चीनला तिबेटमध्ये सापडला अब्जावधी डॉलर्सचा दुर्मिळ खजिना; शास्त्रज्ञ म्हणाले हा ठरणार 'गेम चेंजर' ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
बीजिंग : चीनने तिबेटमध्ये एक दुर्मिळ खजिना शोधून काढला आहे, जो आपल्या खनिज उद्योगाचा चेहरामोहरा बदलून टाकेल. अहवालानुसार चीनने तिबेटमध्ये तांब्याच्या खाणीचा मोठा शोध लावला आहे. या शोधामुळे चीन भू-राजकारण आणि कमकुवत देशांवर आपला प्रभाव आणखी वाढवेल. किंघाई-तिबेट पठारावर 20 दशलक्ष टनांहून अधिक तांब्याचा साठा सापडल्याचे उघड झाले आहे. चीनकडे आधीच तांब्याचा प्रचंड साठा आहे, त्यामुळे या नव्या शोधामुळे चीनला अधिक शक्तिशाली बनण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे. या शोधामुळे चीन आयातीवरील आपले अवलंबित्व आणखी कमी करू शकेल आणि तांबे उत्पादनात जागतिक नेता म्हणून स्वतःला प्रस्थापित करू शकेल.
तिबेटमध्ये तांब्याचा शोध लागल्याने चीन भलेही खूश असेल, पण या शोधामुळे जगभरातील शास्त्रज्ञांचे टेन्शन वाढले आहे. शास्त्रज्ञ या शोधाला गेम चेंजर म्हणत असतील, परंतु स्थानिक परिसंस्थेवर याचा गंभीर परिणाम होईल अशी त्यांची भीती आहे. शिवाय, तांब्याच्या शोधामुळे भू-राजकीय तणाव आणखी वाढू शकतो. चीनने तिबेटमध्ये दुर्मिळ धातूचा एक मोठा साठा शोधला आहे, ज्याला तज्ञ एक खेळ बदलणारा शोध म्हणत आहेत. पण, शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, चीनने सर्रासपणे खाणकाम केले तर ते तिबेटचे पर्यावरण नष्ट करेल. तिबेटमधील खाणकामापासून जगातील कोणतीही शक्ती त्यांना रोखू शकत नाही, अशी भीती शास्त्रज्ञांमध्ये आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘आता वेगळ्या सूरात होणार चर्चा’… सीमेवर भारत आणि बांगलादेशमध्ये संघर्ष; 17 तारखेला होणार आमना-सामना
तांबे शोध चीनसाठी गेमचेंजर कसा आहे?
तिबेटच्या चार प्रदेशात तांब्याचे प्रचंड साठे सापडले आहेत: युलोंग, डुओलोंग, जुलोंग-जियामा आणि झिओंग्नु-झुनू. चीनने या भागांचे पूर्वीपासूनच शोषण केले आहे. तिबेटमधील चामडो शहरातील युलोंग साइटवर आधीपासूनच चीनचा दुसरा सर्वात मोठा तांब्याचा साठा आहे, ज्यामुळे ते तांबे उत्खननासाठी महत्त्वाचे क्षेत्र बनले आहे. या नवीन शोधामुळे तिबेट जगातील सर्वात मोठा तांबे उत्पादक प्रदेश बनण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. त्याच वेळी, या शोधामुळे, जागतिक पुरवठा साखळीवर चीनचे नियंत्रण वेगाने वाढण्याची शक्यता आहे.
गेल्या काही वर्षांत जगात तांब्याच्या मागणीत प्रचंड वाढ झाली आहे. विशेषत: इलेक्ट्रिक वाहनांच्या निर्मितीमध्ये तांब्याची मागणी खूप जास्त आहे. त्याच वेळी, नूतनीकरणक्षम ऊर्जा तंत्रज्ञान आणि पायाभूत सुविधा प्रकल्पांच्या जलद वाढीमुळे, जगातील तांब्याच्या मागणीत मोठी वाढ झाली आहे. त्यामुळे चीनचा आंतरराष्ट्रीय व्यापार वाढेल. इलेक्ट्रिक ग्रिड, बॅटरीचे उत्पादन आणि प्रगत औद्योगिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी तांब्याची मोठ्या प्रमाणात आवश्यकता असते. त्यामुळे जगातील ज्या देशांना आपले उत्पादन वाढवायचे आहे, त्यांनी तांबे शोधण्याची शर्यत सुरू केली आहे.
