हिंदी महासागर – अमेरिका आणि इराण यांच्यातील वाढते तणाव पुन्हा एकदा जगभरातील सुरक्षाव्यवस्थेच्या केंद्रस्थानी आले आहे. हिंदी महासागरात वसलेला अमेरिका नियंत्रित दिएगो गार्सिया नौदल तळ पुन्हा एकदा संकटात सापडला असून, संभाव्य इराणी क्षेपणास्त्र हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या आदेशानुसार F-15 लढाऊ विमाने तैनात करण्यात आली आहेत.
ही तैनाती केवळ एखाद्या यंत्रणात्मक उपाययोजना म्हणून नव्हे, तर इराणकडून मिळालेल्या विशिष्ट गुप्त माहितीच्या आधारे करण्यात आल्याचे वृत्त आहे. अमेरिका या तळावरून याआधीही इराण समर्थित हुथी बंडखोरांवर जोरदार हल्ले करत आली आहे. त्यामुळे दिएगो गार्सिया हे तळ इराणच्या थेट लक्ष्यावर असल्याचे स्पष्ट संकेत मिळत आहेत.
अत्याधुनिक F-15 आणि B-52H बॉम्बर्स सज्ज
मिळालेल्या माहितीनुसार, १४ मेपासून या तळावर किमान ४ F-15 लढाऊ विमाने तैनात करण्यात आली आहेत. यासोबतच आधीपासूनच येथे तैनात असलेले ४ B-52H बॉम्बर्स, KC-135 टँकर विमाने आणि C-17 मालवाहू विमान देखील युद्धसज्ज स्थितीत आहेत. यूएस इंडो-पॅसिफिक कमांडचे मीडिया ऑफिसर मॅथ्यू कॉमर यांनी स्पष्ट केलं की, “येथे तैनात असलेल्या सैनिकांच्या सुरक्षेसाठी ही विमाने पाठवण्यात आली आहेत.” याआधी उपग्रह प्रतिमांमधूनही F-15 विमाने तैनात झाल्याचे संकेत मिळाले होते.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारत-जपान अंतराळ सहकार्याचा नवा अध्याय सुरु; चांद्रयान-5 साठी JAXA सोबत इस्रोची दमदार भागीदारी
दिएगो गार्सिया – अमेरिकेचा सामरिक किल्ला
मालदीवच्या दक्षिणेस असलेला दिएगो गार्सिया हा चागोस द्वीपसमूहातील एक महत्त्वाचा तळ आहे, जो मॉरिशसचा भूभाग असला तरी अनेक दशकांपासून अमेरिकेच्या ताब्यात आहे. हा तळ अमेरिका आणि ब्रिटनच्या सामरिक भागीदारीचा भाग आहे आणि गोपनीय मोहिम, अंतराळ दलाचे नियंत्रण, आण्विक पाणबुड्यांचे थांबे आणि लांब पल्ल्याच्या हवाई मोहिमांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. मार्च महिन्यात येथे तात्पुरत्या स्वरूपात ६ B-2 स्टेल्थ बॉम्बर्स तैनात करण्यात आले होते. ही विमाने नंतर इराण समर्थित हुथी बंडखोरांवर प्राणघातक हल्ल्यासाठी वापरण्यात आली होती. त्यामुळे या तळाची धोक्याची पातळी लक्षणीयरीत्या वाढली आहे.
इराणकडून वाढती हल्ल्याची शक्यता
इराणने अलीकडेच आपल्या नौदलाची उपस्थिती हिंदी महासागरात वाढवली आहे. विशेष म्हणजे, इराणकडे अशा युद्धनौका आणि ड्रोन सिस्टीम्स आहेत ज्या मोठ्या क्षेपणास्त्र हल्ल्यासाठी वापरल्या जाऊ शकतात. इराणकडून दिल्या जाणाऱ्या धमक्यांमध्ये दिएगो गार्सिया तळाचे नाव स्पष्टपणे घेतले गेले नसले तरी त्याचा संदर्भ वारंवार आढळून येतो. इराणच्या प्रॉक्सी गटांमध्ये हुथी बंडखोर हे सर्वात आक्रमक गट मानले जातात, ज्यांनी यापूर्वीही यमन आणि सौदी अरबीया या भागांमध्ये ड्रोन व क्षेपणास्त्र हल्ले केले आहेत. त्याच धर्तीवर, दिएगो गार्सिया हा हल्ल्याच्या संभाव्य सूचीवर असल्याचे अमेरिकन गुप्तचर यंत्रणांचे मत आहे.
राजकीय आणि सामरिक संकेत – ट्रम्प यांची रणनीती
डोनाल्ड ट्रम्प यांचा या तैनातीमागे स्पष्ट हस्तक्षेप असून, हे बायडेन प्रशासनाच्या तुलनेत अधिक आक्रमक धोरणांचे प्रतीक मानले जात आहे. ट्रम्प यांनी याआधीही इराणविरोधी मोहिमांमध्ये कठोर भूमिका घेतली होती आणि ही तैनाती आगामी अमेरिकन निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर एक सामरिक संदेशही ठरू शकतो.
F-15 लढाऊ विमाने ही अमेरिका निर्मित सर्वाधिक प्रभावी आणि अचूकता असलेली विमाने मानली जातात. इराणने अलीकडे इस्रायलवर केलेल्या क्षेपणास्त्र हल्ल्याच्या वेळी याच विमानांनी त्यांची हल्लेखोरी हाणून पाडली होती. त्यामुळे दिएगो गार्सिया तळावर F-15 ची तैनाती ही केवळ बचावात्मक नाही, तर आक्रमक सामर्थ्याचेही प्रतीक आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारताच्या हाती ‘ड्रॅगनचा खजिना’; चीनच्या ‘या’ गुप्त लष्करी तंत्रज्ञानावर जगाची नजर, ‘Five Eyes’ आणि फ्रान्सकडूनही मागणी
हिंदी महासागरात रणगर्जना?
अमेरिका आणि इराण यांच्यातील संघर्षाचा केंद्रबिंदू मध्यपूर्वेतून हिंदी महासागराच्या दिशेने सरकतो आहे, हे स्पष्टपणे दिसून येते. दिएगो गार्सिया तळावरची F-15 लढाऊ विमाने तैनाती आणि आधीच तिथे उपस्थित असलेल्या बळांची एकत्रित ताकद ही अमेरिका कोणत्याही संभाव्य हल्ल्याला तोंड देण्यासाठी पूर्ण सज्ज असल्याचे सूचित करते. आता जगाची नजर या तळाकडे आणि त्या भोवतालच्या तणावपूर्ण परिसराकडे लागली आहे, जिथे कोणताही चुकलेला निर्णय भविष्यातील मोठ्या संघर्षाचे कारण ठरू शकतो.
