फोटो सौजन्य- istock
‘नंद के आनंद भयो जय कन्हैया लाल की’ आज कृष्ण जन्माष्टमीच्या निमित्ताने सर्वच वातावरण कृष्णाप्रती भक्तीने भरलेले आहे. जेव्हा-जेव्हा राक्षसांचा अत्याचार वाढला आहे, तेव्हा देवाने पृथ्वीवर अवतार घेऊन भक्तांचे रक्षण करून सत्य आणि धर्माची स्थापना केली आहे. श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अष्टमी तिथीच्या मध्यरात्री कंसाचा नाश करण्यासाठी भगवान श्रीकृष्णाने मथुरेत अवतार घेतला होता. त्यामुळे हा दिवस कृष्ण जन्माष्टमी किंवा जन्माष्टमीचा सण म्हणून साजरा केला जातो. द्वापार युगात श्रीकृष्णाच्या जन्माच्या वेळी जो योगायोग घडला होता तोच योगायोग या वेळीही घडला. यावेळी 26 ऑगस्टच्या रात्री ग्रह, नक्षत्र आणि अश्मी तिथी एकत्र येत आहेत, हा अतिशय शुभ योगायोग मानला जातो. स्वतः विश्वाचा निर्माता आणि 16 कलांचा स्वामी तुमच्या घरी जन्म घेणार असल्याने जन्माष्टमीच्या पूजेच्या वेळी काही गोष्टींकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे आणि सर्वात आधी त्यांच्या चरणी मन अर्पण केले पाहिजे. जाणून घेऊया घरी जन्माष्टमीची पूजा कशी करावी.
हेदेखील वाचा- मूलांक 8 असणाऱ्यांचा आजचा दिवस कसा असेल ते जाणून घेऊया
जो योग द्वापार युगात कृष्णाच्या जन्माच्या वेळी होता तोच योग आजही आहे
द्वापारयुगात भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्माच्या वेळी जसा आरोह, नक्षत्र आणि योगाचा संयोग निर्माण झाला होता तसाच यंदा जन्माष्टमीला होत आहे. भादो महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील अष्टमी तिथी, वृषभ राशी, रोहिणी नक्षत्र, सर्वार्थ सिद्धी योग, हर्षण योग आणि जयंती योग या दिवशी भगवानांचा जन्म झाला. उत्तर प्रदेश संस्कृत संस्थानचे माजी विधी प्रशिक्षक पं.अनिल कुमार पांडे यांनी सांगितले की, यावेळी जन्माष्टमीला देवाच्या जन्माचा योगायोग आहे. तीन ते चार वर्षांतून एकदा असे घडते, असे त्यांनी सांगितले. अष्टमी, 26 ऑगस्ट रोजी भगवान श्रीकृष्णाची जन्मतिथी, रोहिणी नक्षत्र रात्री 12 वाजता पडत आहे, जे शुभ आहे. तथापि, ग्रहांची स्थिती परमेश्वराच्या जन्मासारखी नाही आणि दिवसही नाही. बहुतांश ठिकाणी 26 ऑगस्ट रोजी जन्माष्टमी साजरी होणार आहे. काही ठिकाणी 27 तारखेलाही उपवास करण्यात येणार आहे.
हेदेखील वाचा- जन्माष्टमीच्या दिवशी ‘या’ राशींना गजकेसरी योगाचा लाभ
जन्माष्टमी पूजेचा शुभ मुहूर्त
रात्री 12:1 ते 12:45 ही वेळ पूजेसाठी अतिशय शुभ आहे. याशिवाय योगमायेचाही जन्म याच तिथीला झाला होता, त्यामुळे साधनेसाठीही हा दिवस अतिशय शुभ आहे. यावेळी अनेक वर्षांनी भगवान श्रीकृष्ण अष्टमी तिथी, रोहिणी नक्षत्र आणि वृषभ राशीत चंद्र जन्म घेईल. त्यांचा जन्म सोमवारी, भगवान शंकराच्या दिवशी होईल.
घरी कृष्णजन्म व पूजा करण्याची संपूर्ण पद्धत
कृष्ण जन्माष्टमीला घरी पूजा करण्याची पद्धत ज्योतिषांनी सांगितली आहे. त्यांनी सांगितले की, सर्वप्रथम ब्रह्म मुहूर्तावर उठून स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करा. देवाला नमस्कार करून व्रताची शपथ घ्या. संकल्पासाठी हातात पाणी, फळे, फुले आणि सुगंध घ्या आणि नंतर जन्माष्टमीच्या उपवासात मन:शांती आणि शांततेने करा. मंत्राचा जप करावा.
यानंतर श्रीकृष्णाची बालरूपात पूजा करावी.
स्नान केल्यानंतर पूर्व किंवा उत्तरेकडे तोंड करून किंवा मंदिराच्या दिशेला बसावे.
बालगोपालांना सजवल्यानंतर त्यांना व्यासपीठावर लाल रंगाच्या आसनावर बसवावे. परमेश्वराला पिवळे कपडे घालणे चांगले.
दुपारच्या वेळी काळ्या तिळाच्या पाण्याने स्नान करून देवकीजीसाठी सूतिकागृह निश्चित करावे. नंतर काकडी मधूनच कापून त्यात लाडू गोपाळ ठेवा.
रात्री 12 वाजता शुभ मुहूर्तावर त्यांना काकडीच्या बाहेर काढून दूध, दही, मध, तूप, गंगाजल आणि साखरेपासून बनवलेल्या पंचामृताने स्नान घालावे.
पूजा करताना देवकी, वासुदेव, नंद, यशोदा, बलदेव आणि माता लक्ष्मी यांची नावे घ्या.
यज्ञोपवीत, चंदन, अक्षत, फुले, उदबत्ती आणि दिव्याने भगवान श्रीकृष्णाची पूजा करून त्याला झुल्यात झुलवा.
‘प्रणामे देव जननि त्वया जातस्तु वामनः, वासुदेवत कृष्ण नमस्तुभ्यं नमो नमः, सुपुत्राघ्यं प्रदत्तं मे गृहणें नमोस्तुते’ या मंत्राचा जप करत राहा.
लोणी, साखर कँडी, पंजिरी, फळे याशिवाय सुक्या मेव्यापासून बनवलेले पदार्थही देवाला अर्पण करतात.
देवाच्या नैवेद्यात तुळशीचा समूह असणे अत्यावश्यक मानले जाते. तसेच लवंग, वेलची आणि सुपारीची पाने अर्पण करा.
पूजेबरोबरच कृष्णाच्या मंत्राचाही जप करा किंवा स्तोत्राचा पाठ करा.
शेवटी क्षमेची प्रार्थना करा आणि प्रसाद वाटून भजन म्हणा आणि जागे व्हा, कारण विश्वाचा निर्माता स्वतः तुमच्या ठिकाणी जन्माला आला आहे.
