फोटो सौजन्य- pinterest
आज कोजागरी पौर्णिमेचा उत्सव सर्वत्र मोठ्या उत्साहात साजरा केला जाणार आहे. ज्याला शरद पौर्णिमा किंवा रास पौर्णिमा असेही म्हटले जाते. ही पौर्णिमा तिथी आज सोमवार, 6 ऑक्टोबर रोजी आहे. श्रीमद्भागवत महापुराण आणि विष्णू पुराणात वर्णन केल्यानुसार ज्यावेळी देव आणि दानव क्षीरसागराचे मंथन करत होते तेव्हा अमृत, रत्ने आणि अनेक दिव्य गोष्टी बाहेर पडल्या आणि त्यातून महालक्ष्मी प्रकट झाल्या, असे म्हटले जाते. तो दिवस म्हणजे कोजागिरी पौर्णिमेची रात्र. जेव्हा चंद्र पूर्ण तेजात होता आणि आकाशात अमृताचा वर्षाव होत होता. आजचा दिवस देखील असाच आहे. जेव्हा शरद पौर्णिमेचा चंद्र, सोळा चरणांनी भरलेला, आकाशात दिसेल आणि चंद्रप्रकाशात, देवी लक्ष्मी प्रत्येक घरात येऊन आपले आशीर्वाद देईल. म्हणूनच आजच्या दिवसाला कोजागरी पौर्णिमा म्हणतात. कोजागिरी पौर्णिमेचा अर्थ “जागृत कोण आहे?” असा होतो. कोजागिरी पौर्णिमेच्या रात्री देवी लक्ष्मीची पूजा कशी करायची आणि नैवेद्य दाखवण्यासाठी मुहूर्त काय आहे ते जाणून घेऊया.
कोजागिरी पौर्णिमेला शरद पौर्णिमा असे म्हटले जाते. कोजागरी हा शब्द दोन संस्कृत शब्दांपासून आला आहे – कण जागर्ती याचा अर्थ कोण जागा आहे? असे मानले जाते की या रात्री देवी लक्ष्मी पृथ्वीवर भ्रमण करते आणि जे भक्त या रात्री जागृत राहतात आणि चांगल्या कर्मांमध्ये, पूजामध्ये किंवा ध्यानात मग्न राहतात, त्यांना देवी लक्ष्मी संपत्ती, समृद्धी आणि सौभाग्य प्रदान करते. स्कंद पुराणात म्हटल्यानुसार, को जागर्ति इति लक्ष्मीः प्रीता भवति जागृते । याचा अर्थ असा होतो की, या रात्री जागरण करणाऱ्या व्यक्तीवर लक्ष्मी प्रसन्न होते.
आज कोजागिरी पौर्णिमेच्या दिवशी वृद्धी योग आणि ध्रुव योग हे दोन शुभ योग तयार होत आहेत. शिवाय, आज चंद्र उत्तरा भाद्रपद नक्षत्रात संक्रमण करेल, ज्यामुळे या दिवसाचे महत्त्व आणखी वाढेल.
कोजागिरी पौर्णिमेच्या दिवशी देवीची पूजा करण्यासाठी सर्वोत्तम मुहूर्त रात्री 8.30 ते मध्यरात्री 12 वाजेपर्यंत असेल. या काळात चंद्राचे अमृत किरण सर्वात प्रभावी असतात. त्यासोबतच दुपारी 12.23 ते रात्री 10.53 पर्यंत भद्रा देखील असेल. तरी त्याचा देवीची पूजा करताना कोणताही परिणाम होणार नाही. घरामधील उत्तर किंवा पूर्वेकडील बाजूला देवीची पूजा करा. त्यानंतर पांढऱ्या रंगांचे वस्त्र पसरवून आठ दिवे लावा. लक्ष्मी देवीभोवती चार आणि प्रत्येक दिशेने चार. तसेच चंद्रप्रकाशाखाली एक दिवा ठेवा.
पूजा करताना तुमच्या उजव्या हातामध्ये पाणी घ्या आणि “ओम श्रीं ह्रीं क्लीम श्री महालक्ष्म्यै नमः” या मंत्रांचा जप करा. पौर्णिमेच्या दिवशी देवी लक्ष्मीला आवाहन करा. माझ्या घरात कायमचे सुख, समृद्धी आणि सौभाग्य आणा. ओम केशवाय नम:, ओम माधवाय नम:, ओम गोविंदाय नम: असे म्हणत आचमन करा. कलशात पाणी, सुपारी, तांदूळ, पंचरत्न (जर असेल तर) घाला, त्यावर आंबा किंवा अशोकाची पाने ठेवा आणि नारळ स्थापित करा. त्यानंतर ओम कलशस्य मुखे विष्णु, कंठे रुद्र, तळे हरी. मध्यं मातरः सर्वः, संस्थाः सर्वतो मम । या मंत्रांचा जप करा. चित्र किंवा मूर्तीसमोर दिवा लावून या मंत्राचा जप करा. ओम श्री ह्रीं क्लीम श्री सिद्ध लक्ष्मी नमः। आवाहयामि, स्थापयामि, पूज्यामि नमः।
तसेच देवीचे चित्र उत्तरेकडे तोंड करून ठेवा. सर्वत्र गंगाजल शिंपडा. कुंकू, तांदूळ, फुले, कढई, धणे, हळद आणि पूजेशी संबंधित इतर वस्तू अर्पण करा. चंद्रप्रकाशात ठेवण्यासाठी तुम्ही केलेली खीर, मसाले दूध प्रथम देवीला अर्पण करा. आता ओम श्री ह्रीम क्लीम श्री सिद्ध लक्ष्म्य नम: किंवा ओम महालक्ष्म्यै च विद्महे, विष्णुपत्नी च धीमही. तन्नो लक्ष्मी: प्रचोदयात् या मंत्राचा जप करा. शक्य असल्यास कमळाच्या माळेने 108 वेळा हा मंत्र जप करा. तुपाच्या दिव्याने देवीची आरती करा. मध्यरात्री, चंद्राला पाणी, दूध, साखर मिठाई आणि पाणी अर्पण करा. 11 वेळा ओम सोमय नमः चा जप करा. सकाळी, कुटुंबातील सर्व सदस्यांनी प्रसाद म्हणून ही खीर खावी.
कोजागिरी पौर्णिमेच्या दिवशी चंद्रोद्याची वेळ संध्याकाळी 5.27
खीर किंवा मसाले दुधाचा नैवेद्य दाखविण्यासाठी वेळ रात्री 10.53 नंतर
(टीपः धर्म, ज्योतिष, वास्तु, फेंगशुई इत्यादी विषयांवरील लेख/बातम्या केवळ वाचकांच्या माहितीसाठी आहेत. यासंबंधी कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे. आमचे उद्दिष्ट फक्त वाचकांना माहिती देणे आहे. Navarashtra या तथ्यांची पुष्टी करू शकत नाही.)
