Pic credit : social media
टोकियो : जपानमध्ये अनेक लाकडी बौद्ध मंदिरांपैकी हजारो वर्षे जुनी मंदिरे देखील आहेत. यातील एका मंदिरात ठेवलेल्या देवतेची मूर्ती हिंदू देवता गणेशासारखीच आहे. मत्सुचियामा शोतेन नावाच्या या मंदिरात ठेवलेली मूर्ती ही प्रत्यक्षात भगवान गणेशाची जपानी आवृत्ती आहे. ज्याची पूजा तंत्र-मंत्रावर विश्वास असलेले बौद्ध लोक करतात. आठव्या शतकात बांधलेल्या या मंदिरातील देवता भारतातील ओरिसा येथून आल्याचे मानले जाते.
काय आहे या मूर्तीचे वैशिष्ट्य?
धर्मावर संशोधन करणाऱ्यांचा असा विश्वास आहे की आठव्या शतकात जपानमध्ये गणेशाची प्रथमच पूजा होऊ लागली. हे विश्वासणारे केवळ बौद्ध लोक होते, ज्यांचा मंत्र बौद्ध धर्मावर (शिंगोन) विश्वास होता. ही बौद्ध धर्माची एक शाखा आहे ज्याचे अनुयायी तांत्रिक शक्तींची पूजा करतात. ओरिसात बुद्ध मानणाऱ्या काही तांत्रिकांनी चिनी व्यापारी आणि पर्यटक भेटल्यानंतर मंत्र बौद्ध धर्म चीनमध्ये पोहोचला. काही वर्षांनंतर एक जपानी संशोधक कुकाई तेथे पोहोचला, ज्यांना बौद्ध धर्माच्या या नवीन शाखेबद्दल जाणून घ्यायचे होते. सुमारे 10 वर्षे चीनमध्ये राहिल्यानंतर, कुकाई आपल्या देशात परतला आणि अशा प्रकारे जपानमध्ये तंत्र बौद्ध धर्माचा पाया घातला.
Pic credit : social media
कांगितेन गणपती मंदिर
जपानमध्ये गणेशावर (कांगितेन) विश्वास ठेवणाऱ्यांची संख्या वाढतच गेली. त्याला एक शक्तिशाली देव म्हणून पाहिले जात होते आणि तंत्र-मंत्राच्या साहाय्याने शुद्ध राहून त्यांची पूजा विशिष्ट पद्धतीने केली जात होती. शास्त्रीय सुवर्णयुग (794-1185 CE) दरम्यान याचा उल्लेख आहे. आता बौद्ध धर्माचे पालन करणाऱ्या जपानमध्ये गणेशाची अनेक मंदिरे आढळतात. थेट इतिहासानुसार, येथे एकूण 250 गणेश मंदिरे आहेत परंतु त्यांना जपानमध्ये केंगितेन, शोटेन, गणबाची (गणपती) आणि बिनाकातेन (विनायक) अशा वेगवेगळ्या नावांनी संबोधले जाते.
हे देखील वाचा : डोडीतालमध्ये आहे भगवान गणेशाचे जन्मस्थान; माता अन्नपूर्णाचे मंदिर आणि तलावाचे खोल रहस्य
तांत्रिक बौद्ध धर्मात असणाऱ्या समजुती
तांत्रिक बौद्ध धर्मात, भगवान गणेशाला मादी हत्तीभोवती गुंडाळलेले दाखवले आहे. याला शक्ती म्हणतात. हे स्त्री आणि पुरुषाच्या मिलनातून निर्माण होणाऱ्या ऊर्जेचे प्रतीक आहे. मात्र, काही कामुकतेमुळे मंदिरांमध्ये गणपतीची मूर्ती किंवा चित्र दिसत नाही. तो एका सजवलेल्या लाकडी पेटीत ठेवला जातो, ज्याची रोज पूजा केली जाते. केवळ विशेष प्रसंगी मूर्ती बाहेर काढून सर्वांसमोर पूजा केली जाते.
Pic credit : social media
गणपतीची आवृत्ती
मनोरंजक गोष्ट म्हणजे जपानी केंगिटेन हे भारतीय गणेशासारखेच आहे. त्याला अडचणी दूर करणारा देव देखील मानला जातो आणि तांत्रिक बौद्ध काम सुरू करण्यापूर्वी त्याची पूजा करतात. जपानी व्यापारी देखील या गणेशाची खूप पूजा करतात.
मंदिराबद्दल अनेक कथा प्रचलित
जपानमधील सर्वात मोठ्या गणेश मंदिराचे नाव इकोमा पर्वतावर होझान-जी आहे. हे ओसाका शहराच्या बाहेर दक्षिण भागात वसलेले आहे. १७ व्या शतकात बांधलेल्या या मंदिराबद्दल अनेक कथा सांगितल्या जातात आणि स्थानिक लोक आणि संपूर्ण जपानमध्ये या मंदिराची ओळख आहे. विशेषत: येथील व्यापारी त्याचा जास्त विचार करतात. इच्छा पूर्ण झाल्यावर, येथे भरपूर देणग्या दिल्या जातात, ज्यात प्रामुख्याने जपानी चलन असते. याशिवाय दागिनेही दिले जातात. याच कारणामुळे हे मंदिर जपानमधील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे. दुकानांमध्येही भारताच्या धर्तीवर गुंफलेली दोन हत्तींची मूर्ती उपलब्ध आहे, जेणेकरून लोक घरी मूर्तीची पूजा करू शकतील.