रशिया-युक्रेन युद्धातील पुढील बैठक रहस्यमय; पुतिनच्या प्रवक्त्याचे संकेत, ट्रम्प-पुतिन चर्चेनंतर वाढली अपेक्षा ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
Putin spokesperson hints next meeting : रशिया-युक्रेन युद्धाला दोन वर्षांहून अधिक काळ उलटला असला तरी त्याचा शेवट अजूनही दूरच दिसतो आहे. मात्र, नुकतीच अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प आणि रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्यात झालेल्या बैठकीनंतर जगभरातील नजरा पुन्हा एकदा या संघर्षाच्या संभाव्य समाप्तीकडे वळल्या आहेत. अलास्का येथील आर्क्टिक वॉरियर कन्व्हेन्शन सेंटरमध्ये १५ ऑगस्ट रोजी झालेल्या या भेटीत दोन्ही नेत्यांनी रशिया-युक्रेन संघर्ष थेट संवादातून सोडवण्याची गरज मान्य केली.
कारण रशिया आणि युक्रेनमधील युद्धामुळे केवळ युरोपच नव्हे तर संपूर्ण जगाची अर्थव्यवस्था, ऊर्जा पुरवठा, अन्नधान्य बाजारपेठ आणि भू-राजकीय समीकरणे हादरली आहेत. अशा वेळी, रशिया आणि अमेरिकेच्या उच्चस्तरीय चर्चेचा सूर बदलल्यास, शांततेची नवीन शक्यता निर्माण होऊ शकते.
या घडामोडींनंतर पुतिन यांचे खास प्रवक्ते दिमित्री पेस्कोव्ह यांनी दिलेले विधान अधिकच महत्त्वाचे ठरले आहे. त्यांनी म्हटले, “रशिया-युक्रेनमधील संवाद सुरू आहे, पण इस्तंबूलमध्ये होणाऱ्या पुढील फेरीची तारीख सध्या सांगता येणार नाही. अशा बैठका यशस्वी करण्यासाठी दोन्ही पक्षांनी गंभीर आणि ठोस तयारी करणे अत्यावश्यक आहे.” यावरून हे स्पष्ट होते की रशिया पुढील टप्प्यासाठी तातडीने घाईत नाही, तर योग्य वेळी आणि योग्य तयारीनिशी पुढे जाण्याच्या भूमिकेत आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : 128 वर्षांपूर्वी डोके नेले होते कापून, ट्रॉफीसारखे सजवले; आता फ्रान्सने परत केली ‘या’ देशाच्या राजाची कवटी
पेस्कोव्ह यांनी आणखी एका मुद्द्याकडे लक्ष वेधले. त्यांनी म्हटले की, जर पुढील चर्चा उच्चस्तरीय किंवा सर्वोच्च पातळीवर व्हायच्या असतील, तर त्या केवळ औपचारिकतेसाठी न होता खऱ्या अर्थाने फलदायी ठराव्यात, यासाठी गंभीर तयारी होणे आवश्यक आहे. म्हणजेच, भविष्यात पुतिन-झेलेन्स्की यांची बैठक होण्याची शक्यता पूर्णपणे नाकारलेली नाही, पण त्याआधी पुरेशी पार्श्वभूमी तयार करावी लागेल.
युक्रेनमधील संघर्षाला अधिक गुंतागुंतीचे स्वरूप देणारा एक मुद्दा म्हणजे नाटोची भूमिका. युरोपियन सैन्याची युक्रेनमध्ये संभाव्य तैनाती आणि नाटोचा वाढता विस्तार याविषयी पेस्कोव्ह यांनी कडवट भूमिका मांडली. ते म्हणाले, “या कल्पनेबद्दल आमचा दृष्टिकोन नकारात्मक आहे. नाटोची लष्करी उपस्थिती आणि विस्तार हाच या संघर्षाचा मुख्य कारणांपैकी एक आहे.” यावरून रशियाची भूमिका पुन्हा स्पष्ट झाली की, जोपर्यंत युक्रेन नाटोच्या प्रभावातून बाहेर पडत नाही किंवा त्यावरील दबाव कमी होत नाही, तोपर्यंत संघर्ष शमण्याची शक्यता फारशी नाही.
या पार्श्वभूमीवर, डोनाल्ड ट्रम्प आणि पुतिन यांच्यातील चर्चा अनेक अर्थांनी महत्त्वाची मानली जाते. ट्रम्प यांनी त्यांच्या कारकिर्दीतही रशियाशी नवे संबंध प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न केला होता. आता पुन्हा एकदा त्यांनी थेट संवाद साधून संघर्ष संपवण्याच्या दिशेने वातावरण तयार केले आहे. रशियाचे राष्ट्राध्यक्षांचे सहाय्यक युरी उशाकोव्ह यांनीही स्पष्ट केले की, दोन्ही नेत्यांनी रशिया आणि युक्रेनमध्ये थेट संवाद साधण्याचे आणि तो उच्चस्तरीय पातळीवर नेण्याचे मान्य केले आहे. त्यामुळे जगभरातील निरीक्षक आता उत्सुकतेने पाहत आहेत की, पुढील काही आठवड्यांत या बैठकींना कोणते स्वरूप येते.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Ramallah Raid : इस्रायली सैन्याचा पराक्रम; वेस्ट बँकमध्ये छाप्यादरम्यान पॅलेस्टिनींचे 4 कोटी रुपये जप्त
आजवर अनेकदा शांततेसाठी वाटाघाटी झाल्या, परंतु परिणाम शून्य राहिले. तरीसुद्धा, पेस्कोव्ह यांच्या संकेतांमुळे एक नवी आशा निर्माण झाली आहे. युद्धाचा थकवा दोन्ही बाजूंवर दिसून येतो आहे. युक्रेनला पाश्चात्त्य मदतीवर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून राहावे लागत आहे, तर रशियावरही दीर्घकालीन आर्थिक आणि मानवी ताण वाढला आहे. त्यामुळे, आता या युद्धाचा तोडगा काढणे अपरिहार्य बनले आहे. पण हेही तितकेच खरे की, शांतता ही केवळ राजकीय घोषणांनी किंवा बैठकीच्या तारखा जाहीर करून साध्य होणार नाही. त्यासाठी प्रत्येक बाजूने सखोल तयारी, वास्तववादी अपेक्षा आणि परस्पर सवलती द्याव्या लागतील. जगभरातील देश आणि सामान्य नागरिक आता एका गोष्टीसाठी प्रार्थना करत आहेत – की हा रक्तरंजित संघर्ष लवकरच संपावा आणि शांतीचा नवा अध्याय सुरू व्हावा.