Puneet Balan (Photo Credit - X)
पुणे: पुणे शहराचा गणेशोत्सव (Pune Ganesh Utsav) हा भक्ती, परंपरा आणि भव्यतेसाठी ओळखला जातो. यंदाच्या उत्सवात धार्मिक श्रद्धेसोबतच एक नाव सातत्याने चर्चेत राहिले, ते म्हणजे प्रसिद्ध चित्रपट निर्माते आणि समाजसेवक पुनीत बालन (Puneet Balan). शहराच्या अनेक गणेश मंडळांच्या फलकांवर आणि रस्त्यांवरील बॅनर्सवर ‘हक्काचा माणूस’ या नावाने त्यांचे आभार मानले जात होते.
गणेशोत्सव हा केवळ पूजा-अर्चनेपुरता मर्यादित नसून तो सामाजिक आणि सांस्कृतिक जागृतीचे माध्यम आहे, हे लोकमान्य टिळक आणि भाऊसाहेब रंगारी यांनी दाखवून दिले. याच परंपरेचा वारसा जपत, यंदा अनेक मंडळांनी पर्यावरण संवर्धन, वृक्षारोपण, आणि विशेषतः डीजे-मुक्त गणेशोत्सवाचा संदेश दिला. या उपक्रमांना बळ देण्यासाठी पुनीत बालन यांनी मोठी मदत केली.
त्यांच्या सहकार्यामुळे अनेक मंडळांनी मोफत आरोग्य शिबिरे, रक्तदान शिबिरे आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले. याबाबत एका मंडळाच्या कार्यकर्त्याने सांगितले की, “गणेशोत्सव हा केवळ भक्तीचा नसून समाजाला काहीतरी परत देण्याची संधी आहे. पुनीत बालन यांच्यासारखे सहकारी मिळाल्याने आम्हाला अधिकाधिक भक्तांपर्यंत सेवा पोहोचवता येते.”
नुकत्याच व्हायरल झालेल्या एका पॉडकास्टमध्ये पुनीत बालन यांनी स्पष्ट केले की, त्यांना कोणतीही राजकीय महत्त्वाकांक्षा नाही. समाजसेवा आणि पुण्यातील गणेशोत्सवाला त्याचे मूळ पारंपरिक स्वरूप परत मिळवून देणे हेच त्यांचे ध्येय आहे. २०३० पर्यंत संपूर्ण पुणे डीजे-मुक्त गणेशोत्सव साजरा करेल, असे त्यांचे स्वप्न आहे.
श्रीमंत भाऊसाहेब रंगारी गणपती मंडळाशी जोडले गेल्याने त्यांची सांस्कृतिक छाप अधिक ठळक झाली आहे. त्यांच्या या कामामुळे ते थेट जनतेशी, विशेषतः युवावर्गाशी जोडले जात आहेत, असे विश्लेषकांचे म्हणणे आहे.
काही लोकांच्या मते, उत्सवापासून प्रसिद्धी दूर ठेवावी. परंतु, अनेक भक्त याकडे सकारात्मक दृष्टीकोनातून पाहतात. पुण्यातील रहिवासी स्नेहल पाटील सांगतात, “यशस्वी लोक जेव्हा परंपरेला हातभार लावतात आणि आरोग्य शिबिरे किंवा सामाजिक कार्य करतात, तेव्हा त्याचा थेट फायदा जनतेला होतो. पोस्टर्स तर आता काळाची गरज बनली आहे.” आज पुण्याच्या गल्लीबोळांत ढोल-ताशांचा गजर आणि ‘गणपती बाप्पा मोरया’चा जयघोष घुमतो आहे. हे स्पष्ट आहे की गणेशोत्सव आता केवळ पूजा-अर्चनेचा नाही, तर श्रद्धा, सेवा आणि सामाजिक प्रभावाचा उत्सव बनला आहे.
