अमेरिकेच्या मदतीनंतरही इराणला पराभूत करणे इस्रायलसाठी मोठे दिव्यच; जिंकणार कोण? ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
तेहरान : इराण हमास, हिजबुल्लाह आणि हुथी यांना पाठिंबा देतो, त्यामुळे इराण हा इस्रायलचा शत्रू क्रमांक 1 राहिला आहे. अमेरिका आणि इस्रायलने इराणला दडपण्यासाठी अनेक प्रयत्न केले, तरीही ते दाबू शकले नाहीत. इस्रायल आणि इराणमध्ये थेट युद्ध झाले तर कोण जिंकणार? या लेखात उत्तर शोधूया.
ऑक्टोबर 2023 पासून मध्यपूर्वेला आग लागली आहे आणि त्याचे केंद्र इस्रायल आहे. इस्रायलने गाझामध्ये हमासविरुद्ध युद्ध पुकारल्यानंतर, त्याला अनेक मिलिशिया गटांकडून आव्हानांचा सामना करावा लागला आहे. त्यानंतर त्याने हमास तसेच हिजबुल्लाह, हुथी आणि इराणचा सामना केला. आम्ही तुम्हाला सांगतो की इराण स्वतः हमास, हिजबुल्लाह आणि हुथींना मदत करतो, ज्यामुळे इराण इस्रायलचा शत्रू क्रमांक 1 राहिला आहे.
संपूर्ण गाझा युद्धात इस्रायलने इराणवर दोनदा हल्ले केले आहेत. त्याचबरोबर इस्त्रायलला कमकुवत करण्यासाठी अमेरिकेनेही कडक निर्बंध लादले आहेत, तरीही इराण कमकुवत झाला नाही आणि त्याने इस्रायलला नष्ट करण्याची शपथ घेतली आहे. अमेरिकेने इस्रायलला थेट युद्धात मदत केली तरी इराणला हरवता येईल का? इस्रायल आणि इराणमध्ये कोण जास्त ताकदवान आहे ते जाणून घेऊया.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : आणखी एका देशात भारतीयांवर आले संकट; फ्लॅट्सबाबत केले जात आहेत नवीन नियम लागू
इस्रायल विरुद्ध इराण
इराणची लोकसंख्या इस्रायलपेक्षा दहापट जास्त आहे. 2024 च्या ग्लोबल फायर पॉवर निर्देशांकानुसार, इराणची लोकसंख्या 8,75,90,873 आहे. तर इस्रायलची लोकसंख्या 90,43,387 आहे.
न्यू यॉर्क टाईम्सच्या अहवालात म्हटले आहे की इराणी सशस्त्र सेना मध्य पूर्व प्रदेशातील सर्वात मोठ्या सैन्यांपैकी आहेत, किमान 580,000 सक्रिय-कर्तव्य सैन्य आणि सुमारे 200,000 राखीव कर्मचारी आहेत, परंपरागत सैन्य आणि इस्लामिक रिव्होल्यूशनरी गार्ड कॉर्प्समध्ये विभागलेले आहेत.याची तुलना इस्रायलशी करा, ज्याचे सैन्य, नौदल आणि निमलष्करी दलांमध्ये 1,69,500 सक्रिय लष्करी कर्मचारी आहेत. याशिवाय 4,65,000 राखीव सैनिक आहेत, तर 8,000 निमलष्करी दल आहेत.
संरक्षण बजेटमध्ये इस्रायल पुढे आहे
तथापि, जेव्हा संरक्षण खर्चाचा विचार केला जातो तेव्हा इस्रायल इराणपेक्षा संरक्षणावर जास्त खर्च करतो. या खर्चासाठी अमेरिकनांपेक्षा जास्त मदत दिली जाते. ग्लोबल फायरपॉवर इंडेक्सच्या आकडेवारीनुसार इस्रायलचे संरक्षण बजेट २४ अब्ज डॉलर्स आहे तर इराणचे फक्त ९.९५ अब्ज डॉलर्स आहे.
तथापि, वॉशिंग्टन स्थित फाउंडेशन फॉर डिफेन्स ऑफ डेमोक्रॅसीज (FDD) ने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की इराणचे सैन्य केवळ सरकारी बजेटवर अवलंबून नाही, विशेषत: इस्लामिक रिव्होल्युशनरी गार्ड्स कॉर्प्स (IRGC). FDD ने सांगितले की IRGC इराणमध्ये अनेक कंपन्या चालवते आणि इराणच्या अर्थव्यवस्थेवर त्यांची चांगली पकड आहे.
