भारताने ट्रम्प टॅरिफला न जुमानता रशियन तेलाची केली आयात (फोटो सौजन्य - इन्स्टाग्राम/iStock)
चीननंतर भारत दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा खरेदीदार: अहवाल
युरोपियन रिसर्च सेंटर CREA ने एका अहवालात म्हटले आहे की नोव्हेंबरमध्ये चीननंतर भारत रशियन कच्च्या तेलाचा दुसरा सर्वात मोठा खरेदीदार होता. यापूर्वी, ऑक्टोबरमध्ये, भारताने रशियाकडून २.५ अब्ज युरो किमतीचे कच्चे तेल खरेदी केले. नोव्हेंबरमध्ये रशियाच्या एकूण कच्च्या तेल निर्यातीपैकी ४७% चीनला, ३८% भारताला, ६% तुर्कीला आणि ६% युरोपियन युनियनला गेले.
सेंटर फॉर रिसर्च ऑन एनर्जी अँड क्लीन एअर (CREA) ने म्हटले आहे की ऑक्टोबरच्या तुलनेत भारताची रशियाकडून कच्च्या तेलाची आयात ४% वाढली आहे, तर एकूण आयातीचे प्रमाण जवळपास स्थिर राहिले आहे. गेल्या पाच महिन्यांतील ही सर्वाधिक खरेदी होती. संघटनेचा अंदाज आहे की डिसेंबरमध्येही खरेदी वाढू शकते, कारण अमेरिकेने रशियन तेलावरील निर्बंध लागू होण्यापूर्वी काही तेल टँकर निघून गेले होते.
अमेरिकेच्या निर्बंधांचा कोणताही परिणाम झाला नाही
२२ ऑक्टोबर रोजी अमेरिकेने युक्रेन युद्धासाठी रशियाच्या निधीवर मर्यादा घालण्याच्या उद्देशाने प्रमुख रशियन तेल कंपन्या, रोसनेफ्ट आणि लुकऑइलवर निर्बंध लादले. या निर्बंधांनंतर, रिलायन्स इंडस्ट्रीज, एचपीसीएल, एचपीसीएल-मित्तल एनर्जी आणि मंगलोर रिफायनरी अँड पेट्रोकेमिकल्स लिमिटेड यांनी रशियन तेलाची आयात तात्पुरती स्थगित केली. तथापि, इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशनसारख्या सार्वजनिक क्षेत्रातील कंपन्या गैर-मंजूर रशियन पुरवठादारांकडून खरेदी करत आहेत.
सरकारी कंपन्यांनी बरेच रशियन तेल खरेदी केले: अहवाल
सीआरईएने म्हटले आहे की, “नोव्हेंबरमध्ये खाजगी तेल कंपन्यांकडून आयात थोडीशी कमी झाली असली तरी, सरकारी मालकीच्या तेल कंपन्यांनी रशियन कच्च्या तेलाची खरेदी २२ टक्क्यांनी वाढवली.” २०२२ मध्ये युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर जगातील तिसरा सर्वात मोठा तेल आयातदार भारत सवलतीच्या दरात रशियन तेलाचा सर्वात मोठा ग्राहक बनला. एकेकाळी एक टक्क्यापेक्षा कमी असलेली रशियन तेल आयात भारताच्या एकूण तेल आयातीच्या जवळपास ४० टक्क्यांपर्यंत वाढली आहे.
“भारताने देशांतर्गत वापरासाठी कच्चे तेल शुद्धीकरण आणि निर्यातदेखील केले.”
अंशतः घट असूनही, नोव्हेंबरमध्ये रशियाने भारताच्या एकूण कच्च्या तेलाच्या पुरवठ्यात ३५ टक्के वाटा उचलला. या कच्च्या तेलापासून उत्पादित होणारे पेट्रोल आणि डिझेल सारखे इंधन देशांतर्गत वापरासाठी तसेच निर्यातीसाठी शुद्ध केले जाते. CREA ने म्हटले आहे की नोव्हेंबरमध्ये भारत आणि तुर्कीमधील सहा रिफायनरीजनी ८०७ दशलक्ष युरो किमतीचे रिफाइंड इंधन निर्यात केले. यापैकी ४६५ दशलक्ष युरो युरोपियन युनियनला, ११० दशलक्ष युरो युनायटेड स्टेट्सला, ५१ दशलक्ष युरो युनायटेड किंग्डमला, १५० दशलक्ष युरो ऑस्ट्रेलियाला आणि ३१० दशलक्ष युरो कॅनडाला गेले.
युरोपियन युनियनने निर्बंध लादले
यापैकी अंदाजे ३०१ दशलक्ष युरो किमतीचे रिफाइंड तेल उत्पादने रशियन कच्च्या तेलापासून बनवली गेली. “नोव्हेंबरमध्ये ऑस्ट्रेलियाला होणारी निर्यात ६९ टक्क्यांनी वाढली, जी पूर्णपणे गुजरातमधील जामनगर रिफायनरीमधून पाठवण्यात आली. कॅनडालाही आठ महिन्यांत रशियन कच्च्या तेलापासून बनवलेल्या इंधनाची पहिली शिपमेंट मिळाली,” असे CREA ने म्हटले आहे. युरोपियन युनियनने रशियन कच्च्या तेलापासून बनवलेल्या इंधनावर बंदी घातली आहे, तर ऑस्ट्रेलिया, कॅनडा आणि अमेरिकेने अद्याप असे निर्बंध लादलेले नाहीत.
