फ्लाईट्स नियंत्रण करणारी ATC सिस्टीम काय आहे? (Photo Credit - AI)
Explainer on Air Traffic System: शुक्रवारी सकाळी दिल्ली विमानतळावर झालेल्या एका मोठ्या तांत्रिक बिघाडामुळे उड्डाणांचे कामकाज विस्कळीत झाले. यामुळे १०० हून अधिक उड्डाणे उशिरा झाली आणि प्रवासी अडकून पडले. दिल्लीपाठोपाठ, मुंबई आणि उत्तर भारतातील अनेक विमानतळांवर तांत्रिक बिघाडामुळे गोंधळ निर्माण झाला. दिल्लीच्या इंदिरा गांधी आंतरराष्ट्रीय विमानतळावरील ATC (एअर ट्रॅफिक कंट्रोल) सिस्टीममधील एका मोठ्या समस्येमुळे उड्डाण ऑपरेशन्सवर परिणाम झाला आहे. एटीसी सॉफ्टवेअरमधील सॉफ्टवेअर समस्येमुळे सुमारे ३०० फ्लाइट्सच्या हालचालींवर थेट परिणाम झाला आहे. एटीसी सर्व्हरमधील सॉफ्टवेअर समस्येमुळे, सध्या एटीसी मॅन्युअली (हाताने) फ्लाइट ऑपरेशन्स व्यवस्थापित करत आहे.
एअर ट्रॅफिक कंट्रोल सिस्टीम म्हणजे काय? What is an Air Traffic Control System?
एटीसी म्हणजे एअर ट्रॅफिक कंट्रोल. या सिस्टीममध्ये एक टीम समाविष्ट आहे जी विमानांच्या स्थितीचे निरीक्षण करते आणि रडार आणि रेडिओ वापरून मार्गदर्शन प्रदान करते. एअर ट्रॅफिक कंट्रोल सिस्टीम वैमानिकांशी सतत संपर्कात असते आणि तिचा प्राथमिक उद्देश विमानांमधील सुरक्षित अंतर राखून सुव्यवस्थित हवाई वाहतूक राखणे आहे. ही सेवा खाजगी, लष्करी आणि व्यावसायिक अशा सर्व प्रकारच्या विमानांना दिली जाते. एटीसीच्या ऑटोमॅटिक मेसेज स्विच सिस्टीम (AMSS) मधील बिघाडांमुळे विमानांना चुकीचे सिग्नल मिळू शकतात. ही सिस्टीम विमान वेळापत्रक, केव्हा उतरायचे आणि केव्हा उड्डाण करायचे हे ठरवण्यासाठी माहिती प्रदान करते.
एटीसी सिस्टीम रडार फीड्स, फ्लाइट प्लॅन, ट्रान्सपॉन्डर्स आणि वेदर सेन्सर्समधून मोठ्या प्रमाणात डेटा गोळा करते आणि त्यावर प्रक्रिया करते. हे आकाशाचा लाईव्ह मॅप तयार करण्यास मदत करते. प्रेडिक्टिव अल्गोरिदम वापरून, सिस्टीम संभाव्य टक्कर किंवा मार्गातील विचलन ओळखू शकते, ज्यामुळे नियंत्रकांना धोका निर्माण होण्यापूर्वी प्रतिबंधात्मक सूचना जारी करता येतात.
एटीसीची भूमिका आणि मर्यादा
काही देशांमध्ये, हवाई वाहतूक नियंत्रण प्रणाली नियंत्रित हवाई क्षेत्राबाहेर देखील सल्लागार सेवा प्रदान करतात. सामान्य परिस्थितीत वैमानिकांना एटीसी सूचनांचे पालन करणे आवश्यक असते, परंतु आपत्कालीन परिस्थितीत, विमानाच्या सुरक्षिततेसाठी वैमानिक एटीसी सूचनांचे उल्लंघन करू शकतात. वादळ, जोरदार वारे आणि धुके एटीसीच्या कामावर परिणाम करू शकतात, ज्यामुळे उड्डाण विलंब किंवा वळण (Diversion) होऊ शकते. एटीसीच्या भूमिकेत वैमानिकांना आवश्यक माहिती आणि मदत प्रदान करणे देखील समाविष्ट आहे.
एटीसीचे प्रकार आणि जीपीएस स्पूफिंगची समस्या
एटीसीचे प्रकार:
जीपीएस स्पूफिंगमुळे व्यत्यय
दिल्ली विमानतळावर संशयास्पद जीपीएस स्पूफिंग घटनांमुळे मोठ्या व्यत्ययांना सामोरे जावे लागले, ज्यामुळे विमान नेव्हिगेशन सिस्टममध्ये व्यत्यय आला. नेव्हिगेशन सिस्टमची दिशाभूल करण्यासाठी बनावट उपग्रह सिग्नल पाठवले जातात तेव्हा जीपीएस स्पूफिंग होते, ज्यामुळे विमान चुकीचे स्थान किंवा उंची वाचन मोजते. जीपीएस जॅमिंगच्या विपरीत, जे सिग्नल ब्लॉक करते, स्पूफिंग खोटा डेटा पाठवते, सिस्टीमला चुकीचे मार्ग किंवा दृष्टिकोन मार्ग प्रदर्शित करण्यास गोंधळात टाकते, ज्यामुळे हवाई वाहतूक कोंडी होते. फ्लाइटराडारच्या आकडेवारीनुसार, मंगळवारी उड्डाण व्यत्ययांच्या बाबतीत काठमांडूनंतर दिल्लीचे आयजीआय विमानतळ जागतिक स्तरावर दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
