प्रश्न असा आहे की महिला संयुक्त कुटुंबापेक्षा विभक्त कुटुंबात का राहणे पसंत करतात. विभक्त कुटुंबाचे फायदे आणि तोटे काय असू शकतात? ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
International Day Of Families 2025 : दरवर्षी १५ मे रोजी ‘आंतरराष्ट्रीय कुटुंब दिन’ साजरा केला जातो. या दिवशी कुटुंबसंस्थेचे महत्त्व अधोरेखित करून समाजात त्याविषयी जागृती निर्माण केली जाते. सध्या झपाट्याने बदलणाऱ्या जीवनशैलीमध्ये संयुक्त कुटुंबाचे विभक्त कुटुंबात रूपांतर मोठ्या प्रमाणावर होत आहे. विशेषतः महिला वर्गामध्ये विभक्त कुटुंबात राहण्याची प्रवृत्ती अधिक दिसून येत आहे. या बदलामागे केवळ सामाजिक किंवा आर्थिक कारणं नसून महिलांच्या वैयक्तिक स्वातंत्र्याची, करिअरची, मानसिक शांतीची आणि जीवनशैलीतील लवचिकतेची गरजदेखील कारणीभूत ठरते.
महिलांना विभक्त कुटुंबात राहताना स्वतःचे निर्णय घेण्याचे स्वातंत्र्य मिळते. मुलांचे संगोपन, घरातील सजावट, करिअरचे निर्णय किंवा दैनंदिन व्यवहार यामध्ये स्वतंत्र हस्तक्षेपाचा अधिकार त्यांच्याकडे राहतो. संयुक्त कुटुंबात अनेकदा निर्णयासाठी इतरांची मते विचारात घ्यावी लागतात, जी गोष्ट काही महिलांना मर्यादित करणारी वाटते.
संयुक्त कुटुंबात भिन्न विचारसरणी, परंपरा आणि अपेक्षांमुळे अनेकदा वाद उद्भवतात. यामुळे महिलांवर मानसिक दडपण येते. याच्या विपरीत, विभक्त कुटुंबात शांततेचे आणि नियंत्रणाचे वातावरण असते, जे मानसिक आरोग्यासाठी लाभदायक ठरते.
काम करणाऱ्या महिलांसाठी ऑफिस आणि घराचा समतोल राखणे आवश्यक असते. विभक्त कुटुंबात कर्तव्यांची व्याप्ती कमी असल्याने, त्यांना दोन्ही जबाबदाऱ्या सहज पार पाडता येतात.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारताचा Kirana Hills वरील अणु केंद्रावर हल्ला? अमेरिकेची पहिली प्रतिक्रिया, तपासणीसाठी पथक रवाना
आधुनिक महिलांना त्यांच्या तत्त्वांनुसार मुलांचे संगोपन करायचे असते. संयुक्त कुटुंबात यावर परंपरेचा किंवा वडीलधाऱ्यांचा प्रभाव अधिक असतो, ज्यामुळे महिलांना त्यांच्या विचारांनुसार निर्णय घेणे कठीण जाते.
( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
मानसिक शांती आणि वैयक्तिक जागा
कमी सदस्यांमुळे वेळ आणि लक्ष अधिक प्रभावीपणे वाटता येते.
घरगुती कलह कमी होतो
सदस्य कमी असल्याने विचारांच्या संघर्षांची शक्यता कमी असते.
निर्णय घेण्याचे स्वातंत्र्य
पती-पत्नी स्वतःच्या कुटुंबासाठी निर्णय घेतात – अधिक व्यावहारिक आणि समर्पक.
जीवनशैलीत लवचिकता
इच्छेनुसार जीवनशैली अवलंबणे शक्य होते – समायोजनाची गरज कमी.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘पुन्हा दहशतवादी छावण्या उभारणार…’ शाहबाज शरीफ यांनी खुली केली देशाची तिजोरी
1. कौटुंबिक प्रेम आणि स्नेह कमी होतो
आजी-आजोबा, काका-काकू यांच्याकडून मिळणारे प्रेम व संस्कार मुलांना मिळत नाहीत.
2. आपत्कालीन वेळी आधाराचा अभाव
एकटे राहणाऱ्या कुटुंबांना संकटाच्या वेळी जास्त अडचणींचा सामना करावा लागतो.
3. दुहेरी जबाबदाऱ्या
महिलांना घर व ऑफिस दोन्ही सांभाळावे लागते – थकवा व तणाव अधिक.
4. एकटेपणा आणि नैराश्याचा धोका
सण-उत्सव किंवा सुट्टीच्या काळात अनेकदा एकटेपणाची भावना तीव्र होते.
5. सामाजिक आणि पारंपरिक मूल्यांचा र्‍हास
मुलांना कौटुंबिक मूल्यांची जाणीव होण्याची शक्यता कमी होते.
आधुनिक काळात महिलांचे विभक्त कुटुंबात राहणे ही स्वतंत्र निर्णयांची, आत्मसन्मानाची आणि करिअरला गती देण्याची एक प्रेरक प्रवृत्ती आहे. मात्र त्याचे सामाजिक, भावनिक आणि कौटुंबिक परिणाम देखील आहेत. म्हणूनच, कुटुंब कोणतेही असो – एकमेकांशी संवाद, समजूत आणि सहकार्याचे नाते टिकवणेच खरी गरज आहे. कुटुंब म्हणजे फक्त एकत्र राहणे नाही, तर एकमेकांच्या भावनांचा आदर राखत प्रेमाने एकत्र जगणे होय.
