Human Rights Day: जीवनाचा अधिकार, स्वातंत्र्याचा अधिकार! मानवाधिकार दिनानिमित्त जाणून घ्या तुमच्या 5 महत्त्वाच्या हक्कांविषयी

Human Rights Day: याच दिवशी काही मूलभूत हक्कांची घोषणा करण्यात आली. मानवी हक्क दिनाचा उद्देश लोकांना भेदभावापासून संरक्षण देणे आणि प्रतिष्ठित आणि चांगल्या दर्जाचे जीवनमान सुनिश्चित करणे आहे.

Human Rights Day 2025 : आज मानवाधिकार दिन साजरा केला जात आहे, जाणून घ्या त्याचा इतिहास ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)

Follow Us:

Follow Us:

•  दरवर्षी १० डिसेंबर रोजी मानवी हक्क दिन (Human Rights Day) साजरा केला जातो, कारण याच दिवशी १९४८ मध्ये संयुक्त राष्ट्रांनी (UN) ‘मानवी हक्कांचा सार्वत्रिक जाहीरनामा’ (Universal Declaration of Human Rights – UDHR) स्वीकारला होता.
•  मानवी हक्क दिनाचे महत्त्व लोकांना त्यांचे मूलभूत अधिकार समजावून सांगणे आहे, ज्यात जीवनाचा अधिकार, स्वातंत्र्याचा अधिकार, अभिव्यक्तीचा अधिकार आणि भेदभावापासून मुक्ततेचा अधिकार यांचा समावेश आहे.
• दुसऱ्या महायुद्धात झालेल्या अत्याचारांमुळे (Atrocities) जगाला मानवी हक्कांचे महत्त्व पटले आणि त्यानंतर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी प्रयत्न सुरू झाले.

Universal Declaration of Human Rights (UDHR) : १० डिसेंबर २०२५ रोजी जगभरात मानवाधिकार दिन मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जात आहे. हा दिवस केवळ एक वार्षिक सोहळा नाही, तर तो मानवी प्रतिष्ठा आणि समानतेचा (Human Dignity and Equality) आधारस्तंभ आहे. या दिवसाचे ऐतिहासिक महत्त्व खूप मोठे आहे, कारण याच दिवशी १९४८ साली संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेने (UN General Assembly) ‘मानवी हक्कांचा सार्वत्रिक जाहीरनामा’ (UDHR) स्वीकारला होता. या जाहीरनाम्यामुळेच जगातील सर्व लोकांना आदर, अधिकार आणि प्रतिष्ठेची हमी देणारा एक आंतरराष्ट्रीय ढाचा तयार झाला.

 मानवी हक्क दिनाचा इतिहास आणि उत्पत्ती

मानवी हक्कांच्या स्थापनेमागील कहाणी ही दुसऱ्या महायुद्धाच्या क्रूरतेत दडलेली आहे. महायुद्धादरम्यान झालेल्या भयानक अत्याचारांमुळे आणि मोठ्या प्रमाणात झालेल्या नरसंहारांमुळे, जगाला हे तीव्रतेने जाणवले की मानवी मूलभूत हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी एक आंतरराष्ट्रीय चौकट (International Framework) तयार करणे किती आवश्यक आहे. दुसरे महायुद्ध संपल्यानंतर, संयुक्त राष्ट्रांची स्थापना झाली आणि मानवी हक्कांचे संरक्षण हे त्याच्या मुख्य उद्दिष्टांपैकी एक बनले. या प्रयत्नांचे फळ म्हणून, १९४८ मध्ये UDHR स्वीकारण्यात आला आणि तेव्हापासून मानवी हक्कांचे नियम जागतिक कायद्याचा आधारस्तंभ बनले आहेत.

हे देखील वाचा : Stambheshwar Mahadev: श्रद्धा आणि विज्ञानाचा अनोखा संगम! दिवसातून दोनदा समुद्रात जलाभिषेक घेते ‘हे’ शिवमंदिर; भारतातील चमत्कारच

 तुमचे मूलभूत मानवी हक्क कोणते?

मानवी हक्क दिन आपल्याला शिकवतो की जगात जन्माला आलेल्या प्रत्येक व्यक्तीला, कोणताही भेदभाव न करता, समान हक्क (Equal Rights) मिळणे आवश्यक आहे. या मूलभूत हक्कांमुळेच आपण सन्मानाने आणि चांगल्या दर्जाचे जीवन जगू शकतो.

आपल्याला मिळालेले काही महत्त्वपूर्ण आणि समान मानवी हक्क खालीलप्रमाणे आहेत:

• जीवनाचा अधिकार (Right to Life): जगण्याचा आणि सुरक्षित राहण्याचा मूलभूत अधिकार.
• स्वातंत्र्याचा अधिकार (Right to Liberty): वैयक्तिक स्वातंत्र्य आणि सुरक्षितता.
• अभिव्यक्तीचा अधिकार (Right to Expression): विचार व्यक्त करण्याचे आणि मत मांडण्याचे स्वातंत्र्य.
• भेदभावापासून मुक्ततेचा अधिकार (Right to Freedom from Discrimination): धर्म, वंश, लिंग किंवा कोणत्याही आधारावर भेदभाव न करता समान वागणूक मिळणे.

या दिनामुळे आपल्याला हे हक्क नसलेल्या दुर्बळ घटकांवर चिंतन करण्याची आणि त्यांच्या हक्कांसाठी लढा देण्याची संधी मिळते.

𝐓𝐨𝐝𝐚𝐲 𝐢𝐬 𝐇𝐮𝐦𝐚𝐧 𝐑𝐢𝐠𝐡𝐭𝐬 𝐃𝐚𝐲. The theme for this year is Human Rights, Our Everyday Essentials. It commemorates the day in 1948 the United Nations General Assembly adopted the Universal Declaration of Human Rights.#HumanRightsDay | #StandForRights |… pic.twitter.com/FHzSU0BiwV — All India Radio News (@airnewsalerts) December 10, 2025

credit : social media and Twitter

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : विश्वाच्या इतिहासाला नवे वळण; पुण्याच्या संशोधकांनी लावला 12 अब्ज प्रकाशवर्षांवरील ‘अलकनंदा’चा शोध

भारतात मानवाधिकार दिनाचे महत्त्व

भारतातही मानवी हक्क दिन दरवर्षी मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो. भारत सरकार आणि विविध स्वयंसेवी संस्था (NGOs) या दिवशी अनेक कार्यक्रम, चर्चासत्रे, कार्यशाळा आणि प्रदर्शने आयोजित करतात. या कार्यक्रमांचा मुख्य उद्देश जनतेला त्यांच्या मानवी हक्कांबद्दल शिक्षित करणे आणि त्यांनी इतरांच्या हक्कांचा आदर कसा करावा, हे शिकवणे आहे. मानवी हक्क दिनाचे महत्त्व केवळ जागरूकता निर्माण करण्यापुरते मर्यादित नाही, तर ते सामाजिक बदल घडवून आणणे, आंतरराष्ट्रीय सहकार्याला प्रोत्साहन देणे आणि जगभरात शांतता व स्थिरता (Peace and Stability) वाढवण्यास मदत करते.

Web Title: Human rights day 2025 is being celebrated today know its history

Get Latest  Marathi News ,  Maharashtra News and  Marathi News from Politics,  Election News ,  Sports News ,  Entertainment News,  Business News and   Religion News only on Navarashtra.com