फोटो सौजन्य- pinterest
श्रीकृष्णाच्या नावाने साजरा केला जाणारा सण म्हणजे दहीहंडी. हा सण केवळ एक धार्मिक परंपरा नाही तर उत्साहाचा सण म्हणून ओळखला जातो. दरवर्षी जन्माष्टमीच्या दुसऱ्या दिवशी साजरा केला जाणारा सण म्हणजे दहीहंडी. हा सण आपल्याला कान्हाच्या बालपणीच्या कारस्थानांची आठवण करून देते. तर या दिवशी गोंविदा पथक उंचीवर लटकवलेला दह्याचा मडका फोडण्याचा प्रयत्न करतात जे एकत्र आणि मज्जा करण्याचे प्रतीक आहे. यंदा दहीहंडीचा सण शनिवार, 16 ऑगस्ट रोजी सर्वत्र मोठ्या उत्साहात साजरा करण्यात येणार आहे. जाणून घ्या दहीहंडी साजरी का केली जाते आणि त्यामागील इतिहास.
दहीहंडी हा भगवान श्रीकृष्णाच्या दुष्ट कृत्यांवर आधारित असलेला एक सण आहे, जो विशेषतः महाराष्ट्रात मोठ्या प्रमाणात साजरा केला जातो. या दिवशी मातीचे भांडे दही, लोणी, साखर इत्यादींनी भरले जाते आणि मोठ्या उंचीवर बांधले जाते. त्यानंतर गोंविदा गट करुन एकमेंकावर चढून उंच मनोरे रचतात. म्हणजे थर लावतात आणि मटकीपर्यंत पोहोचून ती फोडतात. हीच दहीहंडीची खरी मजा आहे. हा संपूर्ण कार्यक्रमामध्ये मजा, संगीत, नृत्य आणि प्रचंड उत्साहाने भरलेला आहे.
दहीहंडीची मुळे थेट भगवान श्रीकृष्णाच्या बालपणीच्या कृत्यांशी जोडलेली आहेत. असे म्हटले जाते की, ज्यावेळी श्रीकृष्ण लहान होता त्यावेळी तो लोणी चोरण्यासाठी प्रसिद्ध होता. त्याला ‘माखनचोर’ असेही म्हणतात. जेव्हा गावातील गोपींना याचा कंटाळा आला तेव्हा त्यांनी लोणीचे भांडे उंच ठिकाणी टांगण्यास सुरुवात केली. पणल त्यावेळी कान्हाने हार मानली नाही. त्याने त्याच्या मित्रांसह मानवी मनोरे रचले आणि तो त्या भांड्यापर्यंत पोहोचला. हे खोडकर कृत्य आजही दहीहंडीच्या रूपात लक्षात ठेवले जाते. म्हणूनच हा सण श्रीकृष्णाच्या भक्तांसाठी केवळ एक परंपरा नाही तर श्रद्धा आणि आनंदाचे मिश्रण आहे.
यंदा जन्माष्टमीचा सण शुक्रवार, 15 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जाणार आहे. तर दहीहंडीचा उत्सव दुसऱ्या दिवशी म्हणजे शनिवार, 16 ऑगस्ट रोजी साजरा करण्यात येणार आहे. दरवर्षी हा उत्सव श्रावण महिन्यामध्ये साजरा करण्यात येतो. खासकरुन मुंबई आणि ठाणे सारख्या शहरांमध्ये मोठ्या उत्साहात हा सण साजरा केला जातो. काही ठिकाणी हा उत्सव स्पर्धा म्हणून देखील पाहिले जाते.
महाराष्ट्रामध्ये खासकरुन मुंबई, ठाणे, पुणे यासारख्या शहरांमध्ये दहीहंडी सर्वात जास्त साजरी केली जाते. याशिवाय, उत्तर भारतातील मथुरा, वृंदावन आणि गोकुळमध्येही या दिवसाला विशेष महत्त्व आहे. दहीहंडी हा एक धार्मिक कार्यक्रम आहे ज्यामध्ये भक्त मंदिरांमध्ये कान्हाचे भजन गातात आणि प्रसाद देतात.
(टीपः धर्म, ज्योतिष, वास्तु, फेंगशुई इत्यादी विषयांवरील लेख/बातम्या केवळ वाचकांच्या माहितीसाठी आहेत. यासंबंधी कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे. आमचे उद्दिष्ट फक्त वाचकांना माहिती देणे आहे. Navarashtra या तथ्यांची पुष्टी करू शकत नाही.)
