फोटो सौजन्य- सोशल मीडिया
तुमच्यापैकी बऱ्याच प्रेक्षकांना अगाहानचा म्हणजेच हिंदू कॅलेंडरचा 9वा महिना ज्याला मार्गशीर्ष म्हणतात. 30 सूर्य दिवसांचा हा महिना नोव्हेंबरमध्ये सुरू होतो आणि डिसेंबरमध्ये संपतो. आपली वैदिक गणना आपल्याला सांगते की पहिले मानवी युग, म्हणजेच सत्ययुग, अघान महिन्याच्या पहिल्या दिवशी पृथ्वीवर सुरू झाले. हे सुमारे 39 लाख वर्षांपूर्वी घडले. पृथ्वीवरील युगांची विभागणी आणि काळाची गणना याचे रहस्य काय आहे. मनोरंजक गोष्ट म्हणजे सत्ययुगाचे हे कॅलेंडर अजूनही कार्य करते आणि वैज्ञानिक गणनांना आव्हान देते.
मासाना मार्गशीर्षो अयम म्हणजेच मी मार्गशीर्ष आहे, हे माझे रूप आहे! श्रीमद भागवतात भगवान श्रीकृष्णांचे वर्णन मार्गशीर्ष म्हणजेच आगाहन महिना असे केले आहे. श्रीकृष्णाने असे का सांगितले हेही ती गीता सांगते. भगवान श्रीकृष्णाचे हे विधान पृथ्वीच्या तिसऱ्या युग द्वापर बद्दल आहे, पण पृथ्वीवरील पहिल्या युगाच्या प्रारंभाचे रहस्य काय आहे…?
आता मार्गशीर्ष येथे देवाच्या कृपेचे रहस्य समजून घ्या, हा हिंदू कॅलेंडरचा नववा महिना आहे, तो कार्तिक पौर्णिमेच्या दुसऱ्या दिवशी सुरू होतो. म्हणजेच देव दिवाळीचा दुसरा दिवस. देव दिवाळी कार्तिक पौर्णिमेच्या दिवशी साजरी केली जाते. वैदिक मान्यतेनुसार, देवांच्या जगातून पृथ्वीवर अवतरलेल्या देवतांसाठी धरती दीपाचा उत्सव साजरा केला जातो.
मार्गशीर्ष महिना संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
सत्ययुगापूर्वीची शेवटची रात्र म्हणजेच देव दिवाळी. देव दिवाळीची ती दैवी परंपरा आज चौथ्या युगातही चालू राहिली, तर त्यामागे एक कायदा आहे, तो पृथ्वीवरील पहिल्या मानवी युगाच्या कालगणनेचे प्रतीक आहे. पृथ्वीवरील युगांच्या संकल्पनेप्रमाणे, दोन जगांची श्रद्धा आहे, एक जेथे देव राहतात, तो देवलोक. इथे मृत्यू नावाची गोष्ट नाही. ज्या ठिकाणी जीवन-मृत्यूचे चक्र चालू असते, त्याला मृत्यूचे जग म्हणतात.
मानवी युगाची सुरुवात या मृत्यूच्या जगापासून झाली आहे. वैदिक गणनेनुसार, हे 39 लाख वर्षांपूर्वी घडले. विश्वाच्या निर्मितीनंतर, जेव्हा पृथ्वीवर जीवनाची भरभराट झाली, तेव्हा त्यानुसार युगांची निर्मिती झाली. 39 लाख वर्षांपूर्वी सत्ययुग पृथ्वीवर आला. सत्ययुग हे पृथ्वीचे पहिले युग असे म्हणतात. ही कल्पनारम्य गोष्ट नाही, तर युगाच्या वैज्ञानिक गणनेइतकी अचूक गणित आहे. पृथ्वीवरील जीवसृष्टीच्या उत्क्रांतीच्या आधारावर विज्ञानाने 20 व्या आणि 21 व्या शतकात युगांची विभागणी केली.
39 लाख वर्षांपूर्वीच्या सत्ययुगात सुमारे 40 लाख वर्षांपूर्वी मानवसदृश जीव पृथ्वीवर उत्पन्न झाले, असे विज्ञानाचेही मत आहे. त्यांना पॅरान्थ्रोपस म्हणतात.
मार्गशीर्ष महिना संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
पृथ्वीवरील युगांबाबत विज्ञानाची वेगळी संकल्पना आहे. त्याची गणना नवीन संशोधनानुसार प्रत्येक शतकात बदलत राहते. परंतु त्याच्या कोणत्याही अहवालात युगांची वैदिक संकल्पना नाकारली जात नाही. आम्ही तुम्हाला आधी सांगितल्याप्रमाणे, विज्ञानाचा असाही विश्वास आहे की सुमारे 40 लाख वर्षांपूर्वी पृथ्वीवर मानवासारखे प्राणी उत्पन्न झाले. त्याचप्रमाणे, आपली वैदिक गणना सुमारे 39 लाख वर्षांपूर्वी पृथ्वीवरील पहिल्या मानवी युगाची सुरुवात करते. तो काळ सत्ययुगाचा होता. आजच्या कलियुगात, तीन युगांपूर्वी सत्ययुगात जग आणि तेथील लोक कसे होते हे जाणून घेणे मनोरंजक असेल.
पृथ्वीवरील 39 लाख वर्षांपूर्वीचे जीवन चिन्हांवरून समजून घेतले तर सत्ययुगाचे दृश्य असे काहीसे असेल. सर्व पृथ्वीवर जीवसृष्टीची कुरकुर ऐकू येऊ लागली. जमिनीपासून ते समुद्रापर्यंत सर्वत्र जीवनाचे वैभव दिसत होते. या जीवन जगाला वेदांमध्ये मृत्यूचे जग म्हटले आहे. म्हणजे इथे जो जन्म घेतो तो त्याच्या वयानुसार मरतो. हा नियम केवळ सजीवांनाच लागू नाही तर देवालाही लागू होतो, जो त्यांचा निर्माता आहे असे म्हटले जाते.
सत्ययुगातील देवाचा पहिला अवतार होता – मत्स्य ! वैदिक मान्यतेनुसार, पृथ्वीवरील जीवनाच्या अगदी सुरुवातीला हयग्रीव नावाच्या जल राक्षसाची दहशत होती. त्याने सर्व वेद आपल्या ताब्यात घेतले होते. तेव्हा भगवान विष्णूंनी मत्स्याचा अवतार घेऊन हयग्रीवाचा वध करून पृथ्वीला जीवसृष्टीच्या पहिल्या विनाशापासून वाचवले. सत्ययुगात भगवान विष्णूचे असे आणखी चार अवतार होते. या चार अवतारांपैकी पहिला मत्स्य अवतार, नंतर कूर्म अवतार, नंतर वराह अवतार आणि शेवटी नरसिंह अवतार.
मत्स्य अवताराप्रमाणेच भगवंताचा चौथा अवतार नरसिंहाची कथाही खूप लोकप्रिय आहे. पौराणिक कथेनुसार, भाऊ हिरण्यक्षच्या वधामुळे हिरण्यकश्यप देवांवर कोपला आणि भगवान विष्णूला आपला शत्रू मानू लागला. विजय मिळविण्यासाठी त्यांनी कठोर तपश्चर्या केली. कोणताही मनुष्य किंवा प्राणी त्याला मारू शकत नाही असे वरदान त्याला मिळाले. त्याला आत किंवा बाहेर, जमिनीवर किंवा आकाशात मारता येत नाही.
