EID 2025: सौदी अरेबियाने चंद्रदर्शनाबाबत जगाला टाकले गोंधळात? ब्रिटिश तज्ञांचे सवाल ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
रियाध/लंडन : जगभरातील मुस्लिम बांधवांसाठी अत्यंत पवित्र आणि आनंदाचा सण असलेली ईद-उल-फित्र 2025 मध्ये कधी साजरी करायची, यावर आता वाद निर्माण झाला आहे. सौदी अरेबियाने 30 मार्च 2025 रोजी ईद साजरी करण्याची घोषणा केली असली, तरी ब्रिटनमधील काही खगोलशास्त्रज्ञ आणि धार्मिक तज्ज्ञांनी यावर मोठे प्रश्न उपस्थित केले आहेत.
विशेष म्हणजे, शव्वालचा चंद्र दिसल्याच्या सौदी दाव्यावर शास्त्रज्ञांनी आक्षेप घेतला आहे. त्यांच्या मते, ज्या दिवशी सौदी अरेबियात चंद्र पाहिल्याचा दावा करण्यात आला, त्याच दिवशी सूर्यग्रहण देखील झाले होते. या कारणास्तव, त्या दिवशी चंद्र दिसणे वैज्ञानिकदृष्ट्या अशक्य असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
सौदी अरेबियाने अधिकृतपणे जाहीर केले आहे की ईद-उल-फित्र 30 मार्च 2025 रोजी (रविवारी) साजरी केली जाईल. परंतु यूकेस्थित ‘न्यू क्रेसेंट सोसायटी’ आणि इतर खगोलशास्त्रज्ञांनी या दाव्यावर गंभीर प्रश्न उपस्थित केले आहेत. न्यू क्रेसेंट सोसायटीच्या तज्ज्ञांच्या मते, सौदी अरेबियाने चंद्र दिसल्याचा दावा केलेला दिवस खगोलीय दृष्टिकोनातून वादग्रस्त आहे, कारण त्या दिवशी सूर्यग्रहण झाले होते. ग्रहणाच्या दिवशी नवीन चंद्र दिसणे जवळजवळ अशक्य असते, त्यामुळे सौदी अरेबियाचा दावा वैज्ञानिकदृष्ट्या मान्य होऊ शकत नाही.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : NASA Video Viral : पाहा 15 वर्षात पृथ्वीवरून लाखो किलोमीटर समुद्रातील बर्फ कसा गायब झाला याचे उत्कृष्ट चित्रीकरण
न्यू क्रेसेंट सोसायटीने त्यांच्या निवेदनात स्पष्ट केले आहे की, “आम्हाला या आठवड्याच्या अखेरीस अधिक स्पष्टता मिळेल, परंतु सौदी अरेबियाने जाहीर केलेल्या तारखेबाबत मतभेद होण्याची शक्यता आहे. हा मुद्दा विशेषतः विवादास्पद आहे कारण सौदी अरेबियामध्ये त्या दिवशी चंद्र दिसणे वैज्ञानिकदृष्ट्या शक्य नाही.” त्यांनी पुढे सांगितले की, “यूकेमध्ये 29 मार्च रोजी (रविवारी) रमजानचा शेवटचा दिवस असेल आणि 30 मार्च रोजी शव्वालचा चंद्र सहज दिसेल. त्यामुळे यूकेमध्ये ईद सोमवार, 31 मार्च 2025 रोजी साजरी केली जाईल.” तसेच, मोरोक्को आणि दक्षिण आफ्रिका येथील मशिदींसाठी देखील हीच तारीख लागू होईल. मात्र, सौदी अरेबियाच्या कॅलेंडरनुसार ईद साजरी करणाऱ्या देशांसाठी परिस्थिती गोंधळाची होऊ शकते.
खगोलशास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, सौदी अरेबिया 29 मार्च रोजी (शनिवारी) चंद्र पाहण्याचा प्रयत्न करणार आहे, पण त्या दिवशी मध्य पूर्व, आशिया, आफ्रिका किंवा युरोपच्या कोणत्याही भागात चंद्र दुर्बिणीतूनही दिसू शकणार नाही. याबाबत तज्ज्ञांचे मत आहे की, सौदी अरेबियाचा उम्म अल-कुरा कॅलेंडर हा या गोंधळाचा मुख्य कारणीभूत असू शकतो. हा कॅलेंडर प्रत्यक्ष चंद्रदर्शनाऐवजी आगाऊ ठरवलेल्या गणनांवर आधारित असतो, त्यामुळे अनेक वेळा चंद्रदर्शनाच्या तारखांमध्ये चूक होते.
ईदची तारीख ठरवताना प्रत्येक देशाची चंद्रदर्शन पद्धती महत्त्वाची ठरते.
यूके, मोरोक्को आणि दक्षिण आफ्रिकेतील मुस्लिम समुदाय : 30 मार्च रोजी चंद्र स्पष्ट दिसेल. त्यामुळे ईद सोमवार, 31 मार्च 2025 रोजी साजरी होईल.
सौदी अरेबिया आणि त्यांच्यावर अवलंबून असलेले देश : सौदीच्या घोषणेनुसार 30 मार्च 2025 (रविवार) रोजीच ईद साजरी केली जाईल, जरी त्यावर वैज्ञानिक विवाद असला तरी.
भारतीय उपखंडातील मुस्लिम समुदा : भारत, पाकिस्तान आणि बांगलादेशमध्ये ईदची तारीख स्थानीय चंद्रदर्शनावर अवलंबून असेल.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : इराण-अमेरिका संघर्ष तीव्र; ट्रम्प यांच्या धमकीनंतर इराणची क्षेपणास्त्रे सज्ज
दरवर्षीप्रमाणेच यंदाही ईदची तारीख ठरवताना मुस्लिम समुदायामध्ये मतभेद दिसून येत आहेत. सौदी अरेबियाने 30 मार्च रोजी ईद असल्याचा दावा केला आहे, पण हा दावा वैज्ञानिकदृष्ट्या संशयास्पद मानला जात आहे. यूके आणि इतर युरोपियन देशांत 31 मार्च रोजी ईद साजरी केली जाईल, कारण त्या दिवशी चंद्र स्पष्ट दिसणार आहे. ‘उम्म अल-कुरा’ कॅलेंडरमुळे सौदी अरेबियाचे चंद्रदर्शन आणि वास्तविक खगोलीय गणनांमध्ये तफावत निर्माण होत आहे. मुस्लिम जगतात ईद साजरी करण्यासाठी वेगवेगळ्या चंद्रदर्शन पद्धतींचे पालन केले जात असल्यामुळे प्रत्येक देशात ईदची तारीख वेगवेगळी असण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे, यंदाही ईदच्या तारखेसंदर्भात गोंधळ आणि मतभेद कायम राहण्याची शक्यता आहे.