चिनी ड्रॅगनचा विस्तारवाद पुन्हा सक्रिय: तैवान, फिलीपिन्सनंतर आता जपान धोक्यात, भारतासाठी संधीचा क्षण? ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
China military expansion Asia : आशिया खंडातील राजकीय आणि लष्करी समीकरणे पुन्हा एकदा अस्थिर बनत चालली आहेत. तैवान आणि फिलीपिन्सवर दबाव आणल्यानंतर आता चीनने आपला मोर्चा आपल्या जुन्या शत्रू जपानकडे वळवला आहे. या पार्श्वभूमीवर चीनने एक मोठी घोषणा करत बीजिंगमध्ये दुसऱ्या महायुद्धाच्या विजयाच्या ८०व्या वर्धापनदिनानिमित्त भव्य लष्करी परेड आयोजित करण्याचा निर्णय घेतला आहे. ही परेड केवळ ऐतिहासिक स्मरण म्हणून नसून, जगाला आणि विशेषतः जपानला सामरिक इशारा देण्याचा एक स्पष्ट प्रयत्न असल्याचे तज्ज्ञ मानतात.
चीनचे कम्युनिस्ट सरकार जपानबाबत पुन्हा एकदा उघडपणे शत्रुत्वाचे संकेत देत आहे. बीजिंगमध्ये होणाऱ्या परेडमध्ये हायपरसॉनिक शस्त्रास्त्रे, मानवरहित तंत्रज्ञान, पाण्याखालील युद्धकौशल्य, तसेच सायबर युद्ध सामर्थ्य यांचे खुले प्रदर्शन होणार आहे. चीनचे लष्करी अधिकारी वू जायके यांनी जाहीर केले की, ही परेड दुसऱ्या महायुद्धातील चीन-जपान संघर्षाचे आणि जागतिक फॅसिझमविरोधी लढ्याचे स्मरण करेल. परंतु यातून चीनचा हेतू केवळ इतिहास जागवण्याचा नसून जपानला धमकावण्याचा आहे, हे उघडपणे दिसून येते. अलीकडेच एका चिनी हेलिकॉप्टरने जपानच्या हवाई हद्दीत घुसखोरी केली होती. त्याआधीही अशा घटना घडल्या आहेत. यामुळे पूर्व चीन समुद्रातील तणाव वाढत चालला आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘काका पूर्वीसारखे राहिलेले नाहीत’ डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या मानसिक आरोग्यावर प्रश्नचिन्ह? पुतण्या फ्रेड ट्रम्प यांचा ‘खळबळजनक’ दावा
चीन सध्या तैवानभोवती सातत्याने लष्करी हालचाली करत आहे. तैवान सामुद्रधुनीतील युद्धसराव, हवाई तळांवर आक्रमकता आणि नौदल तैनातीमुळे तणाव उच्चांकावर पोहोचला आहे. चीन तैवानला स्वतःचा प्रदेश मानतो, आणि गरज भासल्यास शक्ती वापरून तो ताब्यात घेईल, हे बीजिंगने स्पष्ट केले आहे. तैवानप्रमाणेच, फिलीपिन्सशीही चीनचे मतभेद तीव्र झाले आहेत. दक्षिण चीन समुद्रातील स्कारबोरो शोल आणि इतर द्वीपसमूहांवर चीन बेकायदेशीर हक्क सांगत आहे. २०१६ मध्ये आंतरराष्ट्रीय लवादाने चीनचे दावे अवैध ठरवले असले तरी बीजिंगने तो निकाल फेटाळला आहे.
चीनची लष्करी परेड ही फक्त प्रदर्शन नसून राजकीय-लष्करी यंत्रणेचा प्रभावी संदेश आहे. विश्लेषकांच्या मते, रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिनही या परेडमध्ये सहभागी होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे चीन-रशिया युती अधिक दृढ होत आहे. या युतीचा उद्देश अमेरिकेच्या प्रभावाला प्रतिकार करणे आणि आशियाई सामरिक वर्चस्व प्रस्थापित करणे आहे.
जगाच्या या अस्थिरतेच्या पार्श्वभूमीवर, भारतासाठी एक नवी सामरिक संधी तयार होत आहे. आशियाई शेजारी देश चीनच्या आक्रमक धोरणामुळे अस्वस्थ आहेत. अशा वेळी भारताची लोकशाही, सामरिक संयम आणि सामर्थ्यवान लष्कर हे अनेक देशांना आकर्षक पर्याय वाटू शकतात. तैवान, जपान आणि फिलीपिन्ससारख्या देशांसोबत सुरक्षा, तंत्रज्ञान आणि व्यापार क्षेत्रात सहकार्य वाढवण्याची ही योग्य वेळ आहे. चीनच्या वर्चस्वाच्या विरोधात बहुपक्षीय सामरिक सहकार्याचा नवा मार्ग भारतासाठी खुला होतो आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प झाले नेतन्याहूंसाठी भावुक; केली ‘ही’ खास मागणी
चीनचा आक्रमक विस्तारवाद आता केवळ तैवान किंवा फिलीपिन्सपुरता मर्यादित राहिलेला नाही. जपानसारख्या सामरिकदृष्ट्या सक्षम देशालाही चीनने लक्ष्य केले आहे. यामुळे आशियातील शक्तीसमतोल धोक्यात आला आहे. भारताने ही स्थिती संधीमध्ये रूपांतरित करत सामरिक धोरण अधिक गतिमान करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून भविष्यात आशिया खंडातील शांतता आणि स्थैर्य टिकवण्यामध्ये भारत महत्त्वाची भूमिका बजावू शकेल.