चीनच्या हरित ऊर्जा क्षेत्रासाठी वरदान
अक्षय ऊर्जा आणि विद्युतीकरणासाठी चीनमध्ये तसेच जगभरात प्रयत्न सुरू आहेत आणि चीनचे बहुतांश महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प तांब्याच्या मुबलक पुरवठ्यावर मोठ्या प्रमाणावर अवलंबून आहेत. पवन टर्बाइन, सौर पॅनेल, पॉवर ग्रिड आणि इलेक्ट्रिक वाहनांच्या निर्मितीमध्ये तांबे देखील एक महत्त्वाचा घटक आहे. हे जीवाश्म इंधनावरील अवलंबित्व कमी करण्यात खूप मदत करते. त्यामुळे या नवीन शोधामुळे चीनकडे देशांतर्गत तांब्याचा एवढा मोठा साठा खुला झाला आहे, ज्यातून तो जागतिक पुरवठा साखळी नियंत्रित करू शकतो. चीन तांब्यासाठी चिली, पेरू आणि काँगो प्रजासत्ताक यांसारख्या देशांवर अवलंबून आहे आणि या नवीन शोधामुळे चीनचे या देशांवरील अवलंबित्व लक्षणीयरित्या कमी होणार आहे. याशिवाय तांब्याच्या शोधामुळे चिनी उत्पादनांच्या किमती आणखी कमी होतील, कारण तो कच्चा माल आपल्याच देशातून कमी किमतीत पुरवू शकणार आहे.
जगात आपले वर्चस्व प्रस्थापित करण्यासाठी चीन बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्ह (BRI) प्रकल्प आधीच राबवत असून या प्रकल्पातही तांब्याचा शोध महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहे. या प्रकल्पांतर्गत चीन आशिया तसेच आफ्रिका आणि युरोपीय देशांमध्ये पायाभूत सुविधांचे प्रकल्प उभारत असून तांब्याचा शोध या प्रकल्पांसाठीही वरदान ठरणार आहे. अशा परिस्थितीत, देशांतर्गत संसाधने सुरक्षित करून, चीन जागतिक पुरवठा साखळीतील जोखीम कमी करू शकतो आणि पायाभूत सुविधांच्या विकासात आपले वर्चस्व वाढवू शकतो.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘हे’ राष्ट्र ठरणार सर्वात पहिला न्यूक्लियर वेपन्सने सुस्सज देश; UK च्या ‘या’ माजी मंत्र्याने केला मोठा दावा
तांब्याच्या शोधाचा तिबेटवर गंभीर परिणाम झाला आहे
तांब्याचा शोध हा चीनसाठी निश्चितच मोठा आर्थिक विजय आहे, पण त्यामुळे तिबेटचे पर्यावरण नष्ट होईल अशी चिंता जगभरातील शास्त्रज्ञांमध्ये आहे. किंघाई-तिबेट पठार हा जगातील सर्वात पर्यावरणीयदृष्ट्या संवेदनशील प्रदेशांपैकी एक आहे, येथे अद्वितीय जैवविविधता आणि नाजूक पर्यावरणीय प्रणाली आहेत. जर चीनने वेड्यासारखे तांबे तयार केले तर ते पर्यावरणाचा नाश करेल. हे करण्यात चीन एक इंचही मागे हटणार नाही, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, तांबे काढण्यासाठी चीनला संपूर्ण परिसरात पायाभूत सुविधा विकसित कराव्या लागतील, ज्यामध्ये रस्ते तसेच रेल्वे मार्ग बांधणे समाविष्ट आहे. याशिवाय आणखी अनेक प्रकल्प सुरू करावे लागतील, ज्याचा थेट परिणाम स्थानिक लोकांवर होणार आहे. चीनने असे केल्यास तिबेटमधील हिमनद्या आणि उंचावरील नद्यांवर त्याचा धोकादायक परिणाम होईल. तांब्याच्या खाणीमुळे भूगर्भातील पाणी विषारी होईल आणि त्यामुळे वन्यजीवांवर वाईट परिणाम होईल आणि नवीन पर्यावरणीय आपत्तीला जन्म मिळेल.
