ग्वादर विमानतळ एक मोठं रहस्य; पाकिस्तानमधील गूढ प्रकल्प की चीनची युद्धसंबंधी चाल? ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
नवी दिल्ली – पाकिस्तानमधील सर्वात महागडे आणि अत्याधुनिक मानले जाणारे न्यू ग्वादर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ अद्यापही प्रवासी आणि उड्डाणांपासून दूर आहे. हा विमानतळ चीनने 240 दशलक्ष डॉलर्स (सुमारे 20.79 अब्ज रुपये) खर्चून बांधला असून, ऑक्टोबर 2024 मध्ये पूर्ण झाला. मात्र, त्याचा अद्याप वापर सुरू झालेला नाही, त्यामुळे तो एक रहस्यच बनून राहिला आहे.
ग्वादर: चीनच्या महत्त्वाकांक्षेचा भाग
न्यू ग्वादर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ पाकिस्तानच्या नैऋत्य भागातील बलुचिस्तान प्रांतात स्थित आहे. हा भाग गरिबी, अस्थिरता आणि फुटीरतावादी चळवळींमुळे प्रसिद्ध आहे. चीन गेल्या काही वर्षांपासून या भागात अब्जावधी डॉलर्सची गुंतवणूक करत आहे. त्यामागे चीन-पाकिस्तान इकॉनॉमिक कॉरिडॉर (CPEC) हा मुख्य उद्देश आहे, जो चीनच्या पश्चिमेकडील शिनजियांग प्रांताला थेट अरबी समुद्राशी जोडतो. या विमानतळाच्या बांधकामासह चीनने ग्वादरमध्ये मोठी गुंतवणूक केली आहे. मात्र, हा प्रकल्प स्थानिकांसाठी नसून चिनी नागरिक आणि व्यावसायिकांसाठी सुरक्षित प्रवेशद्वार असल्याचा संशय पाकिस्तान-चीन संबंधांचे अभ्यासक अझीम खालिद यांनी व्यक्त केला आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : अखेर ट्रॅफिक जामचं टेन्शन संपलं, मार्केटमध्ये आली उडणारी कार; ‘इतक्या’ किमतीत होणार उपलब्ध
विमानतळ असूनही वर्दळ नाही
ग्वादर विमानतळाचे आश्चर्य म्हणजे, तो पूर्ण झाल्यानंतरही अद्याप कार्यान्वित नाही. येथे प्रवासी नाहीत, उड्डाणे नाहीत आणि सुरक्षा व्यवस्था देखील नाही. एवढ्या मोठ्या प्रकल्पासाठी स्थानिकांना कुठलाच लाभ मिळाला नसल्याचे दिसून येते. याशिवाय, संपूर्ण ग्वादर शहर राष्ट्रीय वीज ग्रीडला जोडलेले नाही. येथे वीज इराणकडून किंवा सौर ऊर्जेतून मिळते. शहरात 90,000 लोकसंख्या असताना 400,000 प्रवाशांची क्षमता असलेला विमानतळ आवश्यक का आहे, हा प्रश्न स्थानिकांना पडला आहे.
बलुचिस्तानमधील असंतोष आणि चीनचे सामरिक हित
ग्वादर हे संसाधनसमृद्ध असूनही अनेक दशकांपासून अस्थिरतेने ग्रासलेले आहे. बलुच फुटीरतावादी गट राज्याच्या शोषणाविरोधात संघर्ष करत असून, त्यांनी पाकिस्तानी लष्कर आणि CPEC प्रकल्पात काम करणाऱ्या चिनी नागरिकांवर हल्ले केले आहेत.चीनने गुंतवणूक वाढवली असली, तरी स्थानिक नागरिकांना रोजगार, सुविधा आणि सुरक्षिततेऐवजी कडवट लष्करी बंदोबस्ताचा सामना करावा लागत आहे. ग्वादरमध्ये मोठ्या प्रमाणावर चौक्या, बॅरिकेड्स आणि सैनिक तैनात करण्यात आले आहेत. इतकेच नाही तर चिनी कामगार आणि पाकिस्तानच्या व्हीआयपींसाठी शहरातील रस्ते वारंवार बंद केले जातात.
गुप्तता आणि स्थानिकांच्या समस्या
ग्वादर शहरात येणाऱ्या पत्रकारांवर गुप्तचर विभागाचे बारकाईने लक्ष असते. स्थानिक बाजारपेठ आणि रहिवासी क्षेत्र अत्यंत संवेदनशील मानले जाते. एवढेच नाही, तर स्थानिक नागरिकांना आपली ओळख सुद्धा वारंवार सिद्ध करावी लागते. 76 वर्षीय स्थानिक रहिवासी खुदा बख्श हाशिम यांच्या मते, पूर्वी ग्वादरमध्ये लोक मुक्तपणे प्रवास करू शकत होते. मात्र, आता परिस्थिती पूर्णपणे बदलली आहे. त्यांनी खंत व्यक्त करत सांगितले की, “आम्ही येथे जन्मलेलो आणि राहणारे आहोत, पण आम्हालाच स्वतःची ओळख सिद्ध करावी लागते.”
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘लॉरेंस भाई के लिए जान भी हाजिर…’ पाकिस्तानी गँगस्टर शेहजादच्या व्हिडिओने उडाली एकच खळबळ
ग्वादर विमानतळ: पाकिस्तानसाठी की चीनसाठी?
न्यू ग्वादर आंतरराष्ट्रीय विमानतळाने पाकिस्तानला किती फायदा होईल, हे सांगणे कठीण आहे. मात्र, तो चीनच्या सामरिक गरजांसाठी तयार करण्यात आला आहे, असे दिसून येते. पाकिस्तान सरकारने या प्रकल्पाला देशाच्या विकासासाठी महत्त्वाचा मानले असले, तरी स्थानिक नागरिकांना त्याचा फारसा उपयोग झालेला नाही. ग्वादरचा हा विमानतळ एका रहस्यासारखा उभा आहे, जिथे ना प्रवासी आहेत, ना विमानं आहेत आणि ना स्थानिकांसाठी कोणतेही फायदे. त्यामुळे येत्या काळात या प्रकल्पाच्या भविष्यासंदर्भात मोठी अनिश्चितता कायम आहे.