भारतीय वायु दलाचा ९३ वा स्थापना दिन (फोटो सौजन्य - iStock)
आज, ८ ऑक्टोबर हा दिवस दरवर्षी देशभरात भारतीय वायु सेना दिन म्हणून साजरा केला जातो. या वर्षी भारत ९३ वा भारतीय हवाई दल दिन साजरा करत आहे. या दिवसाचे महत्त्व देशाच्या हवाई सीमांचे रक्षण करणे, हवाई दलाच्या शौर्य, बलिदान आणि शौर्याचा सन्मान करणे आणि वायु सेनेच्या योगदानाचे कौतुक करणे आहे. या दिवशी, भारतीय लष्कर देशभरातील हवाई तळांवरून लढाऊ विमानांद्वारे हवाई प्रदर्शने देखील आयोजित करते, ज्यामध्ये भारतीय हवाई दलाचे पराक्रम प्रदर्शित होतात.
भारतीय हवाई दलाची स्थापना ८ ऑक्टोबर १९३२ रोजी
भारतीय हवाई दलाची स्थापना ८ ऑक्टोबर १९३२ रोजी झाली आणि तेव्हापासून हा दिवस दरवर्षी हवाई दल दिन म्हणून साजरा केला जातो. एअर मार्शल सुब्रतो मुखर्जी हे भारतीय हवाई दलाचे संस्थापक मानले जातात. स्वातंत्र्यानंतर, १ एप्रिल १९५४ रोजी सुब्रतो मुखर्जी यांची भारतीय हवाई दलाचे पहिले हवाई दल प्रमुख म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
८ ऑक्टोबर ही केवळ एक तारीख नाही तर देशाच्या हवाई शक्तीचे आणि त्याच्या हवाई योद्ध्यांच्या शौर्याचे प्रतीक आहे. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की १९३२ मध्ये स्थापन झालेले एक छोटेसे हवाई दल जगातील सर्वात शक्तिशाली दल कसे बनले आहे. आजच्या परेड आणि एअर शोमध्ये राफेल आणि सुखोई सारखे जेट विमाने दाखवली जातील. देशासाठी आपले प्राण अर्पण करणाऱ्या शहीदांना अभिवादन करण्याचा हा एक प्रसंग आहे.
Indian Air Force: भारतीय वायूसेनेने ७ महिन्यांत गमावली तब्बल ‘इतकी’ फायटर जेट्स; जाणून घ्या
भारतीय हवाई दलाचे महत्त्व
वायुसेना दिन हा तरुण पिढीला राष्ट्रसेवा करण्यास आणि राष्ट्रीय एकता आणि अभिमानाची भावना निर्माण करण्यास प्रेरित करतो. भारतीय हवाई दल राष्ट्रीय सुरक्षा, आपत्ती निवारण, बचाव कार्य, शांती मोहिमा आणि परदेशात अडकलेल्या भारतीय नागरिकांना मायदेशी परत आणण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. म्हणूनच, हवाई दलाचा गौरवशाली इतिहास, विकास आणि शौर्यपूर्ण कृत्ये उजागर करण्यासाठी हवाई दल दिन साजरा केला जातो.
वायुसेनेचे ब्रीदवाक्य “नभ: स्पृशं दीप्तम्” आहे
नौदल, सेना आणि हवाई दलाचे स्वतःचे ब्रीदवाक्य आहेत. भारतीय हवाई दलाचे ब्रीदवाक्य “नभ: स्पृशं दीप्तम्” आहे. भारतीय हवाई दलाचे ब्रीदवाक्य गीतेच्या अकराव्या अध्यायातून घेतले आहे. महाभारताच्या महाकाव्या युद्धादरम्यान कुरुक्षेत्राच्या युद्धभूमीवर भगवान श्रीकृष्णाने अर्जुनाला दिलेल्या शिकवणींपैकी हा एक आहे.
भारतीय वायुसेनेत अग्निवीर पदासाठी भरती प्रक्रिया सुरु; वाचा… काय आहे पात्रता? असा करा अर्ज!
आपले हवाई दल किती शक्तिशाली आहे?
भारतीय हवाई दल हे जगातील चौथे सर्वात शक्तिशाली हवाई दल आहे. त्यांच्याकडे १,७०० हून अधिक विमाने आणि १.४ लाख कर्मचारी आहेत. ते जगातील चार प्रमुख हवाई दलांपैकी एक आहे. भारतीय हवाई दलाकडे सुखोई-३० एमकेआय, राफेल, मिराज-२००० आणि स्वदेशी तेजस सारखी आधुनिक लढाऊ विमाने आहेत, जी शत्रूला घाबरवतात. भारतीय हवाई दलाकडे जगातील सर्वात उंच हवाई पट्टी आहे, जी १६,६१४ फूट उंचीवर दौलत बेग ओल्डी, लडाख येथे आहे. भारतीय हवाई दलाने १९४७, १९६५, १९७१, १९९९ आणि १९६२ च्या भारत-पाक युद्धांमध्ये आणि १९६२ च्या भारत-चीन युद्धात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली होती.
शिवाय, हवाई दलाने अनेक वेळा आपले पराक्रम दाखवले आहेत. हवाई दलाने ऑपरेशन मेघदूत (सियाचीन), ऑपरेशन सफेद सागर (कारगिल), ऑपरेशन पूमलाई, ऑपरेशन बालाकोट आणि अलिकडच्या ऑपरेशन सिंदूरमध्ये आपली ताकद दाखवली आहे. ऑपरेशन सिंदूरमध्ये, S-400 हवाई संरक्षण प्रणालीने पाकिस्तानचा प्रतिहल्ला हाणून पाडला. विंग कमांडर व्योमिका सिंग, कर्नल सोफिया कुरेशी (ऑपरेशन सिंदूर) आणि विंग कमांडर निकिता पांडे (ऑपरेशन बालाकोट) यासारख्या महिला अधिकाऱ्यांनी इतिहास रचला. भारतीय हवाई दलाने आपत्तींमध्ये जीवनदायिनी म्हणून काम केले आहे. २०१३ च्या उत्तराखंड पूर दरम्यान, भारतीय हवाई दलाने ३,५३६ मोहिमांमध्ये ४५ हेलिकॉप्टर चालवले आणि २३,८९२ लोकांना वाचवले. भारतीय हवाई दलाचे ब्रीदवाक्य, नभः स्पृश्यम् दीप्तम् (आकाशाला स्पर्श करा, तेजस्वी व्हा) हे भगवद्गीतेतून घेतले आहे. आज, ९३ व्या हवाई दल दिनी, ऑपरेशन सिंदूरमधील त्यांच्या अनुकरणीय कामगिरीबद्दल ९७ हवाई सैनिकांना सन्मानित केले जाईल.
