक्षात घेतल्या जातील.