हरितगृह वायूंच्या वाढीमुळे जागतिक तापमानात विक्रमी वाढ, भारताचा 5वा क्रमांक ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
हेगा, वृत्तसंस्था : जागतिक हवामान संघटनेच्या डब्ल्यूएमओ अहवालानुसार, 2024 हे वर्ष आतापर्यंत नोंदवलेले सर्वात उष्ण वर्ष ठरले आहे. या वर्षी पृथ्वीच्या पृष्ठभागाचे तापमान पूर्व-औद्योगिक युगाच्या (१८५०-१९००) तुलनेत 20 १.५५ अंश सेल्सिअसने जास्त होते. ही वाढ 10 हरितगृह वायूंच्या प्रमाणातील झपाट्याने वाढ आणि ला निना (थंड समुद्र पृष्ठभाग) या नैसर्गिक घटनेच्या एल निनोमध्ये झालेल्या बदलामुळे झाली आहे. वाढत्या उष्णतेमुळे दुष्काळ, वादळ, पूर यांसारख्या अत्यंत हवामान आपत्तींच्या घटनांमध्ये मोठी वाढ झाली आहे. हवामान बदलामुळे अन्न संकट निर्माण होण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे. जागतिक स्तरावर ३९४ दशलक्ष लोकांना ३० दिवस किंवा त्याहून अधिक काळ तीव्र उष्णतेचा सामना करावा लागला आहे.
2024 हे आतापर्यंतचे सर्वांत उष्ण वर्ष
महासागरांची उष्णताही विक्रमी पातळीवर २०२४ मध्ये महासागरांनी शेवटच्या ६५ वर्षांतील उच्चांक गाठला आहे. १९६० ते २००५ या कालावधीच्या तुलनेत महासागर दुप्पट वेगाने गरम होत आहेत. समुद्राची पातळी उपग्रह देखरेख सुरू झाल्यापासून दुप्पट वेगाने वाढत आहे, ज्यामुळे किनारपट्टी भागांमध्ये पूर आणि जमीन खचण्याचा धोका वाढला आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Attack on Tesla Cars: टेस्ला गाड्यांवरील हल्ल्याने डोनाल्ड ट्रम्प नाराज, इलॉन मस्कच्या अडचणी वाढल्या
हरितगृह वायूंची विक्रमी पातळी
अहवालानुसार, वातावरणात कार्बन डायऑक्साइड (CO), मिथेन आणि नायट्रस ऑक्साईड या हरितगृह वायूंच्या प्रमाणात विक्रमी वाढ झाली आहे. १७५० च्या तुलनेत कार्बन डायऑक्साइडच्या प्रमाणात १५१% वाढ झाली आहे. या वायूंमुळे वातावरणातील उष्णता दीर्घकाळ टिकून राहते, जे जागतिक तापमानवाढीचे प्रमुख कारण बनले आहे.
भारतावर उष्णतेचा तीव्र परिणाम
भारत आशियातील वेगाने तापमान वाढणाऱ्या १० देशांमध्ये ५ व्या क्रमांकावर आहे. डिसेंबर २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ या काळात देशभरातील १२ राज्यांतील ३५.८० कोटी लोकांना सामान्यपेक्षा जास्त उष्णतेचा सामना करावा लागला. पाचपैकी एक व्यक्ती तीव्र उष्णतेचा अनुभव घेत असल्याचे ‘क्लायमेट सेंट्रल’च्या अहवालात नमूद केले आहे. वाढत्या हवामान बदलांमुळे भविष्यात उष्णतेची तीव्रता आणखी वाढण्याची शक्यता व्यक्त होत आहे. या परिस्थितीत हरितगृह वायूंचे उत्सर्जन कमी करणे आणि पर्यावरणपूरक धोरणे अवलंबणे अत्यावश्यक असल्याचा इशारा हवामान तज्ज्ञांनी दिला आहे.
India has seen temperatures soar to up to 52°C this week, breaking records and placing lives at risk. 🌡️☀️ Climate change is making #heatwaves more intense and deadlier. Here is how you can protect yourselves from the impact of severe heat. 👇https://t.co/DdW8qNBra0 pic.twitter.com/NIiWzPO9Si — United Nations in India (@UNinIndia) June 1, 2024
credit : social media
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : लंडनच्या पॉवर हाऊसला भीषण आग; वीजपुरवठा खंडित, हिथ्रो विमानतळ बंद
जगावर उष्णतेचा परिणाम
जगभरात वाढत्या उष्णतेच्या तीव्र परिणामांमुळे वातावरणीय समतोल बिघडत आहे. ग्लोबल वॉर्मिंग आणि मानवी हस्तक्षेपामुळे तापमान झपाट्याने वाढत असून, त्याचा परिणाम पर्यावरण, जीवसृष्टी आणि मानवी आरोग्यावर मोठ्या प्रमाणावर होत आहे. उष्णतेच्या लाटांमुळे अनेक ठिकाणी गार्‍हाणी वाढली असून, वातावरणातील तापमान विक्रमी पातळी गाठत आहे. उत्तर गोलार्धातील देशांमध्ये उन्हाळ्याच्या महिन्यांत प्रचंड उष्णता जाणवत आहे, तर दक्षिण गोलार्धातील बर्फाचे वितळणे वेगाने सुरू आहे. शेती, जलस्रोत आणि जैवविविधतेवरही या बदलांचा मोठा परिणाम दिसून येतो. वाढत्या तापमानामुळे जंगलांना आगी लागण्याच्या घटना वाढल्या आहेत, समुद्राच्या पातळीत वाढ होत आहे, आणि दुष्काळासारखी परिस्थिती अनेक भागांमध्ये उद्भवत आहे. जर यावर वेळीच उपाययोजना केल्या नाहीत, तर भविष्यात पृथ्वीवरील जीवन अधिक कठीण होऊ शकते. त्यामुळे सतत वाढणाऱ्या उष्णतेला आळा घालण्यासाठी हरितगृह वायूंचे उत्सर्जन नियंत्रित करणे, झाडांची लागवड वाढवणे आणि निसर्गस्नेही पर्याय अवलंबणे गरजेचे आहे.
