धीरूभाई अंबानी यांनी कशी उभारली रिलायन्स इंडस्ट्री
देशातील सर्वात मौल्यवान कंपनी रिलायन्स इंडस्ट्रीजची स्थापना करणारे धीरजलाल हिराचंद अंबानी उर्फ धीरूभाई अंबानी यांचा आज 92 वा वाढदिवस आहे. 28 डिसेंबर 1932 रोजी गुजरातमध्ये जन्मलेल्या धीरूभाई अंबानी यांनी व्यवसायाच्या जगात प्रवेश करून एक नवी क्रांती घडवली. धीरूभाई अंबानी यांच्या निधनानंतर त्यांचा वारसा आता त्यांची मुले मुकेश अंबानी आणि अनिल अंबानी चांगल्या प्रकारे सांभाळत आहेत.
सामान्य कुटुंबात जन्मलेल्या धीरूभाई अंबानी यांनी लहान वयातच घराची जबाबदारी उचलण्यास सुरुवात केली. त्यामुळे तो दहावीपर्यंतच शिकू शकला. यानंतर त्यांनी फळे आणि पकोडे विकण्यास सुरुवात केली. जेव्हा त्यांना येथे फारसे यश मिळाले नाही तेव्हा ते 1948 मध्ये त्यांचे मोठे भाऊ रमणिकलाल यांच्या मदतीने येमेनच्या एडन शहरात गेले. या शहरात त्यांनी एका पेट्रोल पंपावर महिना 300 रुपये पगारावर नोकरी सुरू केली आणि त्यानंतर कसा इतिहास घडला आपण जाणून घेऊया (फोटो सौजन्य – इन्स्टाग्राम)
नोकरीत रमले नाही मन
धीरूभाई यमनमध्ये ज्या पेट्रोल पंपावर काम करत होते, त्या कंपनीत त्यांच्या कामावर आनंद होता. कंपनीने त्याला व्यवस्थापक बनवले. पण नोकरीत तो फारसा खूश नव्हता. त्याला स्वतःचा व्यवसाय करायचा होता. येमेनमध्ये 6 वर्षे काम केल्यानंतर ते 1954 मध्ये भारतात परतले आणि त्यानंतर त्यांनी आपल्या व्यवसायाला सुरूवात केली
रिलायन्स ऑटोमोबाईल क्षेत्रात का नाही? ‘हे’ आहे कारण
500 रुपयांसह केली व्यवसायाला सुरूवात
धीरूभाई परत आले तेव्हा त्यांच्या खिशात 500 रुपये होते. त्यावेळी 500 रुपयांची किंमत खूप जास्त होती. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की रिलायन्स इंडस्ट्रीज ही त्यांची पहिली कंपनी नव्हती.
भारतात परतल्यानंतर धीरूभाई अंबानी मुंबईत स्वप्नांच्या शहरात आले. येथे पोहोचल्यानंतर त्यांना समजले की देशात पॉलिस्टरची मागणी खूप आहे. भारतीय मसाले परदेशात खूप आवडतात. येथून त्यांचा व्यवसाय सुरू झाला. त्यांनी मुंबईत भाड्याचे घर घेऊन चुलत भाऊ चंपकलाल दिमानी यांच्या मदतीने रिलायन्स कमर्शियल कॉर्पोरेशन कंपनी सुरू केली. या भाड्याच्या खोलीला त्यांनी ऑफिस बनवले. एक टेबल, तीन खुर्च्या आणि एक लेखन पॅड घेऊन कामाला सुरुवात झाली. आले, हळद आणि इतर मसाले पाश्चिमात्य देशांमध्ये विकायला सुरुवात केली.
हळूहळू बसवला जम
धीरूभाई आता व्यवसायात प्रस्थापित झाले होते. आता व्यवसाय पुढे नेण्याचा त्यांचा प्लॅन होता. 1966 मध्ये त्यांनी अहमदाबाद (गुजरात) येथे कापड गिरणी सुरू केली. त्याला ‘रिलायन्स टेक्सटाइल्स’ असे नाव देण्यात आले. धीरूभाईंनी विमल ब्रँड सुरू केला. हळूहळू त्यांनी प्लास्टिक, मॅग्नम, पेट्रोकेमिकल, वीज निर्मितीचा व्यवसाय सुरू केला.
असे बदलले कंपनीचे नाव
1985 मध्ये त्यांनी कंपनीचे नाव बदलून रिलायन्स टेक्सटाईल इंडस्ट्रीज लिमिटेड केले. त्याचे नाव त्यांनी रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड असे ठेवले. 1991-92 मध्ये त्यांनी गुजरातमध्ये पेट्रोकेमिकल्सचा व्यवसाय करणारा पहिला कारखाना बांधला. यानंतर धीरूभाईंनी पेट्रोकेमिकल उद्योगात प्रवेश केला. 1998-2000 मध्ये त्यांनी गुजरातमधील जामनगर येथे जगातील सर्वात मोठी रिफायनरी उभारली.
रिलायन्स इंडस्ट्रीज ही आज देशातील सर्वात मौल्यवान कंपनी आहे. त्याची लगाम मुकेश अंबानी यांच्या हातात आहे. बीएसईच्या अधिकृत वेबसाइटनुसार, कंपनीचे मार्केट कॅप 16.52 लाख कोटी रुपये आहे. मात्र, यंदा परिस्थिती काहीशी वेगळी आहे. यंदा कंपनीच्या समभागांना 5 टक्क्यांहून अधिक नुकसान झाले आहे.
अनिल अंबानींचा मोठा डाव; रिलायन्स पॉवरला मिळाला भारतातील सर्वात मोठा सौर आणि बॅटरी स्टोरेज प्रकल्प
2002 मध्ये निधन
धीरूभाई अंबानी यांचे 6 जुलै 2002 रोजी निधन झाले. याआधीही त्यांनी रिलायन्सला नव्या उंचीवर नेले होते. त्यांच्या मृत्यूनंतर लगेचच, रिलायन्स इंडस्ट्रीज त्यांची दोन मुले मुकेश अंबानी आणि अनिल अंबानी यांच्यात विभागली गेली आणि दोघेही आपला कारभार सांभाळत असून मुकेश अंबानी यांनी रिलायन्स इंडस्ट्रीजला वेगळ्या उंचीवर नेऊन ठेवले असल्याचे दिसून येत आहे.
