जर्मनीचे स्पेक्ट्रम रॉकेट उड्डाणानंतर अवघ्या 18 सेकंदात स्फोट, सोशल मीडियावर VIDEO व्हायरल ( फोटो सौजन्य : सोशल मीडिया)
ऑस्लो : 30 मार्च 2025 हा दिवस युरोपियन अंतराळ मोहिमांसाठी ऐतिहासिक असणार होता. परंतु, जर्मनीच्या इसार एरोस्पेस कंपनीच्या स्पेक्ट्रम रॉकेटचे पहिले उड्डाण प्रक्षेपणानंतर अवघ्या 18 सेकंदात अपयशी ठरले. नॉर्वेमधील एंडोया स्पेसपोर्टवरून प्रक्षेपित झाल्यानंतर काही क्षणातच या रॉकेटमध्ये तांत्रिक बिघाड झाला, ज्यामुळे ते नियंत्रणाबाहेर गेले आणि मोठा स्फोट होऊन नष्ट झाले. हा अपघात एवढा भीषण होता की, उड्डाणाच्या काही सेकंदांनंतरच रॉकेट आगीच्या भयानक लोटात बदलले. सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या व्हिडिओमध्ये हे दृश्य पाहून कोणीही हादरून जाईल.
या अपघाताचे प्राथमिक कारण म्हणून रॉकेटच्या वेक्टर कंट्रोल सिस्टीममध्ये बिघाड झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे. ही प्रणाली योग्यप्रकारे कार्यरत नसल्यामुळे रॉकेटचा वेग आणि दिशा नियंत्रित करणे कठीण झाले. काही क्षणांतच इंजिनची शक्ती बंद पडली आणि उड्डाण अर्धवट थांबवावे लागले. त्यामुळे रॉकेट जमिनीवर आदळले आणि मोठा स्फोट झाला. या घटनेने इसार एरोस्पेसचे पहिले ऑर्बिटल रॉकेट मिशन अपयशी ठरले, मात्र वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून या अपघातातून महत्त्वपूर्ण धडे मिळाले आहेत.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Video Viral : ईदनिमित्त CM योगींच्या वक्तव्यावर पाकिस्तानची प्रतिक्रिया; म्हणाले, ‘यूपीमध्ये राहणारे मुस्लिम…’
या मोहिमेत कोणताही उपग्रह नसल्याने मानसिक आणि आर्थिक नुकसान तुलनेने कमी झाले. इसार एरोस्पेसचे मुख्य उद्दिष्ट रॉकेटच्या तांत्रिक कामगिरीसंबंधी डेटा गोळा करणे होते, जे भविष्यातील यशस्वी प्रक्षेपणांसाठी उपयुक्त ठरेल. अशा मोहिमांमध्ये अपयश हे अंतराळ संशोधनाचा अविभाज्य भाग आहे. अपयशातून तांत्रिक सुधारणा करण्यासाठी नवीन संधी निर्माण होतात. त्यामुळे भविष्यातील प्रक्षेपणांसाठी ही चाचणी महत्त्वाची ठरेल, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
स्पेक्ट्रम रॉकेट हे युरोपमधील पहिले ऑर्बिटल रॉकेट होते, जे एंडोया स्पेसपोर्टवरून प्रक्षेपित करण्यात आले होते. युरोपच्या अंतराळ संशोधन क्षेत्रासाठी हे एक ऐतिहासिक पाऊल होते. जरी हा पहिला प्रयत्न अपयशी ठरला असला तरी, तरीही यामुळे युरोपियन अवकाश संशोधन संस्थांसाठी एक नवीन दिशा निर्माण झाली आहे.
Video of Isar Aerospace Spectrum hitting the ground.
Video from @vgnett pic.twitter.com/lnCe90a17l
— VSB – Space Coast West (@spacecoastwest) March 30, 2025
credit : social media
इसार एरोस्पेसचे सीईओ डॅनियल मेट्झलर यांनी या मोहिमेतील अपयशाबाबत प्रतिक्रिया दिली. ते म्हणाले, “या मोहिमेतून आम्हाला मोठ्या प्रमाणावर डेटा मिळाला आहे. फ्लाइट टर्मिनेशन सिस्टीम आणि इतर अनेक तांत्रिक प्रणालींनी योग्यप्रकारे कार्य केले असल्याचे आम्हाला समजले आहे. भविष्यातील मोहिमांसाठी आम्ही यात आवश्यक सुधारणा करू.” त्यामुळे हा अपघात असूनही कंपनीचा आत्मविश्वास अबाधित आहे आणि पुढील प्रक्षेपणांसाठी अधिक तयारी केली जाईल.
स्पेक्ट्रम रॉकेटची रचना लहान आणि मध्यम आकाराच्या उपग्रहांना पृथ्वीच्या निम्न कक्षेत प्रक्षेपित करण्यासाठी करण्यात आली होती. इसार एरोस्पेसने 2028 पर्यंत नॉर्वेजियन स्पेस एजन्सीबरोबर अनेक उपग्रह प्रक्षेपण करार जिंकले आहेत, त्यामुळे भविष्यात या रॉकेटच्या यशस्वी उड्डाणाची शक्यता नक्कीच आहे.
जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारत नव्हे ‘हा’ आहे जगातील असा एकमेव देश आहे जिथे प्रत्येक काम हिंदू कॅलेंडरनुसार केले जाते
जरी स्पेक्ट्रम रॉकेटचे पहिले प्रक्षेपण अपयशी ठरले असले, तरी इसार एरोस्पेसने महत्त्वपूर्ण तांत्रिक माहिती गोळा केली आहे. युरोपसाठी हे मिशन एक नवीन सुरुवात आहे. भविष्यात अशा प्रकारच्या रॉकेट प्रक्षेपणामध्ये सुधारणा करून यश संपादन करणे शक्य होईल. हा अपघात असूनही युरोपियन स्पेस इंडस्ट्रीने एक महत्त्वाचा टप्पा पार केला आहे, जो भविष्यातील अंतराळ संशोधनाच्या दिशेने एक मजबूत पाऊल ठरेल.