शस्त्रांमध्ये कोण पुढे?
इराण सैनिकांच्या बाबतीत इस्रायलच्या पुढे असेल, पण शस्त्रांच्या बाबतीत इस्रायल पुढे आहे. इस्रायलकडे अत्याधुनिक आणि नव्या युगाची घातक शस्त्रे आहेत, त्यापैकी बहुतांश शस्त्रे त्याने अमेरिकेकडून घेतली आहेत किंवा अमेरिकेच्या मदतीने तयार केली आहेत. इस्रायलची हवाई हल्ल्याची ताकद इराणपेक्षा खूप जास्त आहे. ग्लोबल फायरपॉवर इंडेक्स दाखवते की इस्रायलकडे एकूण 612 लढाऊ विमाने आहेत, तर इराणकडे 551 आहेत. एक महत्त्वाची बाब म्हणजे इस्रायलचे हवाई दल F-15s, F-16s आणि F-35s सारखी अत्याधुनिक लढाऊ विमाने वापरते, पण इराणच्या बाबतीत तसे नाही.
मात्र, इराणच्या क्षेपणास्त्र सामर्थ्याशी काही मेळ नाही. इंटरनॅशनल इन्स्टिट्यूट फॉर स्ट्रॅटेजिक स्टडीजने अहवाल दिला आहे की इराणकडे पश्चिम आशियातील बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोनचा सर्वात मोठा साठा आहे, ज्यामध्ये क्रूझ क्षेपणास्त्रे आणि जहाजविरोधी क्षेपणास्त्रे तसेच 2,000 किलोमीटरपर्यंत मारक क्षमता असलेल्या बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांचा समावेश आहे. त्यांच्याकडे इस्रायलसह कोणत्याही लक्ष्यावर मारा करण्याची क्षमता आणि श्रेणी आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : बांगलादेशला भारतासोबत ‘असा’ घ्यायचा होता बदला; दिल्ली अजूनही धोक्यात
जमिनीवर कोणाची ताकद जास्त आहे?
ग्राउंड पॉवरबद्दल बोलायचे झाले तर इस्रायलकडे 1,370 टँक आहेत तर इराणकडे 1,996 आहेत. इस्रायलपेक्षा जास्त रणगाडे असण्याचा अर्थ असा नाही की तो लष्करीदृष्ट्या अधिक शक्तिशाली आहे. कारण इस्रायलकडे आधुनिक रणगाडे आहेत, ज्यात मर्कावा रणगाड्यांसारख्या प्रगत रणगाड्या आहेत, जे जगातील सर्वोत्तम डिझाइन केलेले आणि जड चिलखत मानले जातात.इराण किंवा इस्रायल या दोघांमध्येही मोठे नौदल अस्तित्व नाही, जरी इराण लहान बोटीतून हल्ला करण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखला जातो. ग्लोबल फायरपॉवरच्या मते, इराणकडे 101 आणि इस्रायलकडे 67 युद्धनौके आहेत. याशिवाय इस्रायलकडे पाच पाणबुड्या आहेत आणि इराणकडे १९ पाणबुड्या आहेत.
कोणाकडे जास्त अणुशक्ती आहे?
अणुऊर्जेच्या बाबतीत इस्रायल पुढे आहे. स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट (SIPRI) च्या मागील अहवालात इस्रायलकडे जवळपास 80 अण्वस्त्रे असल्याचे सांगण्यात आले होते. यापैकी सुमारे 30 विमाने उडवता येतात. इराण अजून अणुऊर्जा असलेला देश बनलेला नसला तरी त्याचा अणुकार्यक्रम अणुबॉम्ब बनवण्याच्या अगदी जवळचा मानला जातो.
इस्त्राईलकडे आयर्न डोम, डेव्हिड्स स्लिंग, एरो आणि पॅट्रियटसह सुप्रसिद्ध बहु-स्तरीय हवाई संरक्षण प्रणाली देखील आहेत. तर इराणने रशियाकडून हवाई संरक्षण घेतले आहे.