ASEAN Summit 2025
क्वालालंपूर येथे पार पडलेल्या ASEAN Summit आसियान शिखर परिषदेत एक अनोखा प्रसंग घडला. अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प Donald Trump उपस्थित असतानाही संपूर्ण लक्ष वेधून घेतले ते भारताने. फिलिपिन्सचे राष्ट्राध्यक्ष फर्डिनांड मार्कोस ज्युनियर यांनी भारताच्या नेतृत्व, धोरण आणि जागतिक भूमिकेचं खुलेपणाने कौतुक केलं.
या वर्षी भारताचं प्रतिनिधित्व परराष्ट्रमंत्री सुब्रह्मण्यम जयशंकर Subrahmanyam Jaishankar यांनी केलं होतं. तर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी PM Narendra Modi यांनी परिषदेला व्हर्च्युअल माध्यमातून संबोधित केलं. आपल्या भाषणात मोदी म्हणाले, “एकविसावं शतक हे भारताचं शतक ठरणार आहे,” असं सांगत त्यांनी भारताच्या वाढत्या जागतिक प्रभावावर भर दिला.
तथापि, संपूर्ण परिषदेचं लक्ष वेधून घेतलं ते मार्कोस ज्युनियर यांच्या वक्तव्यांनी. त्यांनी भारताच्या शांततापूर्ण परराष्ट्र धोरणाचं आणि आंतरराष्ट्रीय कायद्याच्या पालनासाठी असलेल्या कटिबद्धतेचं विशेष कौतुक केलं. त्यांनी म्हटलं, “भारत आसियानसाठी एक मजबूत आणि विश्वासार्ह भागीदार आहे. समुद्रातील कायद्याचं पालन आणि शांततेसाठी त्यांची भूमिका आदर्श आहे.”
भारत-आसियान संबंधांचा नवा अध्याय
भारत आणि आसियान देशांमधील संबंध गेल्या काही वर्षांत अधिक बळकट झाले आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या ‘अ‍ॅक्ट ईस्ट पॉलिसी’ मुळे भारताने दक्षिण-पूर्व आशियातील देशांशी व्यापार, सांस्कृतिक आणि सुरक्षाविषयक संबंध दृढ केले आहेत.2024 मध्ये भारत आणि आसियान यांच्यातील व्यापार 131 अब्ज डॉलर्सवर पोहोचला असून, 2025 पर्यंत तो 200 अब्ज डॉलर्सपर्यंत नेण्याचं उद्दिष्ट ठेवण्यात आलं आहे. आज जवळपास भारताच्या 25 टक्के परकीय गुंतवणुकीचा संबंध आसियान देशांशी आहे.
याशिवाय, भारताने मांडलेला ‘मुक्त आणि खुला इंडो-पॅसिफिक प्रदेश’ हा विचार फिलिपिन्स, व्हिएतनाम आणि इतर दक्षिण-पूर्व आशियाई देशांना अत्यंत महत्त्वाचा वाटतो. चीनकडून वाढत्या दडपशाहीच्या पार्श्वभूमीवर भारताचं संतुलित आणि ठाम नेतृत्व या देशांसाठी विश्वासार्ह ठरतं आहे.
संस्कृती, इतिहास आणि धोरण यांचा संगम
भारत आणि आसियान देशांमधील संबंध केवळ राजकीय नाहीत, तर सांस्कृतिक पातळीवरही खोलवर रुजलेले आहेत. बौद्ध आणि हिंदू संस्कृतीच्या माध्यमातून दोन्ही प्रदेशांमध्ये हजारो वर्षांपासून नातं टिकून आहे. याचं उत्तम उदाहरण म्हणजे कंबोडियातील अंगकोरवाट मंदिर.आज दोन मिलियनहून अधिक भारतीय मूळचे नागरिक आसियान देशांमध्ये स्थायिक आहेत. हे भारत आणि त्या देशांमधील सामाजिक व आर्थिक संबंधांना अधिक बळ देतात.धोरणात्मक दृष्टिकोनातून, भारताचा क्वाड गठबंधनात (भारत, अमेरिका, जपान, ऑस्ट्रेलिया) सहभाग आसियान देशांच्या सुरक्षाविषयक भूमिकेला पूरक ठरतो. भारताचं संतुलित आणि शांततापूर्ण नेतृत्व आशिया खंडात स्थैर्य आणणारं ठरत आहे.
फिलिपिन्स राष्ट्राध्यक्षांचे भारतावरील कौतुक केवळ राजनैतिक नव्हे, तर प्रतीकात्मकदृष्ट्याही महत्त्वाचं आहे. ट्रम्पसारख्या नेत्यांच्या उपस्थितीत भारताला मिळालेलं हे आंतरराष्ट्रीय मानांकन स्पष्टपणे दाखवते की, भारत आता केवळ एक सहयोगी नाही, तर आशियाच्या शांततेचा आणि विकासाचा आधारस्तंभ बनला आहे.
